Capítulo Um: As Alegações Gerais do Ateísta

A Natureza e o Objetivo da Alegação do Ateísta relacionada a Deus, Homem e Toda Realidade.

À primeira vista, a alegação do ateísta de que “Deus não existe” parece ser uma simples declaração sobre a existência de Deus. Na verdade, é muito mais.

Dizer que Deus não existe implica muitas coisas referentes à natureza da humanidade e do universo, assim como de Deus. Por exemplo, dizer que Deus não existe é dizer que a humanidade e todas as coisas não são criadas, ou tiveram o seu começo, ordem e existência continuadas por si mesmas.

Dizer que Deus não existe é dizer que as leis da física e da biologia não foram criadas, ordenadas e sustentadas por Deus, porém operam com ordem precisa e padrões estabelecidos (leis) por elas mesmas. Dizer que Deus não existe é dizer que todo o amor, pensamento e existência física das pessoas existem por si mesmos à parte da sabedoria e poder de Deus.

Dizer que Deus não existe é dizer que qualquer coisa e tudo tem seu começo, existência e propósito à parte de Deus. O “Big Bang” ou diferentemente, de qualquer forma que o ateísta possa tentar explicar a origem, ordem, e magnificência do universo, não tem nada haver com “Deus”.

Portanto, a afirmação “Deus não existe” é muito mais ampla que parece a princípio, já que ela se refere à natureza de tudo que existe agora, sempre existiu ou sempre existirá. É uma alegação dogmática do que pode ou não pode ser verdade ou realidade última. E enquanto o ateísta possa humildemente admitir ignorância de muitas coisas neste mundo, isto ele sabe por certo: o universo e tudo nele não são criados, ordenados e sustentados por Deus, pois Deus não existe.

A Natureza e o Objetivo da Alegação do Ateísta em Relação ao Conhecimento, Verdade e Autoridade Suprema.

Em adição às declarações gerais relativas à natureza de Deus, humanidade e toda realidade, alegações semelhantes são subentendidas em relação à natureza do conhecimento, verdade e autoridade suprema. Como os ateístas alegam existir independentemente de Deus, assim eles creem que podem observar interpretar e fazer declarações verdadeiras sobre a natureza do universo a parte de Deus. Conhecimento verdadeiro, verdade absoluta e autoridade suprema para saber e falar a verdade existe à parte de Deus. A explanação de Deus da origem e natureza da realidade não é necessária, já que a realidade pode ser observada e interpretada com autoridade desde a limitada perspectiva do intérprete humano. E enquanto o ateísta possa admitir a possibilidade de ter falsas opiniões, ao negar a existência de Deus ele declara sua própria opinião ou interpretação da realidade como verdade com autoridade. Por exemplo, assegurar que toda vida existe à parte do Deus criador e sustentador é presumir a própria capacidade de alguém fazer uma interpretação verdadeira e com autoridade da origem e da existência final da vida.

Naturalmente, poucos teriam coragem de chamar para si mesmos a autoridade final e determinante da verdade e a sua própria interpretação da realidade como absoluta verdade. No entanto, os ateístas fazem exatamente isto.¹ Como a existência de Deus e a explicação do universo são negadas, o limitado ponto de vista do intérprete humano é presumido ser o último lugar de autoridade. E enquanto os ateístas adequadamente admitem sua ignorância em relação a muitas coisas, eles permanecem certos de que Deus não existe e que nada da realidade é criado, ordenado e sustentado por Deus e que o limitado ponto de vista de um ser humano finito é suficiente para fazer tais declarações autoritárias de “verdade”.² Se esta suposição é sensata ou não discutiremos depois, porém veja bem que o objetivo das alegações ateístas em relação a Deus, homem e realidade, também se aplica à natureza do conhecimento, verdade e autoridade final. Para assegurar a própria interpretação de alguém em relação à origem e natureza da realidade como verdade é se colocar como a autoridade final e determinante da verdade. Neste caso o ateísta assumiu o lugar de Deus.

A Natureza e Objetivo das Alegações do Ateísta em Relação à Ética ou Moralidade.

Naturalmente segue que o juiz final da natureza de Deus, humanidade, realidade, conhecimento, verdade e autoridade final será o juiz final do certo e do errado. Assumir nenhuma responsabilidade para Deus é assumir a opinião humana como a maior autoridade moral e a vontade humana como livre para fazer o que quiser (submetida às restrições feitas pelo homem). À parte de Deus, a humanidade faz as regras.³ Isto não quer dizer que todos os ateístas vivem vidas imorais comparados com o não ateísta, ou que os ateístas não têm suas próprias razões para viver uma vida “moral”.⁴ Quer dizer que uma negação da existência de Deus é uma alegação de independência das leis e julgamento de Deus. “Sem Deus” significa nenhum padrão definitivo de certo ou errado, nenhuma responsabilidade final e nenhum julgamento supremo. Portanto, as alegações do ateísta são amplas em sua ética, estendendo para o governo moral do universo, o destino final da humanidade após a morte e a existência da responsabilidade final daí em diante para o mau comportamento na presente vida. Dizer que Deus não existe é dizer muitas coisas.

Capítulo Dois: Argumentos Baseados em Simples Suposições.

Cristãos fiéis de cada época são confrontados com argumentos inacreditáveis de algumas das maiores mentes da história. Oponentes contemporâneos do Cristianismo frequentemente têm graduações avançadas e podem ser especialistas nos seus campos. Para a média dos Cristãos ensinados na Escola Dominical pode ser um tanto intimidante. Devem os Cristãos ser Ph.D para responderem um Ph.D? Contudo, o número e a diversidade de argumentos a favor e contra o Cristianismo são ilimitados. Como pode o Cristão ocupado começar a apreender o grande volume de material? O só pensar é desalentador. E enquanto Deus não necessita de defesa (Sua vontade e propósito serão realizados), os Cristãos têm sido ordenados a participar do privilégio de declarar e defender sua fé. Como, então, podem os crentes adequadamente defenderem sua fé em Cristo diante de tão pesada e sofisticada oposição?

Felizmente, tão variados e sofisticados quanto os argumentos contra o Cristão possam ser, eles são surpreendentemente uniformes e simples nas suposições nas quais eles são construídos. Realmente, grandes argumentos são como bonitos edifícios, eles são tão bons como as suas fundações. Se o início das suposições de um argumento contra a existência de Deus é sem valor, a conclusão será sem valor, apesar da sofisticação do argumento. Interessantemente, muitos falsos argumentos contra o Cristianismo são bastante lógicos porque suas conclusões logicamente seguem suas suposições iniciais. Combater tais argumentos sem desafiar as suposições iniciais é fútil. Deixar as suposições iniciais sem desafio quando a conclusão segue aquelas suposições apenas encoraja descrença dando a impressão que argumentos incrédulos não podem ser logicamente refutados. Em contraste, qualquer argumento lógico será exposto como falso se as suposições iniciais são demonstradas serem falsas. Então, se as suposições falsas da argumentação ateísta puderem ser facilmente identificadas e mostradas como inverdades, a capacidade de refutar os mais sofisticados argumentos pode se tornar disponível para todos os Cristãos.⁵

A natureza destas suposições básicas ou fundamentais será explicada depois nos capítulos seguintes, porém uma introdução neste ponto será útil. Brevemente, todas as pessoas interpretam o que elas vêm, ouvem, sentem, tocam, cheiram e pensam a respeito de acordo com um padrão de verdade ou autoridade. Elas confiam (tem fé) nesta autoridade para o significado final das coisas. Por exemplo, Cristãos e cientistas ateístas podem concordar nas leis observadas na física, enquanto uns as veem como o resultado do tempo e mudanças e os outros como um trabalho de Deus. Enquanto vendo os mesmos fatos, eles confiam em diferentes padrões de verdade ou autoridade pela qual os interpretam. As Escrituras, como a Palavra de Deus, é a autoridade final e objeto de fé para o cientista crente, enquanto a autoridade final e objeto da fé do ateísta estão em algum lugar (a ser discutido abaixo). Em cada caso, a sensatez e a credibilidade da autoridade final ou objeto da fé de alguém está em questão. Como a bela construção numa fundação defeituosa, se a autoridade assumida na qual os ateístas constroem seus argumentos é insensata e não confiável, assim serão os argumentos construídos sobre ela.

Capítulo Três: Expondo a Suposição de Onisciência

Identificando e demonstrando que os argumentos sofisticados do ateísmo são construídos em suposições insensatas de fé envolve fazer a seguinte pergunta: “Como você sabe o que você alega que sabe?”. A aplicação cuidadosa e graciosa desta pergunta é a essência de expor o ateísmo como insensato e não científico. Naturalmente, pode ser fácil aprender os princípios enquanto o seu uso efetivo em diversas situações pode requerer tempo e experiência (como com o beisebol, violino e apologética). Contudo, como ilustrado pelo diálogo imaginário entre o Sr. Cristão (“C”) e o Sr. Ateísta (“A”),⁶ este método simples é fácil de aprender e efetivo quando usado com sabedoria e graça. Também, veremos que os ateístas presumem uma medida de conhecimento somente possuído pelo próprio Deus que eles negam. Ouçamos...

C: Sr. A, bom vê-lo, você está bem?

A: Estou obrigado, e você?

C: Estou bem, obrigado. Posso lhe fazer uma pergunta, Sr.A?

A: Naturalmente, Sr.C, porém sem dúvida você irá até mim de novo pelo meu ateísmo.

C: Você é meu amigo, Sr.A, e gostaria que esta amizade se estendesse na eternidade.

A: Aprecio sua atitude.

C: Eis a minha pergunta. Eu tenho na minha escrivaninha uma bonita caixa de madeira, com ornamentos entalhados e uma linda pérola incrustada. Você pode me dizer o que está dentro da minha caixa de madeira, Sr.A?

A: Quem sabe joias?

C: Receio que não. Tem outro palpite?

A: Eu não vi a caixa e não a abri como poderia saber o que está na caixa?

C: Sua resposta é bem sensata, Sr; A. Que tal sobre a minha garagem? Você sabe o que está nela?

A: Você sabe que nunca estive na sua garagem. Não tenho ideia do que está nela, embora saiba que ela não contém os seus carros.

C: Bastante cheia, receio. Diga-me, você viajou através do espaço lá fora recentemente, ou deixou o seu corpo físico vagar ao redor em outra dimensão?

A: Eu me pareço com o Dr. Who, Sr. C?

C: Você concorda, então, que está correntemente limitado às três dimensões da existência?

A: Naturalmente estou limitado. Também estou limitado segundo minhas habilidades físicas e na minha habilidade de entender sua escolha de questões, devo acrescentar.

C: Existem mais do que três dimensões? Mais do que quatro, cinco, dez ou uma centena?

A: Diga-me Sr. C, como possivelmente eu poderia saber? Nunca estive além da minha atual existência tridimensional para declarar um palpite. Você está me fazendo pergunta que eu não posso responder possivelmente. Diga-me seu propósito, Sr. C.

C: Sr. A, Deus existe?

A: Naturalmente não, sou um ateísta.

C: Eu sei que você é um ateísta, e até agora você tem sido sensato ao admitir suas limitações como um ser humano finito. Porque você deixou de ser inteiramente sensato para ser um absolutamente irracional?

A: O que você quer dizer com, absolutamente irracional? Não existe absolutamente evidência para a existência de Deus. Você é um que diz que alguém que não podemos ver existe, talvez o peso esteja sobre você para provar para mim que Deus existe.

C: Sou incapaz de provar para sua satisfação de que Deus existe.

A: Este é exatamente o meu ponto, Sr.C, não existe evidência para Deus, e você o admitiu ao dizer que não pode provar para mim que Ele existe. Estou surpreso que você desistiu tão cedo.

C: Eu não disse que não há evidência para Deus, Sr. A. O que eu quis dizer é que eu não posso por argumento somente convencer você para sua satisfação que Deus existe como você é confrontado com a evidência da Sua existência em qualquer lugar e em todo o tempo, embora ainda não acredite na Sua existência. Se o universo inteiro declara a glória de Deus, incluindo o modelo e a ordem de toda a existência criada, a provisão de todas as boas coisas, e sua própria consciência e conhecimento,⁷ como poderei trazer para você alguma prova nova ou adicional que o convencerá de que Ele existe? Desta forma eu não posso provar para você que Ele existe, embora a evidência para a Sua existência seja clara, evidente, detalhada e convincente, em tal extensão que a Bíblia diz que você é indesculpável por não acreditar em Deus e não dar a Ele honra e gratidão.⁸

A: Eu sei, eu sei, esta foi a discussão da semana passada. Assim, por que as perguntas?

C: Você está desejando admitir que suas limitações humanas com respeito a minha caixa de madeira e garagem, assim como as suas limitações humanas das três dimensões. Como é que ao mesmo tempo você alega saber sobre todas as coisas no universo?

A: Saber todas as coisas no universo? Eu não aleguei tal coisa, Sr.C. O que você tem fumado? Eu sei que você era um hippie nos anos 60, não era Sr.C?

C: Muito engraçado. Porém me diga o que você deveria saber para me dizer com certeza que Deus não existe? Você não teria de saber tudo o que pode ser conhecido no universo inteiro e além antes que você possa com certeza dizer que Deus não existe?

A: Não estou certo, nunca pensei nisto desta forma.

C: A fim de alguém dizer que Deus não existe com certeza, alguém teria de saber tudo que pudesse ser conhecido sobre cada coisa no universo e além, inclusive cada possível dimensão. Ao dizer que Deus não existe você está sugerindo que você é onisciente e que tem suficiente informação e habilidade para saber com certeza de que Deus não existe.

A: Não estou fazendo tal coisa.

C: Eu sei que você nunca claramente alegaria o atributo da onisciência de Deus. Contudo, alguém ainda precisaria ser onisciente para dizer que Deus não existe, um atributo de Deus que os ateístas dizem não existir. E enquanto você tem sido muito sensato admitindo sua limitação em não conhecer o que está na minha caixinha de madeira e garagem, você está ao mesmo tempo desejando fazer uma alegação que requer um conhecimento e habilidade infinitamente maior do que é requerido para saber os conteúdos da minha caixa de madeira e garagem. Você parece ter ido de uma posição muito racional, admitindo suas limitações humanas com respeito ao universo, para uma muito irracional que fala como se você soubesse todas as coisas, as quais você admite não conhecer.

A: Eu olho para o universo e não vejo a evidência para Deus, assim não há Deus.

C: Você está me dizendo que o que você não pode ver não pode existir? Não é isto tomar o lugar de Deus dizendo, com efeito, que o que você não pode ver ou saber não pode existir? Você está dizendo que o que pode e não pode existir no universo é determinado pelo seu limitado entendimento dele? É isto sensato?

A: Eu sei que você apenas quer que eu vá para o céu, porém estou muito cansado para discutir isto além hoje, e minhas limitações humanas requerem que eu vá comer.

C: Assim Deus nos criou Sr. A. Espero pela nossa próxima conversação.

A: Espero por ela também, Sr. C.

Esta simples ilustração revela a falha básica da alegação do ateísta. Por outro lado, o Sr.A é sensato ao admitir os limites do seu conhecimento e admitir a sua ignorância do conteúdo da caixa de madeira e garagem do Sr. C. Por outro lado ele é insensato em alegar que Deus não existe, pois ele teria de conhecer tudo sobre o universo inteiro e além para legitimamente fazer tal alegação. Ele teria de ser Deus para negar Deus, o qual ele diz que não existe. E enquanto ele reconhece sua limitada habilidade para saber muitos aspectos do universo (incluindo a caixa e a garage), ele sabe por certo que tudo é não criado, auto-existente, auto-ordenado, e não relacionado a Deus, pois Deus não existe.⁹ A habilidade assumida de fazer declarações com autoridade sobre o que não pode ser conhecido fora da onisciência ou direta revelação de Deus é básica a todos os argumentos ateístas. Esta é a fundação ou suposição de fé sobre a qual os argumentos ateístas são construídos. Em resumo, o ateísta tem fé em sua própria habilidade de conhecer o que não pode ser conhecido fora da onisciência ou direta revelação de Deus. O ateísta presume que a autoridade final ou padrão de verdade seja a sua própria opinião. A questão é se esta é ou não uma fundação fidedigna e sensata para os argumentos dos ateístas. Como temos visto, se a fundação é falha assim são os argumentos construídos sobre ela. Isto será visto além na discussão seguinte em relação a existência de milagres.

Capítulo Quatro: Os Milagres São Racionais?

Ateístas tipicamente negam a existência histórica de milagres e eventos extraordinários nas Escrituras. Seus argumentos têm influenciado os círculos acadêmicos onde os estudiosos oferecem explicações alternativas das narrações da Bíblia a tempo tido como literais e históricas. Alguns rotulam narrações, consideradas históricas pelo próprio Cristo, como fábulas e mitos. Particularmente embaraçantes para alguns são as narrações históricas como Jonas na barriga de um peixe e Noé salvando o reino animal e a raça humana numa arca.Tais “estórias de crianças” são um pouco melhores do que contos de fadas para muitos. Porém como é para vermos estas narrações? Pode um Cristão no contexto moderno sensatamente manter estes eventos como históricos diante do criticismo duro e o desdém intelectual? Retornemos para a discussão em andamento entre o Sr. A e o Sr.C para mostrarmos que os crentes nunca deveriam ser intimidados pelos argumentos contra a historicidade dos milagres e eventos extraordinários das Escrituras. Ateístas usando estes argumentos operam na mesma suposição insensata de onisciência como ilustrado acima.

A: Sr. C, tem estado bem?

C: Sim, obrigado Sr. A, e você?

A: Estou bem obrigado. Tenho feito algumas leituras; eu poderia lhe fazer algumas perguntas?

A: Você crê que a Bíblia é verdade?

C: Sim, naturalmente.

A: Você crê que Jonas realmente esteve na barriga de um peixe por três dias, foi vomitado numa praia e pregou em boa saúde?

C: Sim, naturalmente.

A: (rindo) Muito engraçado Sr. C.

C: Eu realmente acredito que o evento aconteceu exatamente como escrito.

A: Meu querido Sr.C. certamente você graceja. Deveria eu também propor que uma rena voa e que uma real fada do dente ganha dinheiro para um programa de dentes molares? Eu mal posso, não posso, estou...

C: Você precisa se sentar Sr. A? Não somente acredito, é muito sensato que Jonas possa estar na barriga de um peixe por três dias no seu caminho para um compromisso de pregar. Na verdade, todos os milagres da Bíblia são muito sensatos e lógicos.

A: Hum. Sou todo ouvido nisto. Enquanto eu posso entender que, contra a razão, você deve acreditar nisto pela fé, porém como pode você dizer que todos os milagres são lógicos?

C: Bem, primeiro, não acredito que os milagres deveriam ser aceitos pela fé que seja contrária à razão ou evidência. Fé verdadeira é sensata e justificada. Tudo depende do seu ponto de partida. Como Deus tem poder infinito e criou todas as coisas, inclusive todas as leis, Ele está acima de todas as leis da “natureza” e não está sujeito às suas limitações. É sensato, portanto que um Deus com tal poder e controle sobre o universo inteiro possa ter Jonas na barriga de um peixe por três dias, ou trezentos anos, se Ele assim o desejar. Assim é que Cristo pode andar por sobre as águas, ressuscitar mortos, etc.

A: Então, você acredita que Noé realmente construiu uma arca e que todas as espécies de vida existentes são derivadas dos habitantes da arca? E como você pensa que Noé e sua família foram capazes de alimentá-los e limpar as consequências de tantos animais? Ele tinha uma arca adicional ou duas para carregar alimento suficiente para alimentar tal zoo? Isto é tão inaceitável que não posso acreditar que o estou discutindo.

C: Você se esqueceu do problema adicional de como ele fez para pegar dois de cada espécie das criaturas viventes e tê-los livremente e em boa ordem entrarem na arca para tomarem os seus lugares nas suas respectivas vagas. “Desculpe-me Sr. Leão? Você poderia pegar sua companheira e entrar na arca às 08:00 horas? E não se preocupe teremos suficiente alimento fresco para você comer, assim fique longe dos unicórnios”. “Oh querida, os tatus estão atrasados e onde estão os elefantes?” Existem mais dificuldades do que você mencionou Sr. A.

A: E você ainda acredita que seja sensato e lógico acreditar nisto?

C: Sim.

A: Certo. Ainda estou todo ouvido. Atônito, porém todo ouvido.

C: Assim como com Jonas, um Deus todo poderoso, que criou e mantém todas as coisas, pode fazer todas as coisas. A arca é brincadeira de criança para Deus. Nosso problema com a narração da arca é que tentamos explica-la de acordo com os princípios “naturais” de acordo com nossas próprias limitações, sem Deus. Noé construiu a arca, porém foi preciso o poder infinito de Deus para enchê-la e povoar a terra com animais. O Deus que pode falar e fazer um universo do nada pode certamente trabalhar com Noé para cuidar e preservar os animais.

A: Você acredita que Cristo nasceu de uma virgem?

C: Absolutamente. As Escrituras claramente ensinam que Deu o Filho tomou Ele mesmo a forma humana para agir como nosso substituto, para pagar a pena pelos nossos pecados em nosso lugar.¹⁰ Como Deus criou e mantêm todas as coisas, inclusive a procriação, Ele não está sujeito às suas limitações. Como com todos os milagres, Deus não está sujeito às restrições das leis físicas que Ele criou e mantém. Nada é impossível para Deus.

A: Porém Deus não existe, Sr.C, assim tais milagres não existem.

C: Então estamos de volta à estaca zero com nossa conversação original. A fim de você provar para mim que milagres não existem você deve provar para mim que Deus não existe, o que, como discutimos, requereria de você saber tudo sobre cada aspecto do universo e além. A mesma onipresença requerida para você negar a existência de Deus é requerida para você negar os milagres.

A: Certo, então por que alguns que se chamam Cristãos admitem que a estória de Jonas, Noé e a arca, ou o dilúvio não são fatos históricos, porém meras estórias usadas para provar um ponto teológico?

C: Boa pergunta. Se o seu ponto inicial ao interpretar as Escrituras for a pessoa e natureza de Deus assim como Ele Se revelou a Si mesmo nas Escrituras, eles não recorreriam a tais coisas. Talvez eles precisem aprender alguma teologia e apologética apropriada, Sr. A.

A: Bem, devo dizer que eles não são úteis para sua causa, pois eles parecem validar meus próprios pontos de vista. Você pensaria que se eles acreditassem em Deus como a origem de todas as coisas e tão poderoso e no controle do universo como você crê, eles saberiam que não estão em condições de questionar o que Deus pode ou não pode fazer, e não haveria problema com Jonas num peixe ou Noé e a arca como história.

C: Confesso, Sr. A, você está absolutamente correto.

A: De qualquer forma, estou grato por eles, pois eles encorajam minha descrença.

C: Talvez você pudesse falar com eles e convencê-los de serem um pouco mais consistentes com a teologia que alegam abraçar.

A: Não obrigado, Sr. C, este é seu trabalho. Falaremos de novo!

No segundo encontro dos nossos vizinhos amigáveis vemos o princípio estabelecido no seu primeiro encontro funcionando novamente, embora não pareça tão diretamente óbvio. Vemos que a rejeição dos milagres do Sr. A está baseada na sua negação da existência de Deus. Como Deus não existe não pode haver milagres. Naturalmente, isto ignora o problema real de como definir milagres num universo onde Deus não sustenta as “leis da natureza”, o que então evita uma “lei” mudar de um dia para o outro num mundo fundado na chance ao acaso?¹¹

Para o Sr.C, milagres são tanto sensatos quanto lógicos. Um Deus infinitamente poderoso não é limitado pelas leis que Ele criou e sustenta. Milagres é meramente o poder de Deus exercido de uma maneira diferente da que Ele exerce em sustentando as leis do universo que Ele criou. Tanto as leis uniformes da “natureza” como os milagres contrários àquelas leis, igualmente requerem o poder infinito de Deus para a sua existência. Então, a visão de alguém sobre Deus determina a visão de alguém sobre os milagres e os eventos extraordinários das Escrituras. Para negar a possibilidade dos milagres alguém deve primeiro provar de que Deus não existe. E, como vimos anteriormente, alguém precisaria possuir conhecimento exaustivo de todo o universo e além para legitimamente negar a existência de Deus. Aqueles que não podem saber o conteúdo da caixa de madeira e da garagem do Sr. C não possuem tal conhecimento. Contudo, à luz de Deus como a origem de todas as coisas e determinante do que é possível no universo, é pena que alguns que professam conhecer a Deus presumem determinar o que Ele fez ou não na história, contrário ao testemunho claro das Escrituras.¹² Com isto o crente professante age de acordo com os princípios do ateísta e assiste o descrente ao justificar não crer.

Assim, como na primeira ilustração, vemos que o problema final com o ateísmo são as alegações não autorizadas e irracionais sobre as quais ele se baseia. E com respeito aos milagres, até que alguém possa provar que Deus não existe, ninguém pode provar que Jonas não poderia estar na barriga do peixe por três dias, ou que leões e tigres e ursos não poderiam acompanhar Noé num cruzeiro prolongado. Deus pode falar e fazer o universo, então qual é o problema com Jonas num peixe e Noé na Arca?

Capítulo Cinco: “O Problema do Mal” e a Trindade.

Porém que tal aqueles argumentos que pretendem mostrar contradições no conteúdo das Escrituras, a fundação da fé Cristã? Como veremos abaixo, estes tipos de argumentos se baseiam nas mesmas suposições de fé fundamentando as alegações do ateísta de que Deus não existe e que os milagres das Escrituras não são verdadeiros. Ouçamos o Sr. A e o Sr. C discutirem o que é conhecido como o “problema do mal”.

A: Sr. C, tem visto alguns milagres ultimamente?

C: Você ainda está respirando, não está, Sr.A?

A: Processo natural, Sr. C, processo natural. Tenho lido alguma coisa. Poderia lhe fazer algumas perguntas?

C: Por favor, faça, estou interessando no que você descobriu.

A: A Bíblia ensina que Deus é infinitamente bom, e fará o que é bom em cada situação, correto?

C: Sim, é verdade.

A: E a Bíblia diz que Deus é todo poderoso e pode fazer qualquer coisa que deseje?

C: Sim, isto também é verdade.

A: Então o seu Deus não pode existir, pois se Deus é todo poderoso, Ele poderia evitar o mal, e se Ele é perfeitamente bom, Ele certamente evitaria o mal. Dado que o mal existe, Deus ou é menos do que perfeitamente bom ou menos do que infinitamente poderoso. Portanto, Deus, como a Bíblia O descreve, não pode existir.

C: Sr. A, você declarou absolutamente bem o que é alguma vezes chamado “o problema do mal”. Eu o elogio na sua pesquisa.¹³

A: Então você irá se juntar ao meu clube de ateísmo nesta noite?

C: Obrigado, talvez não. Posso lhe fazer algumas perguntas antes de você ir?

A: Certamente.

C: A forma como você colocou o problema do mal não apresenta dificuldade.

A: Sim, é um argumento logicamente válido, assim como a conclusão segue as premissas.

C: A conclusão parece seguir as premissas como você colocou, porém isto não faz a conclusão verdadeira, se as premissas podem não ser verdadeiras. Por exemplo, como sabemos que um bom Deus irá necessariamente sempre evitar o mal? Os bons pais sempre evitam toda coisa mal que uma criança possa fazer, por razões não entendidas pela criança?

A: Certamente, porém estamos falando aqui sobre Deus.

C: Sim, e os caminhos de Deus são infinitamente acima dos nossos caminhos. Suas premissas excluem a possibilidade de que Deus tenha permitido o mal por razões além da nossa compreensão. Isaías 55: 8-9 diz: “Porque os meus pensamentos não são os vossos pensamentos, nem os vossos caminhos os meus caminhos, diz o SENHOR. Porque assim como os céus são mais altos do que a terra, assim são os meus caminhos mais altos do que os vossos caminhos, e os meus pensamentos mais altos do que os vossos pensamentos”. Agora, se Deus e Seus caminhos são infinitamente mais altos do que os nossos caminhos, não é razoável que Ele conheceria coisas que não conhecemos e não poderíamos saber como seres humanos finitos?

A: Certamente.

C: Está certo dizer que você nega a existência de Deus por que você não pode entender como o mal pode existir num mundo criado por um Deus infinitamente bom e onipotente?

A: Correto.

C: Confesso que não entendo totalmente a origem do mal no mundo. Muitas explicações para a sua origem parecem inadequadas, ou parecem fazer Deus depender do mal para cumprir Seus propósitos, o que é contrário ao que as Escrituras dizem em relação ao Seu caráter santo. Porém, assim como com os milagres, dado que Deus é infinito e eu sou finito, necessariamente não entenderei tudo sobre Deus e Sua palavra. Somente posso saber o que Ele escolheu me revelar.

A: Isto não é tirar o corpo fora, Sr. C?

C: Não, é meramente uma aceitação das minhas limitações e dependência de Deus para todas as coisas, incluindo Sua explicação de Si mesmo e Seu universo. É razoável que nos contentássemos em não ter respostas para todas as questões ou soluções da vida para as coisas que não podemos conciliar em nossa mente.

//Se eu pudesse revelar todos os mistérios, eu seria Deus. Faço bem em lembrar a repreensão de Deus para Jó: “Onde você estava quando eu coloquei os fundamentos da terra?”¹⁴

A: Bem, isto não me satisfaz. Podemos não ter todas as respostas, porém se continuarmos procurando, finalmente nós as teremos.¹⁵ No presente caso, se não posso conciliar o caráter de Deus com a existência do mal no mundo,

C: Parece que voltamos ao ponto zero, Sr. A. Você esta dizendo que se não pode conciliar em sua mente limitada alguma coisa que Deus revelou sobre Si nas Escrituras, não pode ser verdade?

A: Sim.

C: Assim seu entendimento é o padrão final do que é verdade ou do que pode ou não pode existir? Poderia existir uma razão que está além da nossa atual capacidade de entender, uma que Deus sabe que não foi incluída em como você coloca o problema do mal? Toda possibilidade no universo está esgotada pela forma como você declarou o problema do mal? Poderia Deus saber alguma coisa que não sabemos?

A: Se Ele existe e é infinito, então Ele saberia mais do que nós sabemos, e não teríamos todas as respostas.

C: Você previamente admitiu as limitações do seu conhecimento ao não saber o que está na minha caixa de madeira ou garagem, e logo em seguida falou como se conhecesse tudo sobre cada aspecto do universo negando a existência de Deus. E agora, embora permaneça limitado em conhecimento, você negou a possibilidade de mistério com respeito ao mal, e fez o seu próprio entendimento o juiz final do que pode ser verdade.¹⁶ Você novamente assumiu o lugar de Deus, no qual estão todas as respostas aos mistérios do universo. Sr. A, a Bíblia nos diz que este foi o primeiro pecado da humanidade, a tentativa de tomar o lugar de Deus.

A: Certo, Sr. C, qual é então a resposta ao problema do mal?

C: Somente Deus sabe a resposta, definitivamente. Porém eu sei isto: Ele revelou Seu caráter na pessoa de Cristo, em Seu infinito amor pelos pecadores levando a pena infinita do nosso pecado sobre Si mesmo na cruz no Calvário, em Seu infinito ódio ao pecado, requerendo sua pena ser paga que nós podemos ser livres da sua condenação. Sabemos que o mal moral teve o seu começo no livre desejo da criatura e que ela não existe fora do desejo da criatura. Sabemos que o mundo é condenado porque o mal e todo o sofrimento pode, em última análise, ser seguido até o pecado e suas consequências. Sabemos que Deus proveu uma infinita solução para o mal, e que Ele a proveu a um custo infinito e sofrimento de Si mesmo.

A: Tantas pessoas parecem sofrer pelo do mal de outra pessoa. É doloroso experimentar e doloroso olhar, enquanto algumas das respostas parecem para mim como simplistas ou superficiais.

C: A dor e as dificuldades desta vida são profundas e eu seria negligente em meu próprio bem estar trata-las superficialmente ou insensivelmente. Porém apesar da profundidade do problema, posso, como um Cristão, ter grande conforto no caráter perfeito de Deus como revelado em Cristo, em Sua promessa de que a retidão irá finalmente prevalecer e que a verdadeira justiça será feita, e que todo sofrimento injusto será mais do que recompensado, e todo o mal suficientemente punido.

A: Embora eu não creia em Deus, devo admitir que aguardo que haverá justiça final para aqueles como Hitler, Stalin e Mao. Porém ainda acho sua explanação menos do que satisfatória.

C: Sim, muito permanece um mistério, porém não devemos ousar tomar o lugar de Deus alegando ter todas as respostas. Apesar das dificuldades envolvidas não podemos negar nossas limitações humanas. Podemos, contudo aceitar nosso lugar como criação de Deus e confiar Nele que tem todas as respostas. Deus sozinho rege todo o universo e deveríamos estar felizes deixando esta responsabilidade para Ele. Talvez Ele me explique a origem final do mal quando eu O vir no céu. Ele revelou claramente Sua bondade e onipotência para nós na pessoa e obra de Cristo. Ao mesmo tempo, por razões além da nossa compreensão atual, Ele permitiu o mal existir. Sei que a forma como Deus lida com o mal mostra a excelência do Seu caráter. Também sei que liberdade não requer a existência do mal, assim como seremos mais livres no céu onde o mal não será uma opção. Assim, estamos de volta onde começamos.¹⁷

A: Deixe-me saber quando você tiver a resposta.

C: Minha esperança é que seremos capazes de perguntar a Ele juntos.

A: Oh não, lá vem de novo. O jantar está chamando. Conversaremos novamente.

C: Estarei esperando.

Para recapitular, o “problema do mal” como declarado pelo Sr. A certamente é uma questão difícil para o Cristão. Na verdade, as Escrituras confrontam nosso limitado entendimento com muitas questões difíceis, como a natureza da Trindade (como será abordado abaixo), ou a predeterminação dos eventos do universo por Deus e a responsabilidade do homem por suas ações.

Aqui como com todas tais questões, o entendimento humano limitado não pode ser o juiz final do que pode ou não ser verdade. A criação do universo do nada, a pessoa de Cristo como cem por cento Deus e cem por cento homem, a Trindade, são mistérios divinos que nenhuma lógica pode explicar (embora eles sejam lógicos, dada a grandeza infinita e transcendente de Deus como revelado nas Escrituras). O ser finito criado não tem o conhecimento infinito e exaustivo de Deus e Seu universo, nem nosso entendimento constitui o determinante final da verdade. Assim é o problema do mal realmente um problema? Sim e não. O sofrimento desta vida alcança o fundo da nossa alma e nos desafia de uma forma profunda. Assim, temos grande conforto no caráter perfeito de Deus como demonstrado na pessoa e obra redentora de Cristo derrotando a morte e o mal, e na justiça final de Deus reinando e dirigindo o universo fazendo todas as coisas direito. E se as Escrituras são claras sobre todas as coisas, está claro que Deus é infinitamente bom e infinitamente poderoso e que os Seus caminhos são infinitamente mais altos do que os nossos. Se o problema do mal demonstra alguma coisa, é que não somos Deus, uma difícil verdade para a humanidade pecadora aceitar. Dizer que Deus não existe porque não posso entender o problema do mal é fazer meu entendimento limitado a autoridade final do que é verdade ou do que pode ou não existir. Fazer assim é tomar o lugar do próprio Deus, o primeiro pecado das Escrituras, e o âmago de cada pecado desde então. O ateísta pode escolher repetir o erro de Lúcifer, porém o Cristão não precisa ser intimidado por isto, pois isto é meramente a validação do que as Escrituras dizem da natureza pecadora e decaída da humanidade.

Vejamos dar agora uma breve olhada na doutrina da natureza Triuna de Deus, outra questão difícil utilizada pelos ateístas para negarem a existência de Deus.

A: Sr. C, Deus é um ou três?

C: Ambos.

A: Se entendo corretamente a visão Cristã, é errado acreditar em três deuses, porém também é errado acreditar em um Deus que meramente Se manifesta em três diferentes formas em diferentes tempos.

C: Isto é correto.

A: Então, está refutando a existência do seu Deus tão simplesmente como conhecendo a aritmética básica?

C: Para alguns poderia parecer assim, porém isto está longe de ser tão simples. As escrituras ensinam que Deus é uma pessoa que existe eternamente como três pessoas. Assim, Ele não é três deuses, porém um.

A: Nossa! Isto esclarece as coisas. Como posso possivelmente aceitar algo que soa tão irracional?

C: Relembre o que parece ser irracional para você, dada as suas limitações, não é irracional em Deus. Deus é perfeito. Ele não está sujeito às leis que Ele criou para ordenar o universo, Ele as transcende.

A: Assim chegamos à outra tirada de corpo fora: só alegue que Deus é muito alto e o argumento acaba.

C: Você está dizendo por que não pode entender como Deus pode ser ambos três e um, Ele não pode existir? Ou porque você não pode captar ou entender alguma coisa, ela não pode ser verdade? Seu limitado entender é realmente o último determinante da verdade?

A: Não posso ver como Deus pode ser uma e três pessoas ao mesmo tempo. Os Credos de Nicéia e de Atanásio parecem-me completamente sem sentido.

C: Deus como uma Trindade é realmente um mistério para nós, porém não para Deus, assim como Ele não é contido pelo nosso entendimento ou pelas limitações criadas do universo. Como Ele é infinitamente mais alto do que nós não podemos conhecer a Ele a menos que Ele conceda Se revelar para nós, e Ele se revelou para nós nas Escrituras como um Deus pessoal, subsistindo eternamente como três pessoas, Deus Pai, Deus Filho e Deus Espírito Santo.

A: Você está me pedindo para esquecer a razão?

C: Não, somente para admitir suas limitações como um ser finito, criado, que não pode esgotar o conhecimento do nosso infinito Deus. A Trindade é Deus, e se nós pudéssemos entendê-Lo Ele não seria muito de um Deus. Infelizmente, muitos que alegam serem Cristãos concordam com sua abordagem, rejeitando doutrinas porque não podem totalmente entende-las ou explaná-las.

A: Devo admitir que eles ajudam a minha causa.

C: E, por favor, entenda, não estou negando o uso da lógica ou da razão. Deus nos deu mente para usar e lógica para ordenar nosso pensamento. Porém Ele nunca nos deu elas para negar Sua transcendência. Este seria um uso irreverente da lógica, aquele que não reconhece Deus como infinitamente maior do que somos. Devemos nos submeter à autoridade de Deus em que Ele nos falou sobre Si mesmo. Mesmo que não gostemos de admitir nossas fraquezas e limitações nós devemos aprender como pensar de uma maneira que totalmente honre a Deus e Sua infinita supremacia sobre nós.

A: Interessantemente, um Cristão uma vez me disse que a lei da não contradição é o determinante final da verdade. Isto me convenceu ainda mais que eu poderia explicar Deus inexistente, desde que a Trindade é claramente um conceito que me parece violar aquela lei.

C: É uma lei de lógica válida e útil, porém deve dobrar os joelhos à transcendência de Deus. Verdade é o que Deus diz e conhecemos a Deus pelo o que Ele escolheu revelar para nós.

A: Devo admitir, quando meus argumentos em relação aos milagres ou aparentes contradições nas Escrituras são vistas de acordo com a infinita grandeza de Deus como revelada nas Escrituras, ela tira o vento dos meus barcos. Ainda tenho dificuldade em aceitar a ideia de que eu tomo o lugar de Deus com a minha argumentação, porém vou pensar mais a respeito.

Como com o “problema do mal” a Trindade como revelada nas Escrituras é realmente um mistério além dos limites do entendimento humano. Na Trindade encontramos Deus que é infinitamente acima e além de todas as coisas (e que condescendeu claramente e pessoalmente Se revelar no tempo e no espaço para Suas criaturas). Dizer que Deus não pode existir como Ele se revelou a Si mesmo que existe é dizer que Ele não pode ser além do que podemos entender ou acima do que sabemos serem as leis do universo. Porém com que autoridade pode alguém limitar a Deus? É nossa finita compreensão que determina o que pode ou não existir? É nossa limitada perspectiva o determinante final da verdade? Nisto o ateísta está novamente operando fé não autorizada em sua habilidade de saber o que não pode possivelmente ser conhecido fora da revelação de Deus. Recusando aceitar o testemunho de Deus sobre Si mesmo, o ateísta faz declarações dogmáticas sobre a natureza final de Deus e do universo quando eles nem sequer sabem o que está na caixa de madeira ou garagem do seu vizinho. Eles declaram o que Deus pode ou não ser do ponto de vista dos cinco sentidos, três dimensões e setenta ou tantos anos na terra, quando o conhecimento de cada aspecto do universo e além é requerido para justificar sua alegação. Somente Deus possui tal conhecimento e somente Ele pode revelar para nós com autoridade o que Ele é.

Capítulo Seis: Miscelânea de Argumentos.

Embora tenhamos visto poucos exemplos, a simples técnica de perguntar: “Como você sabe o que você alega saber?” pode ser usada com qualquer argumento ateísta. Por exemplo, alguns argumentam que Deus não pode agir no tempo e no espaço a menos que esteja confinado e limitado pelo tempo e espaço, ao contrário aos ensinamentos das Escrituras que Deus transcende o tempo e o espaço e que também atua dentro deles. Como pode a limitada perspectiva do descrente, que ele mesmo é limitado pelo tempo e espaço, concluir que o Deus infinito do universo é assim limitado? Como para lógica, matemática ou outros argumentos “científicos” negando a existência de Deus, Deus criou, sustenta e transcende todas as coisas. Ele não está limitado pelas leis “naturais” que Ele criou. Novamente, como posso conhecer que Deus é tão restringido a menos que Ele condescendesse no dizer? Ao contrário, Ele nos disse que Ele é infinitamente além do nosso entendimento, embora possamos saber que Ele escolheu revelar para nós sobre Si mesmo.

Entretanto, muitos fazem declarações injustificadas sobre Deus baseada na fé em seu próprio limitado entendimento, apesar do fato de que eles não podem possivelmente saber tais coisas fora da revelação de Deus.

Outros pontos do mal perpetrado no mundo “em nome de Deus” como prova de que Deus não existe, pois como Deus poderia ser tão bom como as Escrituras O descrevem se as suas criaturas são tão más? Fora do fato de que as Escrituras nos dizem que o homem pecador irá usar o nome de Deus para perpetrar o mal, e que estreito é o caminho da salvação e que poucos entrarão nele, tais pronunciamentos presumem conhecimento do coração de cada pessoa em cada idade, e faz a grande suposição de que Deus não tem estado trabalhando em qualquer um deles. É seguro dizer que Ele não está trabalhando nos corações daqueles que negam Sua existência, porém além de casos óbvios, as Escrituras nos dizem que é difícil separar o trigo do joio (o verdadeiro do falso crente). Entender o coração de uma pessoa já é difícil, quanto mais o coração de cada um que já existiu.¹⁸ Aqui de novo, a suposição irracional da onisciência permeando muitos argumentos ateístas está em atividade. E somente por brincadeira, talvez você esteja familiarizado com a pergunta, se Deus é tão poderoso, Ele poderia fazer uma pedra tão pesada que Ele não pudesse levantar? O suposto problema é que se Ele pudesse fazer tal pedra Ele não é onipotente porque Ele não pode levantá-la, ou se Ele não pudesse fazer tal pedra, há alguma coisa que Ele é incapaz de fazer. A simples resposta é que Deus pode fazer uma rocha de peso infinito e Ele pode levantá-la. Ele não pode ser definido fora da existência por tais supostos problemas.

Resumo

No nosso breve tratamento da fé cega insensata do ateísta observamos que a declaração de que “Deus não existe” é uma alegação generalizada em relação à natureza final do homem, realidade, conhecimento, verdade, autoridade e ética. Entendendo o objetivo abrangente da alegação, somos confrontados como o ateísta é mal equipado para fazê-la. Além disso, vemos que a negação da existência de Deus está fundamentada sobre a fé insensata do ateísta em sua própria opinião e uma suposição implícita de onisciência.

Também temos visto que os milagres são sensatos e são para serem esperados considerando-se o infinito poder de Deus e Seu controle sobre as leis que Ele criou e sustenta. Para negar os milagres alguém precisa primeiro provar que Deus não existe, já que a visão de alguém sobre Deus determina a sua visão sobre os milagres. Também, negar a existência de Deus porque não podemos reconciliar o poder e a bondade de Deus com a existência do mal é reduzir Deus àquilo que podemos compreender completamente. Fazendo assim tornamos o nosso entendimento o juiz final do que Deus pode ou não pode ser e tomamos o lugar de Deus como a autoridade suprema e determinante da verdade. O mesmo se aplica aos argumentos contra a possibilidade de Deus ser uma Trindade.

Estes poucos exemplos revelam as falsas suposições que permeiam todos os argumentos contra a existência de Deus. Ao examinar a autoridade do ateísta de fazer declarações sobre a natureza final de Deus e do universo, fazemos a pergunta: “Como você sabe o que você alega saber?”. Observamos que todos os argumentos ateístas se baseiam na fé insensata da opinião humana. Alguém limitado aos cinco sentidos, três dimensões, setenta e tantos anos na terra e incapaz de conhecer o conteúdo da caixa de madeira e da garagem do seu vizinho não pode fazer declarações verdadeiras sobre a natureza final de Deus e do universo, fora da revelação de Deus que ele alega não existir. Este é um problema para o ateísta. Com boa razão as Escrituras nos dizem: “O tolo disse no seu coração”, “não há Deus” (Salmo 53:1).

Agora nos voltamos para o agnosticismo. Tendo observado que um ser humano finito é incapaz de fazer declarações verdadeiras sobre a natureza final de um Deus transcendente e Seu universo (fora da revelação de Deus) não seria o agnosticismo uma alternativa sensata dada a sua alegação de ignorância? Nossa crítica ao ateísmo confirma o agnosticismo? Vejamos.

© Craig Biehl, 2011

Traduzido por Césio Johansen de Moura

---

¹ Mesmo que o ateísta admitisse que sua opinião não fosse mais válida do que a opinião de outro, assumindo de que Deus não existe concede autoridade final para a própria interpretação de alguém da realidade, contudo.

² Naturalmente, muitos hoje negariam que alguém possa fazer declarações com autoridade da verdade embora tal declaração seja ela mesma um alegação auto contraditória da verdade. A contradição é facilmente ilustrada pela declaração exagerada: “não existe tal coisa como a verdade, e esta é a verdade!”

³ Friedrich Nietzsche, um filósofo germânico do século 19 e ardente oponente do Cristianismo escreveu que: “a virtude necessita ser nossa própria invenção, nossa própria maior necessidade pessoal e autodefesa: em qualquer outro sentido, uma virtude é um perigo”.  “As leis mais básicas de preservação e crescimento requerem... que cada um inventasse suas próprias virtudes” [sua ênfase]. Friedrich Nietzsche, The Anti-Christ: A Curse on Christianity, in The Anti-Christ, Ecce Homo, Twilight of the Idols, and Other Writings. Ed. Aaron Ridley and Judith Norman, trans. Judith Norman. Cambridge Texts in the History of Philosophy (Cambridge: Cambridge University Press, 2005), 9-10, §11. Consistente com os princípios da teoria da evolução, o ateísmo de Nietzsche levou à exaltação do poder: “Bom” é “tudo o que aumenta a sensação de poder da pessoa, desejo do poder, do poder e si” enquanto o “mal” é “tudo que é derivado da fraqueza”.  “Felicidade” é “a sensação de que o poder está crescendo, que alguma resistência foi vencida”. Não satisfação, porém mais poder, não paz, porém guerra; não virtude, porém proeza... O fraco e as falhas deveriam perecer: primeiro princípio do nosso amor à humanidade.  E eles deveriam ser ajudados a fazer isso. O que é mais prejudicial do que qualquer vício? – Pena ativa para todas as falhas e fraquezas – Cristianismo (4, parágrafo 2). “A ideia Cristã de Deus – Deus como um Deus do fraco (doente)... é uma das concepções mais corruptas de Deus que o mundo jamais viu” (15, parágrafo 18).

⁴ Nietzsche desprezou a moralidade Cristã, porém nem todos os ateístas são tão consistentes com as implicações morais do seu ponto de vista como Nietzsche. Muitos alegam uma base para a moralidade que reflete de perto a moralidade Cristã mesmo quando sua visão de mundo afirma a seleção natural evolucionaria e sobrevivência do mais adaptado. Eles presumem a visão de mundo Cristã mesmo quando a negam. O mesmo é verdade da sua condução da ciência, filosofia ou outra coisa. A verdade da visão de mundo Cristã é suposta como o universo é presumido ser ordenado de acordo com leis uniformes e consistentes e não de acordo com caos aleatório e imprevisível. Uma discussão adequada deste ponto está além do objetivo deste livreto. Porém observe que o ateísta não vive e não pode viver de acordo com uma aplicação consistente dos seus próprios princípios professados. Ele necessariamente vive como se Deus existisse enquanto nega Sua existência.

⁵ Responder argumentos altamente técnicos construídos naquelas suposições pode ser deixado para os “experts”. Isto não quer dizer que os Cristãos não precisam estudar argumentos apologéticos específicos e detalhados em defesa da fé Cristã, nem é por para baixo o trabalho excelente dos cientistas e filósofos Cristãos em sua defesa do Cristianismo. Quer dizer apenas que os Cristãos não necessitam ter um Ph.D. em filosofia para responder às objeções filosóficas básicas ao Cristianismo, ou um Ph.D. em biologia ou genética para adequadamente responder às objeções do seu professor de biologia.

⁶ A técnica de usar diálogos ilustrativos era frequentemente utilizada por Cornelius Van Til em seus escritos. Embora a sofisticação e a perspicácia dos diálogos escritos por Van Til excedem em muito aquele que eu escrevi, de qualquer forma eu emprestei a sua técnica.

⁷ Veja Salmo 19:1-6, Atos 14:17, Romanos 1:19-21, 2:14-15. Os teólogos chamam a isto de revelação “geral” para distinguir da revelação “especial”, as Escrituras.

⁸ Todas as pessoas tem um “senso de divindade”, um conhecimento de Deus. Romanos 1:18-21 nos diz que todas as pessoas “conhecem” a Deus porque Deus Se revelou a eles, embora os descrentes pecaminosamente suprimem este conhecimento. Os crentes conhecem a Deus de uma forma diferente do que os descrentes, pois seu conhecimento inclui um verdadeiro entendimento e amor por Deus, enquanto os descrentes suprimem e distorcem o conhecimento de Deus a fim de negá-Lo. Quando as Escrituras falam dos incrédulos como não conhecendo a Deus elas se referem ao conhecimento íntimo e pessoal de Deus possuído pelos crentes.

⁹ Na verdade, nenhum argumento ou evidência poderia ser apresentado para convencê-lo de outra forma fora do poder e obra do Espírito Santo e das Escrituras. A Bíblia claramente ensina que os incrédulos são “hostis” a Deus (Colossenses 1:21, Romanos 8:7), eles “não podem entender” e “não podem aceitar as coisas do Espírito de Deus” (I Coríntios 2:14), eles são “obscurecidos de entendimento” (Efésios 4:18), e espiritualmente “mortos” de tal forma que as coisas excelentes de Deus e Cristo são vistas como “tolice” (Efésios 2:1, I Coríntios 1:18-23). Em todos os lugares eles são confrontados com a evidência e conhecimento de Deus em seus corações e na beleza e bênçãos do universo criado, assim eles “detém a verdade” de Deus “pela injustiça” (Romanos 1:18-22). Por conseguinte, incrédulos não são nem objetivos nem neutros no seu entendimento e interpretação de Deus e Seu universo criado.

¹⁰ As Escrituras não somente ensina o nascimento virginal como algo realizado pelo poder infinito de Deus, como também sua necessidade teológica. Cristo não poderia ser nosso salvador sem pecado se Ele estivesse sujeito ao pecado original como um descendente físico de Adão através de um pai humano.  Além disso, dada a maldição sobre Jeconias da linha real de Davi (Jeremias 22:30), nenhum descendente físico de Jeconias poderia sentar no trono de Davi. José, o pai terreno de Cristo, era um descendente direto da linha real através de Jeconias (veja Mateus 1:1-17), assim Cristo era da linha real. Porém Cristo não estava sujeito à maldição sobre a “semente” ou descendentes físicos de Jeconias porque Ele foi nascido de uma virgem. Ele não era um descendente físico de Jeconias. Além disso, devido à maldição sobre os descendentes de Jeconias, Cristo é a única pessoa que poderia sentar no trono Davídico em cumprimento da aliança Davídica. O nascimento virginal, portanto, é uma absoluta necessidade teológica  e uma maravilhosa figura da providência de Deus.

¹¹ Fora de Deus, nenhuma base racional para a uniformidade ou existência das “leis da natureza” é possível, pois toda a existência e eventos seriam de acordo com chance aleatória. Entretanto, os ateístas assumem a visão Cristã de um universo ordenado em todas as áreas da vida, incluindo a ciência. Porém a única base para tal universo ordenado é o Deus que eles negam. E os milagres das Escrituras, divinamente previstos partidos daquela ordem, eles também rejeitam, então afirmando a visão Cristã do mundo que eles tentam negar.

¹² Ninguém age inteiramente de forma consistente com os seus princípios aceitos. Na verdade, cada vez que pecamos negamos nossa afirmação professada do Senhorio de Cristo. Quando os crentes professos afirmam somente Deus como não criado e eterno, a origem de todas as coisas, eles não deveriam tentar explicar Suas obras na história de uma maneira aceitável para os princípios daqueles que negam que Deus é a base de toda a realidade. Isto seria negar o próprio Deus que eles professam. Nisto ou eles falham ao aplicar seus princípios declarados ou eles tem uma visão imprópria de Deus e agem de acordo com sua visão imprópria. A atitude apropriada para abordar as Escrituras é achada em Isaías 66:2, “Porque a minha mão fez todas estas coisas, e assim todas elas foram feitas, diz o SENHOR; mas para esse olharei, para o pobre e abatido de espírito, e que treme da minha palavra”.

¹³ Observe que o “problema do mal” vai além da existência de calamidades no mundo que são diretamente ou indiretamente o resultado do julgamento de Deus com o pecado moral, incluindo a maldição do mundo em Gênesis 3.

¹⁴ Jó 38:4, Jó 38-42 é uma passagem muito valiosa para desenvolver a humildade apropriada ao se aproximar de Deus e Sua explanação da história e realidade à luz de nossas limitações.

¹⁵ A perspectiva Cristã é que nós nunca podemos ter conhecimento infinitamente exaustivo de Deus e do universo, mesmo do céu, já que não somos e nunca seremos Deus. É somente porque o Sr. A nega a existência de Deus, e não pode conceber a vasta diferença entre o Deus da Bíblia e Suas criaturas, que ele argumenta que a humanidade irá algum dia ter todas as respostas.

¹⁶ Observe como o ateísta é tanto sensato como insensato ao mesmo tempo. Ele é sensato ao admitir suas limitações, porém insensato ao presumir conhecer o que possivelmente não pode conhecer. Ele admite e nega suas limitações ao mesmo tempo. Esta é uma característica de toda descrença. As pessoas vivem como seres criados num universo criado, sustentado e ordenado por Deus, abrangido pelo conhecimento de Deus em todo lugar, mesmo em seus próprios corações. Contudo eles presumem um conhecimento que eles não poderiam possivelmente possuir, negando a realidade que os cerca e a verdade que os confronta a cada instante. Eles fazem isto em tudo da vida, negando Deus enquanto assumem e vivem de acordo com uma realidade que eles somente podem ter pela infinitamente sábia criação do universo, mantido e ordenado pelo Deus da Bíblia que eles negam.

¹⁷ Um adequado tratamento das várias tentativas de resolver o problema do mal está além do objetivo deste pequeno livreto. Para uma apresentação concisa e crítica das soluções propostas para o problema do mal veja John M. Frame, Apologetics to the Glory of God (Phillipsburg, NJ: P&R Publishing, 1994) 149-190.

¹⁸ Aqui de novo, a repreensão de Deus a Jó é instrutiva: “Porventura também tornarás tu vão o meu juízo, ou tu me condenarás, para te justificares?” (Jó 40:8).

Uma Abordagem Apropriada

Nós abordamos brevemente uma pequena amostra dos argumentos contra a existência do Deus das Escrituras, ainda apresentamos a base para a compreensão da natureza de todos tais argumentos, provendo um sistema para efetivamente responder àqueles que querem minar nossa fé em Cristo. E como em todos os princípios bíblicos, aplicação apropriada demanda estudo, reflexão, experiência e tempo.

Também, não existe uma “formula” que deva ser aplicada exclusivamente para produzir resultados esperados, pois salvação é pelo Espírito de Deus e a Palavra de Deus somente.¹ Um método apologético apropriado não garante que o incrédulo irá reconhecer a insensatez da descrença nem responderá com fé salvadora. O pecador é hostil ao Deus das Escrituras e não é “neutro” nem “objetivo” ao ver os argumentos para a fé em Cristo e contra a descrença. Somente o poder de Deus pode mudar o coração pecador.

Qualquer abordagem que alguém adote ao defender e proclamar o evangelho para os incrédulos, o método e a mensagem devem de uma forma suprema honrar Cristo como criador, redentor e Senhor, e ser verdadeira ao que as Escrituras nos têm revelado sobre a natureza de Deus, humanidade, tudo da realidade criada e da própria Escritura. Métodos apologéticos que comprometem a autoridade e precisão histórica das Escrituras ou que tentem fazer as Escrituras compatíveis com a visão do descrente desonram a Deus e prejudicam a fé dos crentes, enquanto afirmando as suposições de fé da descrença.

Apologética e o Evangelho.

A chamada à fé em Cristo é um chamado ao arrependimento da fé errada em ídolos feitos por nós mesmos, pois isto foi central na pregação do ministério de Cristo: “arrependei-vos e crede no evangelho” (Marcos 1:15). O arrependimento é do pecado e que maior pecado do que a idolatria, e que maior ídolo do que a nossa própria explicação de Deus e da realidade, um deus feito por nós mesmos?² Isto estava no centro do pecado de Adão no jardim quando ele assumiu sua própria interpretação como competente ao escolher entre obedecer e desobedecer à palavra de Deus. Tal independência presumida da autoridade de Deus está no centro de cada pecado. Somos advertidos que “o que confia no seu próprio coração é insensato” (Provérbios 28:26). Este método apologético diz exatamente isto.

Ao expor a fé não autorizada e insensata dos incrédulos em sua própria opinião, expomos a sua fé num falso “deus” feito por eles, do que devem se arrepender e receber a Cristo. Proclamamos o Evangelho em nossa defesa disto e o fazemos em fidelidade a Cristo com graça e amor em direção ao incrédulo.

Naturalmente, Deus e as Escrituras não necessitam de defesa, porém Deus também não necessita de nós para trazer Sua mensagem do Evangelho. Ele é infinitamente capaz de cumprir Sua perfeita vontade fora de nossos esforços. Mas Ele nos chamou para a honra de participarmos dos Seus eternos propósitos, e ordenou a defesa e a proclamação da mensagem do Evangelho para aquele fim.

Então o primeiro objetivo da apologética é trazer as pessoas para a mensagem salvadora de vida para a salvação através da fé na pessoa perfeita e na obra redentora de Cristo apenas. Como as Escrituras são o meio apontado por Deus e suficiente para convencer os incrédulos do pecado e trazê-los ao arrependimento e salvação, assim o propósito final de qualquer encontro apologético é levar o descrente face a face com o Evangelho de Cristo das Escrituras, incluindo o que as Escrituras dizem sobre a descrença.  À medida que aprendemos a aplicar os princípios da apologética bíblica em nosso contato com os incrédulos, pela graça de Deus, nossa fé e habilidade de responder aos argumentos irracionais da descrença com amor e graça irão melhorando. Quando nosso ponto de partida em todas as coisas é a natureza do nosso glorioso Deus Triuno que criou, ordenou e sustenta todas as coisas e cuja glória é demonstrada em toda a criação nós somos mais bem equipados para viver dentro do Seu mundo e interagir com aqueles que negam o óbvio. Esperamos que sejamos mais atentos em nossas conversações com os incrédulos demonstrando uma preocupação genuína com o seu bem estar, à medida que perguntamos como eles sabem o que eles alegam saber. E em tudo isto, precisamos não ser agitados pelos argumentos “aprendidos” que se opõem à fé em Cristo. Que as aplicações dos princípios possam ser apresentadas aqui com um compartilhar gracioso e paciente de Cristo quando enfrentamos os desafios à nossa fé Nele.

Uma Palavra Para Os Ateístas E Agnósticos.

Finalmente, se você é um ateísta ou agnóstico que está lendo isto, a intenção deste livreto é reforçar a fé daqueles que possam ter sido sacudidos pelos ataques contra sua esperança e alegria. Não desejamos a você nenhum mal e seria um prazer recebe-lo como um irmão ou uma irmã em Cristo, para passar a eternidade com você em alegre comunhão com seu Criador e Redentor.  Contudo, as palavras de Cristo permanecem como uma sóbria precaução:  “Mas, qualquer que escandalizar um destes pequeninos, que creem em mim, melhor lhe fora que se lhe pendurasse ao pescoço uma mó de azenha, e se submergisse na profundeza do mar”. (Mateus 18:6). Nosso desejo é que você não sofra o destino daqueles que causam o tropeço da fé dos “pequeninos” de Deus.

Todos nós pecamos e carecemos do perfeito amor, honra e obediência que devemos a Deus. Todos nós zombamos e insultamos Aquele que nos criou e nos sustenta com boas coisas. Assim, como nosso substituto, agindo em nosso lugar, Cristo satisfez completamente a perfeita justiça requerida para a vida eterna e pagou a pena infinita merecida pela nossa rebelião e insultos contra Deus. Através da fé em Cristo apenas, reconhecendo o nosso pecado e confiando somente em Sua vida e morte salvadora, a perfeita justiça de Cristo é creditada para nós. Unidos a Cristo pela fé, a justiça adquirida pela perfeita vida de Cristo e pelo pagamento da pena infinita pelo pecado torna-se possessão do crente.

“Porque o salário do pecado é a morte, mas o dom gratuito de Deus é a vida eterna, por Cristo Jesus nosso Senhor”. (Romanos 6:23)

Porque Deus amou o mundo de tal maneira que deu o seu Filho unigênito, para que todo aquele que nele crê não pereça, mas tenha a vida eterna. Porque Deus enviou o seu Filho ao mundo, não para que condenasse o mundo, mas para que o mundo fosse salvo por ele. Quem crê nele não é condenado; mas quem não crê já está condenado, porquanto não crê no nome do unigênito Filho de Deus. (João 3:16-18).

Cristo pagou um preço infinito para satisfazer um débito infinito, para comprar a glória e felicidade infinitas pelo infinitamente sem valor. Ainda, por isso Ele é zombado, desprezado e negociado pelo que não satisfaz nossa alma nem nos livra da pena pelo pecado. Seu alerta é completo:

Pois, que aproveitaria ao homem ganhar todo o mundo e perder a sua alma? Ou, que daria o homem pelo resgate da sua alma? Porquanto, qualquer que, entre esta geração adúltera e pecadora, se envergonhar de mim e das minhas palavras, também o Filho do homem se envergonhará dele, quando vier na glória de seu Pai, com os santos anjos. (Marcos 8:36-38)

Cristo oferece a você: “Vinde a mim, todos os que estais cansados e oprimidos, e eu vos aliviarei”. (Mateus 11:28) De um coração com infinito amor Ele oferece a você um presente infinito de graça.

Desejamos a você as maiores bênçãos de Deus como achadas através da fé somente em Cristo, o qual é o mérito e o perdão infinitos para o pior dos pecadores. Nossa esperança e oração são para que possamos estar juntos com você na presença de Deus, inculpável e com grande alegria.³

© Craig Biehl, 2011

Traduzido por Césio Johansen de Moura

---

¹ Pessoalmente tenho visto os maiores resultados nos meus diálogos com os incrédulos quando tenho falado pouco e meramente apontado para as passagens das Escrituras para os incrédulos lerem.

² Veja Salmos 135:15-18; Isaías 42:17; 44:9-20.

³ Veja Judas 24.

Nowy Testament jest zapisem wydarzeń historycznych, „dobrą nowiną” wydarzeń ratującego życie Pana Jezusa Chrystusa- Jego życia, śmierci, zmartwychwstania, wniebowstąpienia i kontynuacji Jego dzieła w świecie- co jest wyjaśnione i stosowane przez apostołów, których On wybrał i przysłał na świat. Nowy Testament jest też wypełnieniem tych długo oczekiwanych wydarzeń Starego Testamentu. Ponadto jest on świętą historią, która w przeciwieństwie do historii świeckiej, została napisana pod natchnieniem i kierunkiem Ducha Świętego. Oznacza to, że tak jak Stary Testament jest chroniony od ludzkiego błędu i posiada boski autorytet dla współczesnego kościoła, jak i przez całe dzieje ludzkie aż do powrotu samego Pana.

Pochodzenie i znaczenie terminu „Nowy Testament”

Nasza Biblia jest podzielona na dwie części, które nazywamy Starym i Nowym Testamentem, lecz co to dokładnie oznacza? Greckie słowo „testament” diaqhkh (łac. Testamentum), oznacza „wola, testament lub przymierze”. Najlepszym tłumaczeniem, ze względu na związek z Nowym Testamentem, jest Przymierze. Odnosi się ono do nowego porządku zorganizowanego przez jedną grupę, do którego mogą dołączyć inni, kiedy zaakceptują przymierze. Użyte jako Przymierze Boga, przydziela nowy związek do którego człowiek może zostać włączony przez Boga. Stary Testament lub Przymierze jest przede wszystkim zapisem stosunków Boga z Izraelitami opartych na Przymierzu z Mojżeszem zawartym na Górze Synaj. Z drugiej jednak strony, Nowy Testament lub Przymierze (oczekiwane w Jeremiasz 31:31 i ustanowione przez Pana Jezusa, 1 Kor. 11:25), opisuje nowy porządek Boga z ludźmi z różnych plemienia i mówiącymi różnymi językami, oraz ludźmi i narodem, którzy zaakceptują zbawienie w oparciu o wiarę w Chrystusa.

Stare przymierze objawiło świętość Boga w świetle sprawiedliwości i obiecało nadejście Wybawiciela; nowe przymierze pokazuje świętość Boga w Jego prawym Synu. Nowy Testament zawiera więc te pisma, które objawiają treści dotyczące tego nowego przymierza.

Przesłanie Nowego Testamentu jest skoncentrowane na (1) Osobie, która oddała Siebie za odpuszczenie grzechów (Mat. 26:28) i (2) ludziach (Kościele), którzy otrzymali Jego zbawienie. Dlatego też centralnym tematem Nowego Testamentu jest zbawienie. ²

Nazwy Stare i Nowe Przymierze zostały początkowo stosowane w odniesieniu do dwóch związków, w które Bóg wszedł z ludźmi, a potem w odniesieniu do ksiąg, które zawierały zapis tych dwóch związków. „Nowy Testament jest boskim traktatem, na warunkach którego Bóg otrzymał nas buntowników i wrogów by zawrzeć z Nim pokój.”³

Boskie przygotowanie na Nowy Testament

W czasie Nowego Testamentu, Rzym był dominującą potęgą światową i sprawował władzę nad większą częścią świata starożytnego. Mimo to, w małym mieście w Palestynie, w Betlejem w Judei, urodził się ten, który zmieni świat. Jeżeli chodzi o tę Osobę, Apostoł Paweł napisał: „Lecz kiedy nadeszła pełnia czasu, Bóg zesłał Swego Syna, urodzonego z kobiety, urodzonego zgodnie z prawem (np. Starym Przymierzem)”. Za pomocą kilku wyjątkowych i cudownych sposobów Bóg przygotował świat na przyjście Mesjasza. Kilka czynników przyczyniło się do tego przygotowania.

Przygotowanie poprzez naród żydowski

Przygotowanie na nadchodzącego Chrystusa jest opowieścią Starego Testamentu. Żydzi byli wybrani przez Boga ze wszystkich narodów, by zostać cenioną własnością jako królestwo księży i naród święty (Wj. 1:5-6). W tym znaczeniu, rozpoczynając od obietnic Boga danymi patriarchom: Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi (Rdz.12:1-3; Rzym.9:4), byli oni opiekunami Słowa Boga (Stary Testament [Rzym.3:2]), a także drogą Odkupiciela (Rdz. 12:3; Gal. 3:8; Rzym. 9:5). Dlatego też Stary Testament był pełny Chrystusa i oczekiwał Jego nadejścia jako cierpiącego i wychwalonego Zbawiciela. Ponadto, nie tylko proroctwa te były liczne, ale także dokładnie podawały szczegóły pochodzenia Mesjasza, miejsce urodzenia, warunki panujące w czasie jakim się urodzi, życie, śmierć i nawet Jego Zmartwychwstanie.

Mimo, że Izrael był nieposłuszny i został wzięty w niewolę w osądzie Boga za twardość serca, Bóg pomimo tego przeniósł jego pozostałość do ojczyzny po siedemdziesięciu latach, tak jak obiecał w czasie przygotowań na przyjście Mesjasza. Mimo, że minęło czterysta lat od czasu napisania ostatniej księgi Starego Testamentu i mimo, że klimat religijny był pełen faryzeuszostwa i hipokryzji, obecny był w powietrzu duch oczekiwania na Mesjasza i pozostali ludzie oczekiwali na Mesjasza.

Przygotowanie poprzez język grecki

Olbrzymie znaczenie ma to, że kiedy Chrystus, ten, który przybył, by zostać Zbawicielem świata i ten który zesłał swoich apostołów na koniec świata, aby głosili ewangelię (Mat. 28:19-20), miało miejsce, to co A.T. Robertson nazwał „mową świata”. ⁴ Było to rezultatem podbojów i aspiracji Aleksandra Wielkiego, syna króla Filipa z Macedonii, który ponad trzysta lat przed narodzeniem Chrystusa przebył świat starożytny, podbijając narody jeden po drugim. Jego pragnieniem było, by istniał jeden świat i jeden język. W następstwie jego podbojów, uczynił język grecki lingua franca, wspólnym językiem, a kulturę grecką modelem myśli i życia. Mimo, że jego imperium miało krótki żywot, rozpowszechniony grecki język przetrwał.

Znaczenie odgrywa fakt, że mowa grecka pozostała jedna, a nie w postaci wielu dialektów, które rozprzestrzeniły się, kiedy Rzymianie podbili świat. Język rozpowszechniony przez armię Aleksandra na Wschodzie, przetrwał po podziale królestwa i spenetrował wszystkie części rzymskiego świata, nawet sam Rzym. Paweł napisał kościół w Rzymie po grecku, a Marek Aureliusz, cesarz rzymski, napisał swe Medytacje... po grecku. Był to język nie tylko listów, ale także i handlu i życia codziennego.⁵

Ważne jest w tym miejscu, ze Bóg działał przygotowując świat na wspólny język, który był niezrównanym sposobem komunikacji jasności i precyzji w głoszeniu przesłania o Zbawicielu. Rezultatem tego księgi Nowego Testamentu zostały napisane we wspólnym języku tamtych czasów, Koine greckim. Nie zostały napisane po hebrajsku lub aramejsku, mimo, że wszyscy autorzy Nowego Testamentu oprócz Łukasza, który był niemojżeszowego wyznania, byli Żydami. Koine grecki stał się językiem obcym, którym prawie wszyscy się posługiwali.

Przygotowanie poprzez Rzymian

Bóg nie zakończył jeszcze przygotowania świata na przyjście Zbawiciela świata. Kiedy Chrystus urodził się w Palestynie, Rzym rządził światem. Palestyna podlegała Rzymowi. Rzym ponad wszystko był znany z nacisku jaki wywierał na prawo i porządek. Najdłuższa, najkrwawsza wojna domowa w historii Rzymu wreszcie się zakończyła za czasów panowania Augusta Cezara. Rezultatem zakończenia ponad stuletniej wojny domowej było znaczące przesunięcie się granic Rzymu. Ponadto, Rzymianie zbudowali system dróg, który wspólnie z ochroną armii, która często patrolowała drogi, co znacznie przyczyniło się do poczucia spokoju i bezpieczeństwa, z którym podróżni przemierzali imperium rzymskie wzdłuż i w szerz. August był pierwszym Rzymianinem, który nosił królewską purpurę i koronę jako znak tego, że był wyłącznym władcą imperium. Był on powściągliwy, mądry i zainteresowany dobrem swoich ludzi. Wraz z nim nadszedł czas pokoju i zamożności, co uczyniło Rzym bezpiecznym miejscem do zamieszkania i podróżowania. Zapoczątkowało to okres zwany „Pox Romana”, pokój Rzymu (27 p.n.e.-180 n.e.). Obecnie, za sprawą licznych osiągnięć Augusta, wiele osób mówi, że kiedy on się narodził, bóg się narodził. W tych warunkach narodził się Ten, który był i jest z pewnością źródłem prawdziwego pokoju osobistego i trwającego pokoju na świecie, w przeciwieństwie do tymczasowego i fałszywego pokoju, który mogą uczynić ludzie – bez względu na to jak są mądrzy, dobrzy, czy wybitni. On był prawdziwym Bogiem, Bogiem-Człowiekiem, a nie człowiekiem nazwanym Bogiem. Obecność władzy i prawa Rzymian pomogła przygotować świat na Jego życie i posługę kapłańską oraz na ty, by ewangelia mogła być głoszona.

Marek 1:14-15: A potem, gdy Jan został uwięziony, przyszedł Jezus do Galilei, głosząc ewangelię Bożą I mówiąc: „Wypełnił się czas i przybliżyło się Królestwo Boże, upamiętajcie się i wierzcie ewangelii”.

Świat religijny w czasie Nowego Testamentu

Zanim przejdziemy do omówienia Nowego Testamentu, pomocne jest poznanie ogólnego obrazu tego, jaki był świat religijny w czasie, kiedy nadszedł Zbawiciel i kiedy kościół został wysłany w świat. W czasie czytania słów Merrill Tenneya, przyjrzyj się ogromnemu podobieństwu do dzisiejszego świata. Przesłanie Zbawiciela objawione w Nowym Testamencie jest jak oddech świeżym powietrzem po pobycie w wypełnionym dymem pokoju.

Kościół chrześcijański narodził się w świecie wypełnionym współzawodniczącymi ze sobą religiami, które być może znacznie się od siebie różniły, ale wszystkie posiadały jedną cechę – walkę, by dotrzeć do boga lub bogów, którzy pozostawali nieosiągalni. Oprócz judaizmu, który nauczał, ze Bóg sam ujawnił się patriarchom, Mojżeszowi i prorokom, nie było wiary, która wyrażałaby się z przekonaniem na temat objawienia boskiego, czy posiadała prawdziwe pojęcie grzechu i zbawienia. Ówczesne standardy etyczne były powierzchowne, mimo idei i przemyśleń niektórych filozofów, którzy, kiedy rozważali na temat zła i cnoty, nie mieli ani leku na zło ani dynamiki, by stworzyć cnotę.

Nawet w judaizmie, objawiona prawda została zaciemniona przez zasklepienie się tradycji lub przez zaniedbanie...

Pogaństwo i wszystkie religie oprócz wiedzy o i wiary w słowo Boże zawsze wytwarzają parodię i wypaczenie prawdziwego objawienia Boga człowiekowi. Zachowują one podstawowe elementy prawdy, lecz przekręcają je w fałsz. Boska suwerenność staje się fatalizmem; łaska staje się pobłażaniem sobie; prawość staje się uleganiem samowolnym zasadom; wielbienie Boga staje się pustym rytuałem; modlitwa staje się egoistycznym błaganiem; zjawiska nadprzyrodzone degenerują się w przesądy. Konsekwentny nieład wierzeń i wartości zostawia złowieka wędrującego po labiryncie niepewności. Dla niektórych własna wygoda stała się dominującą filozofia życia; jeśli nie ma całkowitej pewności, nie może być stałych zasad, które kierują zachowaniem; jeśli nie ma stałych zasad, człowiek musi żyć tak dobrze jak tylko potrafi wykorzystując każdy moment. Sceptycyzm zwyciężył, starzy bogowie stracili swoją władzę, a żadni nowi bogowie się nie pojawili. Liczne sekty nowatorskie nadciągnęły do imperium i stały się modą wśród dyletanckich bogaczy, czy ucieczką dla zdesperowanych biedaków. Ludzie w znacznym stopniu zatracili poczucie radości i przeznaczenia, które by czyniło ludzkie życie warte zachodu.⁶

Kompozycja i układ Nowego Testamentu

Nowy Testament składa się z dwudziestu siedmiu ksiąg napisanych przez różnych autorów. W oparciu o ich charakterystykę literacką, są one często podzielone na trzy główne grupy-

1. Historyczna (pięć ksiąg, Ewangelie, Dzieje Apostolskie)

2. Listy Apostolskie (21 ksiąg, od Rzymian do Judy)

3. Prorocza (jedna księga, Objawienie).

Dwie poniższe tabele ilustrują podział i centralne tematy tej klasyfikacji ksiąg Nowego Testamentu.⁷

Kolejność ksiąg Nowego Testamentu

Jak widzieliśmy w poprzedniej klasyfikacji, kolejność ksiąg Nowego Testamentu jest bardziej logiczna niż chronologiczna. Ryrie wyjaśnia:

Najpierw są Ewangelie, które zapisują życie Chrystusa, potem Dzieje, które opisują historię szerzenia się chrześcijaństwa; potem listy, które pokazują rozwój doktryn kościoła wspólnie z jego problemami, a w końcu wizja drugiego nadejścia Chrystusa w Objawieniu. ⁸

Mimo, że biblijni uczeni różnili się co do daty, kiedy księgi Nowego Testamentu zostały napisane, ich kolejność była w przybliżeniu taka jak poniżej:

Księga	Data (n.e )	Księga	Data (n.e. )
Jakub Galacjanie 1 & 2 Tesaloniczanie Marek Mateusz 1 Koryntianie 2 Koryntianie Rzymianie Łukasz Dzieje Apostolskie Kolosanie, Efezjanie	45-49 49 51 50s or 60s 50s or 60s 55 56 57-58 60 61 61	Filipianie, Filemon 1 Piotr 1 Tymoteusz Tytus Hebrajczycy 2 Piotr 2 Tymoteusz Juda Jan 1, 2, 3 Jan Objawienie	63 63-64 63-66 63-66 64-68 66 67 68-80 85-90 85-90 90-95

Zbiór ksiąg Nowego Testamentu

Początkowo, księgi Nowego Testamenty krążyły oddzielnie. Z czasem zebrano je razem, by stworzyć to, co znamy teraz jako Nowy Testament, część kanonu Pisma Świętego. Przez ochronę Boga, nasze dwadzieścia siedem ksiąg zostało odłączone od innych pism z czasów wczesnego kościoła. Księgi zostały zachowane jako część kanonu Nowego Testamentu z powodu ich inspiracji i autorytetu apostołów. Ryrie ma znakomite podsumowanie tego procesu:

Po tym, jak zostały napisane, indywidualne księgi nie zostały natychmiast zebrane w kanon lub zbiór dwudziestu siedmiu ksiąg, które składają się na Nowy Testament. Grupy ksiąg jak listy Pawła i Ewangelie zostały zachowane przez kościoły lub ludzi, do których zostały wysłane i stopniowo wszystkie dwadzieścia Siedem ksiąg zebrano i oficjalnie uznano przez kościół jako całość.

Proces ten zajął około 350 lat. W drugim wieku obieg ksiąg, które promowały herezję uwydatnił potrzebę odróżnienia prawdziwego Pisma Św. od innej literatury chrześcijańskiej. Powstały nawet teksty, które miały zdecydować, które księgi powinny być w nim zawarte. (1) Czy księga została napisana lub zatwierdzona przez apostoła? (2) Czy jej zawartość ma duchową naturę? (3) Czy dała ona dowód na bycie zainspirowaną przez Boga? (4) Czy została ona powszechnie przyjęta przez kościoły?

Nie wszystkie dwadzieścia siedem ksiąg, które zostały w końcu uznane jako kanoniczne, były zaakceptowane przez wszystkie kościoły we wczesnych wiekach, lecz nie oznacza to, że te księgi, które nie zostały natychmiast lub powszechnie przyjęte były nieprawdziwe. Listy zaadresowane do indywidualnych osób (Filemon, 2 i 3 Jan), nie krążyłyby tak daleko, jak te wysłane do kościołów. Księgi, nad którymi najdłużej dyskutowano to: Jakub, 2 Piotr, 2 i 3 Jan i Filemon. W końcu jednak zostały one włączone i kanon został zatwierdzony przez synod w Kartaginie w 397 n.e.

Mimo, że żadna z oryginalnych kopii pism, które składają się na Nowy Testament nie przetrwała, istnieje ponad 4500 greckich rękopisów wszystkich części tekstu, a także 8000 rękopisów łacińskich i przynajmniej 1000 innych wersji, na które księgi zostały przetłumaczone. Uważne badanie i porównanie tych wielu kopii dało nam wierny i godny zaufania Nowy Testament.⁹

---

2

³ J. Greshem Machen, The New Testament, An Introduction to Its Litereature and History (Nowy Testament, wstęp do jego literatury i historii), wydany przez W. John Cook, The Banner of Truth Trust, Edynburg, 1976, str. 16.

⁴ A.T. Robertson, A Grammar of the Greek New Testament in the Light of Historical Research ( Gramatyka greckiego Nowego Testamentu w świetle badań historycznych), Wydawnictwo Broadman, Nashville, 1934, str. 54

⁵ Robertson, str. 54

⁶ Merrill C. Tenney, New Testament Times (Czasy Nowego Testamentu), Eerdemans, Grand Rapids, 1965, str. 107-108.

⁷ Pierwsza tabela pochodzi z Ryrie Study Bible, Expanded Edition (Ryrie’go Studia nad Biblią, Wersja Rozszerzona), Charles Caldwell Ryrie, Moody, str. 1500

⁸ Ryrie, str. 1498.

⁹ Ryrie, str. 1499.

Po zakończeniu omówienia ksiąg historycznych (Ewangelii i Dziejów), teraz przechodzimy do dwudziestu jeden listów Nowego Testamentu, dwudziestu dwóch jeśli zaliczymy do nich Objawienie (które w rzeczywistości jest listem [zobacz Obj. 1:4]). Z powodu jego apokaliptycznego charakteru, jednakże, w tym omówieniu będziemy uważać je za Księgę Proroczą Nowego Testamentu. Listy są dzielone na listy Pawła i listy inne niż te napisane przez Pawła (ogólne). Listy Pawła dzielą się dwie kategorie: dziewięć listów napisanych do kościołów (od Rzymian do 2 Tesaloniczan) oraz cztery listy pasterskie i osobiste (1 i 2 Tymoteusz, Tytus i Filemon). Po tych listach występuje osiem hebrajskich listów chrześcijańskich (od Hebrajczyków do Judy). Naturalnie wiele byłoby pytań co do znaczenia i zastosowania ewangelii dla chrześcijan. Dlatego, listy odpowiadają na te pytania, podają interpretację osoby i pracy Chrystusa i stosują prawdy ewangelii u wiernych.

Informacje o życiu Pawła

Paweł znany był przez wiele lat jako Saul z Tarsu. Urodził się w żydowskiej rodzinie w mieście Tars w Cylicji. Nie tylko był Żydem, ale według swego własnego świadectwa, był faryzeuszem i synem faryzeusza (Dz.Ap. 23:6), był hebrajczykiem z hebrajczyków (mówił po hebrajsku i aramejsku), pochodził z pokolenia Beniamina i został w młodości nauczony rzemiosła szycia namiotów (Dz.Ap. 18:3). W młodym wieku udał się do Jerozolimy i zgodnie z jego świadectwem, studiował u Gamaliela I, znaczącego nauczyciela w Szkole Hillela (Dz.Ap. 22:3). W swych badaniach religii Żydów dokonał postępu większego niż jego towarzysze, gdyż był ogromnie gorliwy jeśli o chodzi o tradycje swych przodków (Gal. 1:14).

Jego zapał jako religijnego Żyda, przeniósł się do gorliwych poszukiwań sposobu na prześladowanie kościoła. Jako młody faryzeusz, obecny był kiedy Szczepan został ukamienowany i zamordowany (Dz.Ap. 7:58-83). W swej kampanii przeciwko chrześcijanom, zarówno mężczyznom, jak i kobietom, podróżował z nakazami aresztowania od najwyższego kapłana i udał się do innych miast, by zniszczyć kościół Jezusa Chrystusa (Dz.Ap. 26:10-11); Gal. 1:13). Podczas jednej z tych misji właśnie, w drodze do Damaszku, Saul został nawrócony.

Paweł był także znawcą greckiej kultury, gdyż otrzymał greckie wykształcenie (zobacz Dz.Ap.17:28; Tytus 1:12). Pokazuje on znajomość greckiej kultury i myślenia Greków. Jako grecki uczeń, znał wiele powiedzeń klasycznych i współczesnych pisarzy. Ponadto, Paweł był obywatelem Rzymu, będąc urodzony w Rzymie (Dz.Ap. 22:28). Dlatego, mógł składać apelację do Cezarei jako obywatel Rzymu, kiedy był uwięziony w Filippi (Dz.Ap. 16:37-39).

W następstwie tego, Paweł został wybrany jako ten, który niósł przesłanie Ewangelii do Greków. Paweł mógł z łatwością powiedzieć: „Dla wszystkich stałem się wszystkim, żeby tak czy owak niektórych zbawić.” (1 Kor. 9:22)

Nawrócenie Pawła

Energicznie i konsekwentnie prześladując kościół Jezusa Chrystusa, kiedy był na drodze do Damaszku, Paweł spotkał wyniesionego zmartwychwstałego Chrystusa, który wywarł rewolucyjny wpływ na jego życie.

Zaprzeczył chrześcijańskiemu twierdzeniu, że Jezus był Mesjaszem, Synem Bożym. Ponadto nie wierzył, że powstał On z grobu tak jak głosił Szczepan, kiedy płacząc mówił: „Oto widzę niebiosa otwarte i Syna Człowieczego stojącego po prawicy Bożej.” (Dz.Ap. 7:56). „Kłamca!” krzyknęli i ukamienowali go. Saul bezczynnie przyglądał się„ zgadzając się na jego śmierć”. Kiedy jednak Pan Jezus przemówił do Saula w dniu wielkiego wydarzenie w pobliżu Damaszku, wiedział, że Szczepan miał rację, a on nie. Jezus był żywy! Ponadto, musi być Synem Bożym. Dlatego w synagogach Damaszku głosił o Chrystusie jako Zbawicielu.

Podczas gdy wydarzenie to było nagłe i dramatyczne, jego efekty były długotrwałe. Jego wpływ koniecznym czynił poważne zmiany psychologiczne i intelektualne. Mogło to być powodem okresu spędzonego w Arabii i Damaszku przed pierwszą wizytą w Jerozolimie. (Gal. 1:16-19). Następnie udał się w swoje rodzinne strony i przez okres od ośmiu do dziesięciu lat wiemy niewiele o jego poczynaniach. ¹

Charakterystyczne cechy listów Pawła

Zanim omówimy każdy z listów Pawła, należy przyjrzeć się streszczeniu ich cech i roli każdego z nich. ²

Akcent na Pana Jezusa:

• Rzymianie: Chrystus mocą Boga dla nas.
• 1 Koryntianie: Chrystus mądrością Boga dla nas.
• 2 Koryntianie: Chrystus pocieszeniem Boga dla nas.
• Galacjanie: Chrystus prawością Boga dla nas.
• Efezjanie: Chrystus bogactwami Boga dla nas.
• Filipianie: Chrystus dostatecznością Boga dla nas.
• Kolosanie: Chrystus pełnością Boga dla nas.
• 1 Tesaloniczanie: Chrystus obietnicą Boga dla nas.
• 2 Tesaloniczanie: Chrystus nagrodą Boga dla nas.

Akcent na przesłanie Ewangelii:

• Rzymianie: Ewangelia i jej przesłanie.
• 1 Koryntianie: Ewangelia i jej posługa kapłańska.
• 2 Koryntianie: Ewangelia i jej kapłani.
• Galacjanie: Ewangelia i ją okaleczający.
• Efezjanie: Ewangelia i jej niebiańskość.
• Filipianie: Ewangelia i jej doczesność.
• Kolosanie: Ewangelia i jej filozofie.
• 1 Tesaloniczanie: Ewangelia i przyszłość kościoła.
• 2 Tesaloniczanie: Ewangelia i Antychryst.

Akcent Ewangelii na jedność wierzącego:

• Rzymianie: W Chrystusie – usprawiedliwienie
• 1 Koryntianie: W Chrystusie – uświęcenie.
• 2 Koryntianie: W Chrystusie – ukojenie.
• Galacjanie: W Chrystusie – wyzwolenie.
• Efezjanie: W Chrystusie – wychwalenie.
• Filipianie: W Chrystusie - uniesienie radości.
• Kolosanie: W Chrystusie – ukończenie.
• 1 Tesaloniczanie: W Chrystusie – wytłumaczenie.
• 2 Tesaloniczanie: W Chrystusie – wynagrodzenie.

List do Rzymian

Autor i tytuł:

Jak mówi list, Paweł jest jego autorem (zobacz 1:1). Prawie bez wyjątku, od czasów wczesnego kościoła list ten był przypisywany Pawłowi. List zawiera wiele odniesień historycznych, które zgadzają się ze znanymi nam faktami z życia Pawła i doktrynalna zawartość jego dzieła jest w zgodzie z innymi utworami tego apostoła. Jest to od razu widoczne, kiedy porówna się ten list z jego innymi listami.

Kilka przykładów musi wystarczyć: doktryna usprawiedliwienia przez wiarę (Rzym. 3:20; Gal. 2:16); kościół jako ciało Chrystusa powołane, by byś jego przedstawicielem i służyć mu poprzez liczne dary duchowe (Rzym. 12; 1 Kor. 12); składka na ubogich wśród świętych w Jerozolimie (Rzym. 15:25-28); 2 Kor. 8-9). Zrozumiałym jest to, że Paweł czyni mniej odniesień do siebie i swych czytelników w liście do Rzymian niż w pierwszym i drugim liście do Koryntian, czy liście do Galacjan, ponieważ nie był on założycielem kościoła rzymskiego i nie doprowadził go do dojrzałości, jak to uczynił w dwóch ozostałych przypadkach.³

Jedyna wątpliwość dotycząca autorstwa dotyczy rozdziału 16. Ryrie pisze:

Wymienienie po imieniu 28 osób w kościele, których Paweł nigdy nie odwiedził (szczególnie Pryscyllę i Akwila, którzy byli utożsamiani z Efezem, Dz.Ap. 18:18-19), spowodowało, że niektórzy uczeni uważali rozdz. 16 jako część listu wysłaną do Efezu. Byłoby to naturalne wówczas, że Paweł wymienia znajomych pochodzących z kościoła, w którym on jest obcy. Kolejna długa lista powitań Pawła znajduje się w liście do Kolosan, który wysłał on także do kościoła, którego nie odwiedził. ⁴

List do Rzymian, który jest nazywany jego „największym dziełem” lub „magnum opus”, otrzymał taki tytuł, gdyż został napisany do kościoła w Rzymie (1:7, 15). Paweł nie założył kościoła w Rzymie, ale jako apostoł wśród Greków, pragnął przez wiele lat, by odwiedzić wiernych w Rzymie (15:22-23), gdzie mógłby utwierdzić ich w wierze i również tam głosić ewangelię (1:13-15).

Oczekując na służbę kapłańską w Rzymie, napisał list do Rzymian, by przygotować ich na swoją wizytę (15:14-17). Został on napisany z Koryntu, w czasie zakończenia zbiórki dla biednych w Palestynie. Stamtąd pojechał do Jerozolimy, by zawieźć pieniądze i kontynuować podróż do Rzymu i Hiszpanii (15:24). Paweł pojechał w końcu do Rzymu, lecz jako więzień.. Prawdopodobnie Feba, która należała do kościoła w Kenchreach w pobliżu Koryntu (16:1) przywiozła list do Rzymu.

Data: 57-58 n.e.

List do Rzymian został napisany około roku 57-58 n.e., najprawdopodobniej pod koniec trzeciej podróży misyjnej (Dz.Ap. 18:23-21:14; zobacz także Rzym. 15:19). W świetle stwierdzenia Pawła w Rzym. 15:26, wydaje się, że Paweł otrzymał już środki z kościołów w Macedonii i Achai (gdzie znajdował się Korynt). Oznacza to, że był już w Koryncie, a ponieważ nie był jeszcze w Koryncie, kiedy pisał do tego kościoła (zobacz także 1 Kor. 16:1-4; 2 Kor. 8-9), pismo do Rzymian musiało powstać po pierwszym i drugim liście do Koryntian, które są datowane na rok 55 n.e.

Temat i cel:

W przeciwieństwie do jego niektórych listów, List do Rzymian nie został napisany, by przedstawić konkretne problemy. Napisanie Listu do Rzymian miało trzy jasne cele. Pierwszym z nich było po prostu ogłoszenie planów Pawła, by odwiedzić Rzym po jego powrocie z Jerozolimy i przygotować kościół na jego przyjazd (15:24, 28019; zobacz także Dz.Ap. 19;21). Paweł chciał poinformować ich o swych planach, by był on oczekiwany i by modlono się za spełnienie tych planów (15:30-32). Drugim celem było przedstawienie pełnego i szczegółowego oznajmienia przesłania w ewangelii, do głoszenia której powołał go Bóg. Apostoł był nie tylko gotowy, by „zwiastować ewangelię i wam w Rzymie” (1:15), lecz chciał, by posiadali oni jasne zrozumienie jej znaczenia i wątków w całym życiu – przeszłości (usprawiedliwienie) i przyszłości (gloryfikacja). Trzeci cel ma związek z pytaniami, które w naturalny sposób nasunęły się Żydom i greckim chrześcijanom w Rzymie, takim jak, co czyni ewangelia porządkowi i takim obrzędom Starego Testamentu jak obrzezanie? Co w sprawie Żydów? Czy Bóg odsunął Żydów na bok? Czy zapomniał On o swych obietnice danych Żydom? Tak więc Paweł wyjaśnia plan zbawienia Boga dla Żydów i Greków.

Temat Listu do Rzymian jest jasno wyrażony w 1:16-17. We fragmencie tym apostoł pokazuje, jak Bóg zbawia grzesznika. Wersety te zawierają wszystkie tematy listu – ewangelię, moc Bożą, zbawienie każdego, kto wierzy, usprawiedliwienie Boże, Żyda i Greka. Ryrie jest autorem wspaniałego podsumowania tematu i treści:

Wyraźniej niż w innych listach, w Liście do Rzymian, Paweł przedstawia doktrynę usprawiedliwienia przez wiarę (i jej wątki) w usystematyzowany sposób. Tematem listu jest sprawiedliwość Boga (1:16-17). Wiele podstawowych doktryn chrześcijańskich jest tu omówionych: naturalne objawienie (Rzym. 19-20), powszechność grzechu (Rzym. 3:9-20), usprawiedliwienie (Rzym. 3:24), przebłaganie (Rzym. 3:25), wiara (Rzym. 4:1), grzech pierworodny (Rzym. 5:12), zjednoczenie z Chrystusem (Rzym. 6:1), wybór i odrzucenie Izraela (Rzym. 9-11), dary duchowe (Rzym. 12:3-8) i szacunek dla rządu (Rzym. 13:1-7). ⁵

Kluczowe słowa:

Różne formy słowa „sprawiedliwy” i „sprawiedliwość” są licznie używane w całym liście do Rzymian. Grecki rzeczownik dikaiosune,, „sprawiedliwość”, występuje 34 razy, rzeczownik didaio,, ma, „sprawiedliwy czyn, uiszczenie, rozporządzenie”, pięć razy, rzeczownik dikaiokrisia (sprawiedliwy osąd), raz, przymiotnik dikaios, „sprawiedliwy”, znajduje się siedem razy, rzeczownik dikaio,, sis, „Usprawiedliwienie, uiszczenie” dwa razy, a czasownik dikaioo, „deklarować lub okazać bycie sprawiedliwym”, występuje 15 razy, co daje łączną liczbę 64 pochodnych słów.

Kluczowe wersety:

• 1:16-17 Albowiem nie wstydzę się ewangelii Chrystusowej, jest ona bowiem mocą Bożą ku zbawieniu każdego, kto wierzy, najpierw Żyda, potem Greka. 1:17. Bo usprawiedliwienie Boże w niej bywa objawione, z wiary w wiarę, jak napisano: „A sprawiedliwy z wiary żyć będzie.” (Biblia NET)
• 3:21-26 Ale teraz niezależnie od zakonu objawiona została sprawiedliwość Boża, o której świadczą zakon i prorocy, 3:22. I to sprawiedliwość Boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich wierzących. Nie ma bowiem różnicy, 3:23. Gdyż wszyscy zgrzeszyli i brak im chwały Bożej, 3:24. I są usprawiedliwieni darmo, z łaski jego, przez odkupienie w Chrystusie Jezusie, 3:25. Którego Bóg ustanowił jako ofiarę przebłagalną przez krew jego, skuteczną przez wiarę, dla okazania sprawiedliwości swojej przez to, że w cierpliwości Bożej pobłażliwie odniósł się do przedtem popełnionych grzechów. 3:26. Dla okazania sprawiedliwości swojej w teraźniejszym czasie, aby On sam był sprawiedliwym i usprawiedliwiającym tego, który wierzy w Jezusa. (Biblia NET)
• 6:1-4 Cóż więc powiemy? Czy mamy pozostać w grzechu, aby łaska obfitsza była? 6:2. Przenigdy! Jakże my, którzy grzechowi umarliśmy, jeszcze w nim żyć mamy? 6:3. Czyż nie wiecie, że my wszyscy, ochrzczeni w Chrystusa Jezusa, w śmierć jego zostaliśmy ochrzczeni? 6:4. Pogrzebani tedy jesteśmy wraz z nim przez chrzest w śmierć, abyśmy jak Chrystus wskrzeszony został z martwych przez chwałę Ojca, tak i my nowe życie prowadzili. (Biblia NET)

Kluczowe rozdziały:

Wybranie kluczowych rozdziałów w liście do Rzymian jest z pewnością trudne, gdyż jest on znakomitą rozprawą na temat doktryny i jej zastosowania w życiu. Każdy rozdział jest kluczowy. Dwie jednak części księgi wyróżniają się.

• Rozdziały 3-5 wyróżniają się, gdyż nauczają o usprawiedliwieniu przez łaskę poprzez wiarę w Chrystusa oprócz dzieł prawnych. Nigdzie ewangelia łaski nie jest przedstawiona wyraźniej niż w tych dwóch wspaniałych rozdziałach. Uczymy się na ich stronach jak zostać wybawieni od kary za grzechy poprzez wiarę w dar Boga, Pana Jezusa.
• Rozdziały 6-8 są być może najbardziej podstawowymi fragmentami Pisma Św. dotyczącymi życia duchowego. Te niezwykłe rozdziały odpowiadają na pytanie, jak doświadczyć wyzwolenia Bożego z mocy grzechu poprzez jedność wiernego z Chrystusem i kapłaństwem Ducha Św.

Chrystus widziany w Liście do Rzymian:

Paweł przedstawia Jezusa Chrystusa jako Drugiego Adama, którego sprawiedliwość i zastępcza śmierć przyniosła uzasadnienie dla wszystkich, którzy pokładali w Nim swą wiarę. Ofiaruje On swą sprawiedliwość jako łaskawy dar dla grzesznych ludzi, znosząc potępienie Boga i gniew za ich grzeszność. Jego śmierć i zmartwychwstanie są podstawą odkupienia, usprawiedliwienia, pojednania, zbawienia i wyniesienia wiernych.⁶

Ogólny zarys:

Oprócz wstępu (1:1-7), gdzie Paweł oznajmia swój temat i wniosków, gdzie przekazuje osobiste przesłania i błogosławieństwa (15:14-16:27), List do Rzymian dzieli się na trzy części:

• Pierwszych osiem rozdziałów jest doktrynalne i omawiają one podstawowe doktryny ewangelii o sprawiedliwości (usprawiedliwieniu i uświęceniu) Boga poprzez wiarę.
• Kolejne trzy rozdziały (9-11) są narodowościowe i opisują poczynania Boga z Żydami i Grekami i ich związek z ewangelią.
• Pozostałe rozdziały (12-16) są praktyczne lub do zastosowania, gdyż pokazują zastosowanie ewangelii w codziennym życiu wiernych.

I. Wstęp (1:1-17)

II. Potępienie: Potrzeba sprawiedliwości z powodu grzechu w nas wszystkich (1:18– 3:20)

A. Potępienie niemoralnego człowieka (Greka) (1:18-32)

B. Potępienie moralnego człowieka (2:1-16)

C. Potępienie religijnego człowieka (Żyda) (2:17–3:8)

D. Potępienie wszystkich ludzi (3:9-20)

III. Usprawiedliwienie: Przypisanie sprawiedliwości Bożej przez Chrystusa (3:21–5:21)

A. Opis sprawiedliwości (3:21-31)

B. Ilustracja sprawiedliwości (4:1-25)

C. Błogosławieństwa sprawiedliwości (5:1-11)

D. Kontrast między sprawiedliwością a potępieniem (5:12-21)

IV. Uświęcenie: sprawiedliwość przekazana i dowiedziona (6:1–8:39)

A. Uświęcenie i grzech (6:1-23)

B. Uświęcenie i prawo (7:1-25)

C. Uświęcenie i Duch Święty (8:1-39)

V. Dowiedzenie: Żyd i Grek, zakres sprawiedliwości Boga (9:1–11:36)

A. Przeszłość Izraela: wybór Boga (9:1-29)

B. Teraźniejszość Izraela: odrzucenie Boga (9:30–10:21)

C. Przyszłość Izraela: odbudowa przez Boga (11:1-36)

VI. Zastosowanie: Użycie sprawiedliwości w służbie (12:1–15:13)

A. W związku z Bogiem (12:1-2)

B. W związku z samym sobą (12:3)

C. W związku z kościołem (12:4-8)

D. W związku ze społeczeństwem (12:9-21)

E. W związku z rządem (13:1-14)

F. W związku z innymi chrześcijanami (14:1–15:13)

VII. Przesłania osobiste i błogosławieństwo (15:14–16:27)

A. Plany Pawła (15:14-33)

B. Osobiste pozdrowienia Pawła (16:1-16)

C. Wnioski Pawła i błogosławieństwo (16:17-27)

Pierwszy list do Koryntian

Autor i tytuł:

To, że Paweł jest autorem tego listu jest poparte zarówno zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi dowodami. Od wieku pierwszego (96 n.e.), występują stałe i liczne dowody na to, że Paweł jest jego autorem. Klemens z Rzymu mówi o 1 Liście do Koryntian jako o „Liście błogosławionego Apostoła Pawła” w swym Liście do Koryntian, cytując nawet 1 List do Koryntian w związku z ich trwających rozłamach. Wewnętrzne dowody są oczywiste. Pisarz nazywa siebie Pawłem w kilku miejscach (zobacz 1:1; 16:21, a także 1:12-17; 3:4, 6, 22).

Będąc napisanym do kościoła w Koryncie, list ten był znany jako Pros Corinthious A, co oznacza Pierwsi Koryntianie. A lub alfa, pierwsza litera greckiego alfabetu, została bez wątpienia dodana później, by rozróżnić ten list od drugiego Listu do Koryntian, który został napisany wkrótce po tym liście.

Data: 55 n.e.

Paweł początkowo głosił ewangelię w Koryncie w czasie swej drugiej podróży misyjnej około roku 50 n.e. Podczas tego pobytu mieszkał i pracował z Akwilem i Pryscyllą, którzy także zajmowali się szyciem namiotów (Dz.Ap. 18:3). Jak było to w jego zwyczaju, Paweł najpierw nauczał w synagodze, lecz w końcu został stamtąd wypędzony przez opozycję żydowską Jednakże, przeprowadził się tylko do sąsiedniego budynku, domu Tycjusza Justusa, gdzie kontynuował swoje kapłaństwo (Dz.Ap. 18:7). Mimo, że zaskarżony przez Żydów do prokonsula Galliona (oskarżenie zostało oddalone), Paweł pozostał w Koryncie przez 18 miesięcy (Dz.Ap. 18:1-17; 1 Kor. 2:3). List ten został napisany około 55 roku n.e. po koniec trzyletniego pobytu Pawła w Efezie (zobacz także 16:5-9; Dz.Ap. 20-31). Jego informacja, że przebywał w Efezie aż do Zielonych Świąt (16:8), świadczy o tym, że kiedy pisał ten list, zamierzał zostać tam nieco krócej niż rok.

Temat i cel:

Uchwycenie tematu i celu wymaga pewnych informacji historycznych. Korynt był dużą metropolią (około 700 000 mieszkańców, około dwie trzecie z nich byli niewolnikami), położoną nad wąskim przesmykiem między Morzem Egejskim a Morzem Adriatyckim, który łączył Peloponez z północną Grecją. Mimo, że z punktu widzenia człowieka kwitnął rozwijającym się handlem, Paweł i jego towarzysze zastanawiali się jaki rodzaj sukcesu ewangelii o sprawiedliwości Boga można odnieść w mieście takim jak Korynt. Jako miasto słynął z rażącego materializmu i głębokiej grzeszności. W mieście pełno było kapliczek i świątyń, a tą najbardziej wyróżniającą się była świątynia Afrodyty, która znajdowała się na szczycie wzgórza o wys. 550 m. o nazwie Akrokorynt. We wczesnej literaturze greckiej Korynt utożsamiany był z bogactwem (Homer Illiada 2.569-70) i nieśmiertelnością. Kiedy Platon mówił o prostytutce, używał określenia „córa Koryntu” ( Republika 404d). Dramaturg Filetaerus (Ateneusz 13. 559a) zatytułował karykaturalną sztukę Ho Korinthiaste,,s, co znaczy „Rozpustnik”. Arystofanes wymyślił nowy czasownik korinthiazomai, „zachowywać się jak Koryntianin”, co oznaczało „praktykować cudzołóstwo”. Według Straba wiele bogactwa i rozpusty Koryntu zlokalizowane było wokół świątyni Afrodyty i jej tysiąca prostytutek. Z tego powodu ostrzegało przysłowie: „Nie dla każdego człowieka jest wyprawa do Koryntu”.

Z relacji w Dziejach wydaje się, że Paweł miał małe zbiory wśród Żydów, a że prawie wszyscy nawróceni przez niego byli Grekami. Większość z nich pochodziła z niższego stanu, lecz niektórzy byli też z możniejszych klas (1:26-31). Istniały pomiędzy nimi społeczne i ekonomiczne różnice (7:20-24; 11:21-34); Niektórzy nawet byli pogrążeni w pogańskiej rozpuście (6:9-11). Jednakże jako Grecy byli dumni ze swego intelektualizmu, mimo, że w ich przypadku zdegenerował się on w niedojrzały i płytki jego rodzaj (1:17; 2:1-5)...⁷

Z pewnością udaje się zauważyć jak niemoralność i stan religijny negatywnie wpływały na życie kościoła duchowo i moralnie. Podstawowym tematem listu jest to, jak nowe życie chrześcijanina, uświęcone w Chrystusie i świętych przez powołanie, ma być zastosowane w każdej życiowej sytuacji. To nowe życie w Chrystusie wymaga nowego sposobu postępowania według Ducha Świętego (3:16, 17; 6:11, 19-20). Mądrość Boga objawiona nam w Chrystusie, ma zmienić wiernych w sferze indywidualnej, jak i społecznej.

Dlatego, 1 List do Koryntian został napisany jako pasterska naprawa wielu problemów i nieładu w tamtejszym kościele, o którym Paweł został poinformowany. Do problemów należał podział kościoła 91:11), ufanie mądrości człowieka lub świata, a nie mądrości Boga (1:21-30), niemoralność (rozdz. 5; 6:9-20) i wiele pytań dotyczących małżeństwa i rozwodu, żywności, modlitwy, darów duchowych i zmartwychwstania. Bez wątpliwości, z powodu sytuacji religijnej i braku moralności, zniekształcone poglądy i zachowania o dużej różnorodności charakteryzowały ten kościół.

Kluczowe słowa:

Kluczowym słowem jest „naprawa”, gdyż Paweł pragnął naprawy problemów w Koryncie, lecz „mądrość” i kontrast mądrości Boga z mądrością człowieka, jest także kluczowym słowem księgi. „Mądrość” występuje 29 razy w 22 wersetach.

Kluczowe wersety:

• 1:18-25 Albowiem mowa o krzyżu jest głupstwem dla tych, którzy giną, natomiast dla nas, którzy dostępujemy zbawienia, jest mocą Bożą. 1:19. Napisano bowiem: „Wniwecz obrócę mądrość mądrych, a roztropność roztropnych odrzucę.” 1:20. Gdzie jest mądry? Gdzie uczony? Gdzie badacz wieku tego? Czyż Bóg nie obrócił w głupstwo mądrości świata? 1:21. Skoro bowiem świat przez mądrość swoją nie poznał Boga w jego Bożej mądrości, przeto upodobało się Bogu zbawić wierzących przez głupie zwiastowanie.1:22. Podczas gdy Żydzi znaków się domagają, a Grecy mądrości poszukują, 1:23. My zwiastujemy Chrystusa ukrzyżowanego, dla Żydów wprawdzie zgorszenie, a dla pogan głupstwo, 1:24. Natomiast dla powołanych - i Żydów, i Greków, zwiastujemy Chrystusa, który jest mocą Bożą i mądrością Bożą.1:25. Bo głupstwo Boże jest mędrsze niż ludzie, a słabość Boża mocniejsza niż ludzie.
• 1:30-31 Ale wy dzięki niemu jesteście w Chrystusie Jezusie, który stał się dla nas mądrością od Boga i sprawiedliwością, i poświęceniem, i odkupieniem, 1:31. Aby, jak napisano: „Kto się chlubi, w Panu się chlubił.”
• 2:14 Ale człowiek zmysłowy nie przyjmuje tych rzeczy, które są z Ducha Bożego, bo są dlań głupstwem, i nie może ich poznać, gdyż należy je duchowo rozsądzać.
• 6:19-20 Albo czy nie wiecie, że ciało wasze jest świątynią Ducha Świętego, który jest w was i którego macie od Boga, i że nie należycie też do siebie samych? 6:20. Drogoście bowiem kupieni. Wysławiajcie tedy Boga w ciele waszym.
• 10:12-13 A tak, kto mniema, że stoi, niech baczy, aby nie upadł. 10:13. Dotąd nie przyszło na was pokuszenie, które by przekraczało siły ludzkie; lecz Bóg jest wierny i nie dopuści, abyście byli kuszeni ponad siły wasze, ale z pokuszeniem da i wyjście, abyście je mogli znieść.

Kluczowe rozdziały:

Rozdział 13 jest wspaniałym rozdziałem o agape, miłości, bez wątpliwości wyróżnia się jako szczytowy rozdział tej księgi. Z pewnością nigdy nie powstało na piśmie wspanialsze wyjaśnienie miłości.

Chrystus widziany w Pierwszym Liście do Koryntian:

Centralność Chrystusa jako esencja, źródło i sposób chrześcijańskiego życia jest wyrażona w 1:30: „Ale wy dzięki niemu jesteście w Chrystusie Jezusie, który stał się dla nas mądrością od Boga i sprawiedliwością, i poświęceniem, i odkupieniem”.

Ogólny zarys:

I. Wstęp (1:1-9)

A. Powitanie (1:1-3)

B. Modlitwa dziękczynna (1:4-9)

II. Podział Kościoła (1:10–4:21)

A. Raport o podziałach (1:10-17)

B. Przyczyny podziałów (1:18–2:16)

1. Niezrozumienie przesłania Boga o krzyżu (1:18–2:5)

2.Niezrozumienie posługi Ducha (2:6-16)

C. Skutek podziałów (3:1–4:5)

1. Rozwój duchowy jest hamowany (3:1-9)

2. Nagrody są zatracone (3:10–4:5)

D. Model i przykład Pawła (4:6-21)

III. Moralny nieład w Kościele (5:1–6:20)

A. Przypadek kazirodztwa (5:1-13)

B. Problem sporów w pogańskich sądach (6:1-8)

C. Ostrzeżenie przeciwko moralnej swobodzie (6:9-20)

IV. Instrukcje dotyczące małżeństwa (7:1-40)

A. Małżeństwo i celibat (7:1-9)

B. Małżeństwo i rozwód (7:10-24)

C. Małżeństwo i służba chrześcijańska (7:25-38)

D. Małżeństwo i ponowne małżeństwo (7:39-40)

V. Instrukcje dotyczące żywności ofiarowanej bożkom (8:1–11:1)

A. Pytanie: Czy chrześcijanin może jeść żywność poświęconą pogańskiemu bogowi? (8:1-13)

B. Przykład Pawła (9:1-27)

C. Nawoływania (10:1–11:1)

VI. Instrukcje dotyczące publicznego oddawania chwały (11:2–14:40)

A. Nakrycia głowy kobiet (11:2-16)

B. Wieczerza Pana (11:17-34)

C. Użycie darów duchowych (12:1–14:40)

1. Rodzaje darów (12:1-11)

2. Cel darów: jedność w różnoroności (12:12-31)

3. Wyższość miłości nad darami (13:1-13)

4. Wyższość proroctwa nad językami (14:1-25)

5. Przepisy dotyczące korzystania darów (14:26-40)

VII. Doktryna Zmartwychwstania(15:1-58)

A. Ważność zmartwychwstania (15:1-11)

B. Konsekwencje odrzucenia zmartwychwstania (15:12-19)

C. Chrześcijańska nadzieja (15:20-34)

D. Zmartwychwstałe ciało (15:35-50)

E. Chrześcijańskie zwycięstwo poprzez Chrystusa (15:51-58)

VIII. Zbiórka dla Jerozolimy (16:1-4)

IX. Wnioski (16:5-24)

Drugi List do Koryntian

Autor i tytuł:

Ponownie, jak jest to zaznaczone w powitaniach na początku, Paweł jest autorem tego listu. Zarówno dowody wewnętrzne i zewnętrzne silnie popierają autorstwo Pawła. „Jest on przypieczętowany w jego stylu i zawiera więcej materiału autobiograficznego niż jakiekolwiek inne jego pisma.⁸” Jedyny problem dotyczy uwagi niektórych osób na temat widocznego braku jedności. Niektórzy krytycy twierdzą, że rozdziały 10-13 nie były częścią tego listu w jego pierwotnej formie z powodu nagłej zmiany tonu.

Popularna teoria głosi, że rozdz. 10-13 są częścią zaginionego „smutnego listu”. Mimo, że niektóre cechy tych rozdziałów odnoszą się do tego, co musiało być treścią zaginionego listu, główny temat tego listu (przestępca z 2 Kor. 2:5), nie jest nigdzie wspomniany w tych rozdziałach. Ponadto, nie ma dowodów na taki podział drugiego listu do Koryntian. ⁹

Dla odróżnienia tego listu od Pierwszego Listu do Koryntian, otrzymał on tytuł, Pros Corinthians B. Litera B oznacza grecką literę beta, drugą literę greckiego alfabetu.

Data: 56 n.e.

Dokładne badanie Dziejów i Listów odsłania następujące podsumowanie zaangażowania Pawła w kościół koryncki: (1) odbyła się pierwsza wizyta do Koryntu, po której nastąpił (2) pierwszy list do Koryntu (obecnie zaginiony). Potem był (3) drugi list do Koryntu (1 Kor.). (4) Następnie miała miejsce druga wizyta w Koryncie („bolesna wizyta”, 2 Kor. 2:1). (5) Potem był trzeci list do Koryntu (także zaginiony). (6) Następnie powstał Drugi List do Koryntian, czwarty list do Koryntu. (7) Na koniec odbyła się trzecia wizyta w Koryncie (Dz.Ap. 20:2-3). Należy zauważyć, że dwa zaginione listy zaginęły, ponieważ zgodnie z intencją Boga miały nie być częścią biblijnego kanonu.

Z powodu buntu złotników (Dz.Ap. 19:23-41), Paweł wyjechał z Efezu do Macedonii (Dz.Ap. 20:1) wiosną 56 roku n.e. Po drodze zatrzymał się w Troadzie, mając nadzieję na spotkanie z Tytusem (2 Kor. 3:13) i otrzymanie wiadomości o stanie rzeczy w Koryncie. Ponieważ nie zastał Tytusa, udał się do Macedonii, bez wątpienia martwiąc się o bezpieczeństwo Tytusa (7:5-6). Tam spotkał Tytusa, który przyniósł dobre wiadomości o ogólnym dobrym stanie kościoła korynckiego, lecz złe wiadomości o grupie, która sprzeciwiała się Pawłowi i jego apostolstwie. W Macedonii Paweł napisał czwarty list, Drugi List do Koryntian. Paweł odbył potem trzecią wizytę do Koryntu podczas zimy 56-57 r. N.e. (Dz.Ap. 20:2-3).

Temat i cel:

Ze wszystkich listów Pawła, Drugi List do Koryntian jest najbardziej osobistym i intymnym. Obnażył w nim swe serce i wyznał niezawodną miłość do Koryntu, mimo tego, że niektórzy byli niezwykle krytyczni zmienni w swych uczuciach do niego. Główny temat jest przywołany przez Jamesa K. Lowery’ego w Bible Knowledge Commentary (Komentarzu wiedzy biblijnej).

To co niepokoiło Pawła najbardziej, była obecność fałszywych nauczycieli, podających się za apostołów, którzy wstąpili do kościoła. Propagowali swe własne idee, a jednocześnie pragnęli, by skompromitować zarówno osobę, jak i przesłanie apostoła. Drugi List do Koryntian został napisany w obronie autentyczności zarówno jego apostolstwa, jak i przesłania. Nie zostało to przekazane jako obrona własna, gdyż Paweł wiedział, że akceptacja jego kapłaństwa i przesłania była ściśle zależna od dobrej kondycji kościoła korynckiego. ¹⁰

W czasie obrony Pawła, wyłaniają się trzy kluczowe cele: (1) Paweł wyraził swą radość z życzliwej odpowiedzi kościoła na jego kapłaństwo (rozdz. 1-7); (2) pragnął przypomnieć wiernym o ich zobowiązaniu do zbiórki dla chrześcijan w Judei (rozdz. 8-9); i (3) pragnął obronić swój apostolski autorytet (rozdz. 10-13).

Kluczowe słowo:

Podczas gdy dzieło koncentruje się głównie na „obronie” kapłaństwa i autorytetu Pawła, kluczowym słowem, które wypływa na powierzchnię jest „pocieszenie” (występujące 11 razy w 9 wersetach). Kiedy spotykamy się z różnymi życiowymi dylematami, musimy nauczyć się jak znaleźć nasze pocieszenie w Bogu, który jest Bogiem wszelkiego pocieszenia.

Kluczowe wersety:

• 4:5-6 Albowiem nie siebie samych głosimy, lecz Chrystusa Jezusa, że jest Panem, o sobie zaś, żeśmy sługami waszymi dla Jezusa. 5:6. Bo Bóg, który rzekł: „Z ciemności niech światłość zaświeci”, rozświecił serca nasze, aby zajaśniało poznanie chwały Bożej, która jest na obliczu Chrystusowym.
• 4:16-18 Dlatego nie upadamy na duchu: bo choć zewnętrzny nasz człowiek niszczeje, to jednak ten nasz wewnętrzny odnawia się z każdym dniem. 4:17. Albowiem nieznaczny chwilowy ucisk przynosi nam przeogromną obfitość wiekuistej chwały, 4:18. Nam, którzy nie patrzymy na to, co widzialne, ale na to, co niewidzialne; albowiem to, co widzialne, jest doczesne, a to, co niewidzialne, jest wieczne.
• 5:17-19 Tak więc, jeśli ktoś jest w Chrystusie, nowym jest stworzeniem; stare przeminęło, oto wszystko stało się nowe. 5:18. A wszystko to jest z Boga, który nas pojednał z sobą przez Chrystusa i poruczył nam służbę pojednania, 5:19. To znaczy, że Bóg w Chrystusie świat z sobą pojednał, nie zaliczając im ich upadków, i powierzył nam słowo pojednania.

Kluczowe rozdziały:

Rozdziały 8-9 stanowią jedną całość i zawierają najpełniejsze objawienie planu Boga dotyczącego ofiarowania w całym Piśmie Św. Znajdują się tam zasady ofiarowania (8:1-6), cel ofiarowania (8:7-15), zasady stosowane w ofiarowaniu (8:16-9:5) i obietnice, które będą zrealizowane w ofiarowaniu (9:6-15).¹¹

Chrystus widziany w Drugim Liście do Koryntian:

W późniejszym liście, Paweł podkreśli jak jesteśmy „pełni w Chrystusie” (Kol. 2:10). Wszystko czego potrzebujemy do życia odnajdujemy w Nim. W tym liście, widzimy Jego jako nasze pocieszenie (1;5), zwycięstwo (2:14), Pana (2:4), wolnością lub swobodą na nowe życie (3:17), światłem (5:10), pojednaniem (5:19), darem (9:15), właścicielem (10:7), mocą (12:9).

Ogólny zarys:¹²

I. Głównie przepraszająca:Wyjaśnienie zachowania Pawła i jego apostolskiego kapłaństwa (rozdz. 1–7)

A. Powitanie (1:1-2)

B. Dziękczynienie za Boże pocieszenie w nieszczęściu (1:3-11)

C. Prawość motywów i zachowania Pawła (1:12–2:4)

D. Wybaczenie przestępcy w Koryncie (2:5-11)

E. Przewodnictwo Boga w kapłaństwie (2:12-17)

F. Korynccy wierni – list od Chrystusa (3:1-11)

G. Ujrzenie chwały Boga z odsłoniętymi obliczami (3:12–4:6)

H. Skarb w naczyniach glinianych (4:7-16a)

I. Perspektywa śmierci i co to oznacza dla chrześcijan (4:16b–5:10)

J. Kapłaństwo pojednania (5:11–6:10)

K. Apel duchowego Ojca do swych dzieci (6:11–7:4)

L. Spotkanie z Tytusem (7:5-16)

II. Zachęcająca: Zbiórka dla chrześcijan w Jerozolimie (rozdz. 8–9)

A. Zachęcanie do hojności (8:1-15)

B. Tytus i jego towarzysze wysłani do Koryntu (8:16–9:5)

C. Rezultaty hojnych ofiar (9:6-15)

III. Polemiczna: Dowiedzenie apostolskiego autorytetu przez Pawła (rozdz. 10–13)

A. Obrona autorytetu apostolskiego Pawła i obszaru jego misji (rozdz. 10)

B. Paweł zmuszony do wychwalania się (rozdz. 11–12)

C. Końcowe ostrzeżenia (13:1-10)

D. Wnioski (13:11-14)

List do Galacjan

Autor i tytuł:

Paweł wymienia siebie jako autora tego listu tymi słowami: „Paweł, apostoł”. Z wyjątkiem kilku IXX- wiecznych uczonych, nikt poważnie nie kwestionował jego autorstwa. Ponadto nie istnieją powody, by jego autorstwo było wątpliwe. Unger pisze: „Żaden cień wątpliwości dotyczący autorstwa, jedności, czy apostolskiej autentyczności tego listu nie pochodzi z czasów starożytnych.”¹³

Tytuł to Pros Galatas, „Do Galacjan.” Będąc adresowanym do „kościołów Galacji”, jest on jedynym listem Pawła adresowanym do grupy kościołów.

Data: 49 lub 55 n.e.

Data, kiedy Paweł napisał ten list, zależy od przeznaczenia tego listu. Istnieją dwa główne poglądy: Północny Pogląd Galacyjski i Południowy Pogląd Galacyjski. Ryrie podsumowuje je:

W czasie pisanie tego listu termin Galacja był używany zarówno w geograficznym, jak i politycznym znaczeniu. Termin geograficzny odnosił się do północno-środkowej Azji Mniejszej, na północ od miast Pizydia, Antiochia, Ikonium, Listra i Derbe; termin polityczny odnosił się do prowincji rzymskiej (zorganizowanej w 25 r. p.n.e.), w skład której wchodziły południowe obszary z wymienionymi właśnie miastami. Jeśli list został napisany do chrześcijan w Północnej Galacji, kościoły te zostały założone podczas drugiej podróży misy jnej, a list został napisany w czasie trzeciej podróży misyjnej z Efezu (około 53 n.e.) lub później (około 55) z Macedonii. Poparciem tej wersji jest fakt, że Łukasz używa nazwy „Galacja” tylko dla określenia Północnej Galacji (Dz.Ap. 16:6; 18:23).

Jeśli list został napisany do chrześcijan w Południowej Galacji, tamtejsze kościoły zostały założone w czasie pierwszej podróży misyjnej, list został napisany po zakończeniu tej podróży (prawdopodobnie w Antiochii ok. 49 r. n.e., czyniąc go najwcześniejszym listem Pawła), a sobór w Jerozolimie (Dz.Ap. 15) zebrał się wkrótce potem. Poparciem tej wersji jest fakt, że Paweł nie wspomina decyzji synodu w Jerozolimie, która bezpośrednio dotyczyła jego galacjańskiej debaty dotyczącej judaistów, co oznacza, że sobór ten jeszcze się nie odbył. ¹⁴

Temat i cel:

List do Galacjan był hasłem bojowym o Reformację. Wyróżniał się on bowiem jako Pawła Manifest usprawiedliwienia przez wiarę. Dlatego też dostał on miano „karty Chrześcijańskiej Wolności”. Luter traktował go w bardzo osobisty sposób jako swój list.¹⁵ List do Galacjan jest silną polemiką przeciwko judaistom i ich naukom legalizmu. Nauczali oni między innymi, że wiele z obrzędów Starego Testamentu nadal obowiązywało kościół. Dlatego, apostoł pisze, by obalić ich fałszywą ewangelię i przedstawia wyższość usprawiedliwienia przez wiarę i uświęcenia przez Ducha Świętego nad działania zakonu.

Ponadto, judaiści ci nie tylko głosili fałszywą ewangelię, ale także chcieli ośmieszyć apostolstwo Pawła. W pierwszych dwóch rozdziałach Paweł dowodzi swego apostolstwa i przesłania. Paweł przekonywująco pokazuje w nich, że jego apostolstwo i przesłanie przyszło przez objawienie od zmartwychwstałego Chrystusa. Potem, w rozdziale 3 i 4 wyraża zadowolenie nad prawdziwą doktryną łaski, doktryną usprawiedliwienia przez wiarę. Niektórzy jednak, stwierdziliby natychmiast, że taka doktryna prowadzi do rozwiązłości, więc apostoł pokazuje, że chrześcijańska wolność nie oznacza rozpasania. Dlatego, rozdziały 5 i 6 pokazują, że chrześcijanie muszą nauczyć się żyć za pomocą siły Ducha Św. i że postępowanie kontrolowana przez Ducha pokaże nie działania ciała, lecz owoce Ducha.

Kluczowe słowa:

Wyrażenia „usprawiedliwienie przez wiarę” i „wolność od zakonu” stanowią kluczowe słowa listu.

Kluczowe wersety:

• 2:20-21 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję więc już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus; a obecne życie moje w ciele jest życiem w wierze w Syna Bożego, który mnie umiłował i wydał samego siebie za mnie. 2:21. Nie odrzucam łaski Bożej; bo jeśli przez zakon jest sprawiedliwość, tedy Chrystus daremnie umarł.
• 5:1 Chrystus wyzwolił nas, abyśmy w tej wolności żyli. Stójcie więc niezachwianie i nie poddawajcie się znowu pod jarzmo niewoli.
• 5:13-16 Bo wy do wolności powołani zostaliście, bracia; tylko pod pozorem tej wolności nie pobłażajcie ciału, ale służcie jedni drugim w miłości. 5:14. Albowiem cały zakon streszcza się w tym jednym słowie, mianowicie w tym: „Będziesz miłował bliźniego swego, jak siebie samego”. 5:15. Lecz jeśli jedni drugich kąsacie i pożeracie, baczcie, abyście jedni drugich nie strawili. 5:16. Mówię więc: Według Ducha postępujcie, a nie będziecie pobłażali żądzy, cielesnej.

Kluczowe rozdziały:

Fakt, że wierni nie podlegają pod zakon, w żadnym wypadku nie oznacza wolności w robieniu tego co sprawia komuś przyjemność, lecz siłę robienia tego, co powinniśmy zgodnie z łaską Bożą według Ducha Św. W tym znaczeniu, rozdział 5 jest kluczowym rozdziałem. Nasza wolność nie może być nigdy używana jako „okazja do pobłażania ciału”, lecz jako podstawa wzajemnej miłości poprzez postępowanie według Ducha (5:13, 16, 22-25).

Chrystus widziany w Liście do Galacjan:

Poprzez jego śmierć, przez którą wierni umarli dla zakonu i przez zmienione przez Chrystusa życie (2:20), wierni wydostali się z niewoli (5:1 i n.) i zostali podniesieni do stanu wolności. Moc krzyża dostarcza oswobodzenie od przekleństwa prawa, od potęgi grzechu i samego siebie (1:4; 2;20; 3:13; 4:5; 5:16, 24; 6:14).

Ogólny zarys:

I. Osobista: Ewangelia Łaski, Usprawiedliwienie przez wiarę obronione (1:1-2:21)

A. Wstęp (1:1-9)

B. Ewangelia Łaski nadeszła jako Objawienie (1:10-24)

C. Ewangelia Łaski została zatwierdzona przez Kościół w Jerozolimie (2:1-10)

D. Ewangelia Łaski została dowiedziona w upomnieniu Piotra, głównego apostoła (2:11-21)

II. Doktrynalna: Ewangelia Łaski, Usprawiedliwienie przez wiarę wyjaśnione (3:1–4:31)

A. Doswiadczenie Galacjan: Duch jest dany przez wiarę, nie uczynki (3:1-5)

B. Przykład Abrahama: Został on usprawiedliwiony przez wiarę, a nie uczynki (3:6-9)

C. Usprawiedliwienie jest przez wiarę,a nie zakon (3:10–4:11)

D. Galacjanie otrzymali swe błogosławieństwa przez wiarę, a nie zakon (4:12-20)

E. Zakon i łaska wzajemnie się wykluczają (4:21-31)

III. Praktyczna: Ewangelia Łaski, Usprawiedliwienie przez wiarę zastosowane (5:1–6:18)

A. Stan wolności: Stójcie niezachwianie (5:1-12)

B. Czynienie wolności: Służcie jedni drugim w miłośći (5:13-15)

C. Potęga wolności: Podążajcie według Ducha (5:16-26)

D. Wykonywanie wolności: Dobrze czyńcie wszystkim (6:1-10)

E. Wnioski (6:11-18)

Listy więzienne

List do Efezjan, podobnie jak list do Filipian, Kolosan i Filemona, są czasem określane jako listy więzienne, ponieważ powstały, gdy Paweł był w niewoli lub w łańcuchach. Każdy z tych listów zawiera odniesienia do tej sytuacji (Efez. 3:1; 4:1; 6:20; Filip. 1:7, 13; Kol. 4:10, 18; Fil. 1, 9, 10).

To czy był on uwięziony raz czy dwa razy w Rzymie jest kwestią sporną, mimo, że dwa uwięzienia wydają się lepiej pasować do faktów. Podczas pierwszego uwięzienia, Paweł był trzymany wewnątrz lub w pobliżu baraków Pretoriańskiego Strażnika lub w wynajętym na swój koszt mieszkaniu przez dwa lata (Dz.Ap. 28:30), podczas których listy te zostały napisane. Spodziewał się uwolnienia (Fil. 22), a po oswobodzeniu udał się w kilka wypraw, napisał 1 List do Tymoteusza i Tytusa, został ponownie aresztowany, napisał 2 List do Tymoteusza i został zamordowany (Zobacz Wstęp do Listu do Tytusa, Tyt. 1:1). Są one więc pierwszymi rzymskimi listami z czasów uwięzienia, gdzie Drugi list do Tymoteusza jest drugim listem rzymskim z czasów uwięzienia. ¹⁶

Fakt, że te wspaniałe listy były napisane w czasie, kiedy Paweł był uwięziony w rzymskich barakach lub przykuty do rzymskiego wojownika w swym własnym wynajętym mieszkaniu (Dz.Ap. 28:30), gdzie miałby dostęp do elitarnego Strażnika Pretoriańskiego, jest cudowną ilustracją tego, jak Bóg przyjmuje nasze nieszczęścia i używa je dla Jego chwały i zwiększenia liczby naszych okazji do kapłaństwa (zobacz. Filip. 1:12-13). Pokazuje on, że choć możemy być przykuci i powstrzymywani, Słowo Boże nie może być uwięzione (zobacz także 2 Tym. 2:9).

List do Efezjan

Autor i tytuł:

Jak jest to jasno wyjaśnione w otwierającym wersecie każdego z listów więziennych, Paweł jest uznany jako ich autor. To, ze ten apostoł jest autorem Listu do Efezjan jest silnie poparte zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi dowodami. Dwa razy, pisarz nazywa siebie Pawłem (1:1; 3:1). Także ten list jest napisany w charakterystyczny dla Pawła sposób z pozdrowieniami i podziękowaniami, częścią doktrynalną, po której znajduje się praktyczne zastosowanie tej doktryny z wnioskami zawierającymi osobiste komentarze. Jeśli chodzi o dowody zewnętrzne, kilku ojców kościoła (Klemens z Rzymu , Ignacjusz, Polikarp, Klemens z Aleksandrii i inni) cytowali lub używali sformułowań bardzo przypominających te znalezione w Liście do Efezjan. ¹⁷

W ostatnich latach, jednak, krytycy przyjrzeli się wewnętrznym podstawom , by postawić wyzwanie tej jednomyślnej starożytnej tradycji. Zostało zauważone, że słownictwo i styl różnią się od innych listów Pawła, lecz pominięto dostosowanie się Pawła do nowych warunków (rozważ Rzym. i 2 Kor.). Teologia Listu do Efezjan w pewien sposób odzwierciedla dalszy rozwój, lecz musi to być przypisane własnemu rozwojowi Pawła i jego medytacji dotyczącej kościoła jako ciała Chrystusa. Ponieważ list jasno wymienia autora w otwierającym go wersecie, nie jest koniecznym, by wysnuwać teorie, ze List do Efezjan został napisany przez jednego z uczniów Pawła lub jego wielbicieli, takich jak Tymoteusz, Łukasz, Tychikus, czy Onesimus.¹⁸

Sporne są także tytuł i przeznaczenie listu. Tradycyjny tytuł to Pros Ephesious, „Do Efezjan”. Wiele starożytnych rękopisów omija jednakże en Epheso,,. Z tego i innych powodów wielu uczonych wierzy, że był to list encykliczny (przeznaczony do obiegu pomiędzy kilkoma kościołami).

Kilka rzeczy wskazuje na to, że List do Efezjan był przeznaczony do obiegu, że był doktrynalną rozprawą w formie listu do kościołów Azji Mniejszej. Niektóre greckie rękopisy omijają wyrażenie „w Efezie” w 1:1. W liście tym nieobecna jest kontrowersja i nie dotyczy on problemów konkretnych kościołów. Ponieważ Paweł pracował w Efezie przez około trzy lata i ponieważ normalnie wspominał wielu przyjaciół z kościołów, do których pisał, brak imion w tym liście, jest silnym poparciem na jego encykliczny charakter. Jest to prawdopodobne, że list został najpierw wysłany do Efezu przez Tychikusa (Efez. 6:21-22; Kol. 4:7-8) i jest być może tym samym listem, który jest nazwany „moim listem ...z Laodycei” w Kol. 4:16. ¹⁹

Data: 60-61 n.e.

Jak już wcześniej wspomniano, apostoł był więźniem kiedy pisał ten list (Efez. 3:1; 4:1; 6:20). Mimo, że uczeni różnią się w kwestii tego, czy Paweł napisał List do Efezjan, kiedy był uwięziony w Cezarei (Dz.Ap. 24:27) w 57-59 r. n.e., czy w Rzymie (28:30) w 60-62 r. n.e., dowody dają pierwszeństwo uwięzieniu w Rzymie. Tak jak również wspomniano, wierzy się, ze Listy do Efezjan, Filipian, Kolosan i Filemona były napisane w tym samym okresie (zobacz Filip. 1:7; Kol. 4:10; Fil. 9). Ponieważ w Liście do Efezjan nie ma żadnego nawiązania do uwolnienia, w przeciwieństwie do Listu do Filipian (1:19-26) i Filemona (w. 22), wiele osób wierzy, że List do Efezjan został napisany we wczesnym okresie jego uwięzienia około 60 r. n.e., kiedy Paweł był pilnowany przez strażnika domowego w swym wynajmowanym mieszkaniu (Dz.Ap. 28:30). Po uwolnieniu napisał 1 List do Tymoteusza i List do Tytusa, został ponownie aresztowany, napisał 2 List do Tymoteusza i zginał śmiercią męczeńską w Rzymie.

Temat i cel:

Żaden konkretny cel nie jest wymieniony i żaden określony problem, czy herezja nie zostały tu poruszone. W Liście do Efezjan, Paweł przedstawia tajemnicę chwały, „kościół, który jest ciałem Chrystusa,” Chrystusa jako głowę Kościoła (1:22, 23) i wiernych jako współczłonków pobłogosławionych każdym duchowym błogosławieństwem w Chrystusie (1:3; 2:11-22). Jest oczywistym, że celem Pawła jest poszerzenie horyzontów wiernych jeżeli chodzi o bezkresne bogactwo jego błogosławieństwa w Chrystusie, który jest głową kościoła, ciała Chrystusa. Z tego wysnuwają się dwa wielkie cele tego listu. Pierwszym jest przedstawienie czegoś z bogactwa błogosławieństw, które wierni mają w Chrystusie i tego jak poprzez nie, wieczne cele Boga są połączone w osobie Chrystusa, wszystkie rzeczy w niebie i na ziemi (1:2-12). Drugi temat wypływa z pierwszego, a mianowicie, jest to odpowiedzialność wiernych, by wiedzieć, pojąć i postępować w sposób, który jest odpowiedni dla jego niebiańskiego stanowiska i powołania w Chrystusie. (1:18-23; 3:14-21; 4:1).

Mimo, że list nie został napisany, by uleczyć, czy naprawić jakieś konkretne błędy, Paweł zaplanował go jako zapobieganie tym problemom, które tak często mają miejsce z powodu braku dojrzałości lub niepowodzenia w zrozumieniu i zastosowaniu tego, co wierni posiadają w Chrystusie. Łączy się z tym krótki fragment o wojnie wiernych przeciwko Szatanowi (6:10-18). Dlatego Paweł pisze o bogactwie, postępowaniu i wojnie wiernych.

Kluczowe słowa:

W związku z tematem lub celem, kluczowymi słowami są „bogactwo”, „postępowanie” i „stan wojny”.

Kluczowe wersety:

• 1:3 Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który nas ubłogosławił w Chrystusie wszelkim duchowym błogosławieństwem niebios.
• 2:8-10 Albowiem łaską zbawieni jesteście przez wiarę, i to nie z was: Boży to dar; 2:9 Nie z uczynków, aby się kto nie chlubił. 2:10. Jego bowiem dziełem jesteśmy, stworzeni w Chrystusie Jezusie do dobrych uczynków, do których przeznaczył nas Bóg, abyśmy w nich chodzili.
• 4:11-13 I On ustanowił jednych apostołami, drugich prorokami, innych ewangelistami, a innych pasterzami i nauczycielami, 4:12. Aby przygotować świętych do dzieła posługiwania, do budowania ciała Chrystusowego, 4:13. Aż dojdziemy wszyscy do jedności wiary i poznania Syna Bożego, do męskiej doskonałości, i dorośniemy do wymiarów pełni Chrystusowej,
• 5:17-18 Dlatego nie bądźcie nierozsądni, ale rozumiejcie, jaka jest wola Pańska. 5:18. I nie upijajcie się winem, które powoduje rozwiązłość, ale bądźcie pełni Ducha,

Kluczowe rozdziały:

Tak jak w wielu z pozostałych listach Pawła, wybranie kluczowego rozdziału jest trudne, lecz rozdział 6 wyróżnia się z powodu jego bardzo ważnego objawienia dotyczącego natury wojny z Szatanem (6:10-18). Podczas gdy jesteśmy ubłogosławieni w Chrystusie wszelkim duchowym błogosławieństwem (1:3), nadal stajemy twarzą w twarz z groźnym wrogiem, na którego potrzebujemy zbroi Boga. Dlatego, musimy poważnie potraktować nawoływanie, „by umacniać się w Panu i w potężnej mocy jego” (6:10).

Chrystus widziany w Liście do Efezjan:

Wyrażenia w Liście do Efezjan takie jak, „w Chrystusie”, czy „z Chrystusem” pojawiają się 35 razy. Jest w nich pewne podobieństwo do wszystkich listów Pawła, lecz w tym liście występują częściej niż w innych. W ten sposób widzimy to, co wierni posiadają dzięki ich pozycji w Zbawicielu. Są oni w Chrystusie (1:1), ubłogosławieni w Chrystusie wszelkim duchowym błogosławieństwem (1:3), wybrani w Nim (1:4), usynowieni przez Chrystusa (1:5), w Umiłowanym (1:6), odkupieni w Nim (1:7), przeznaczeni, by stać się Jego cząstką (1:11), mający nadzieję, by przyczynić się do uwielbienia chwały Jego w Chrystusie (1:12), zapieczętowani przez Niego Duchem Świętym, który jest rękojmią dziedzictwa naszego (1:13-14), ożywionymi, wskrzeszonymi i posadzonymi w okręgach niebieskich w Chrystusie Jezusie (2:5-6), stworzonymi w Chrystusie do dobrych uczynków (2:10), współuczestnikami obietnicy w Chrystusie (3:6), mającymi dostęp do Boga przez wiarę w Chrystusa (3:12).

Ogólny zarys:

I. Powitanie lub pozdrowienie (1:1-2)

II. Doktrynalna cześć listu, Bogactwo i wezwanie Kościoła (1:3-3:21)

A. Wychwalenie odkupienia (1:4-14)

1. Wybrani przez Ojca (1:4-6)

2. Odkupieni przez Syna (1:7-12)

3. Zapieczętowani Duchem Świętym (1:13-14)

B. Modlitwa o mądrość i objawienie (1:15-23)

1. Powód modlitwy (1:15-18a)

2. Treść modlitwy (1:18b-23)

C. Przemieszczenie (2:1-22)

1. Nowe miejsce w okręgach niebieskich (2:1-10)

2. Nowe miejsce w mieszkaniu Bożym (2:11-22)

D. Wyjaśnienia marginesowe (3:1-13)

1. Tajemnica, odsłoniona przez Objawienie (3:1-6)

2. Kapłan, powołany do obwieszczania (3:7-13)

E. Modlitwa o wykonanie (3:14-21)

III. Praktyczna część listu; Postępowanie i zachowanie Kościoła (4:1-6:24)

A. Postępowanie wiernych w jedności (4:1-16)

1. Apel, by zachować jedność (4:1-3)

2. Podstawa jedności (4:4-6)

3. Środki jedności (4:7-16)

B. Postępowanie wiernych w sprawiedliwości (4:17-5:18)

1. Poprzednie postępowanie w starym życiu (4:17-19)

2. Obecne postępowanie w nowym życiu (4:20-32)

3. Model naszego postępowania (5:1-7)

4. Dowód na i powód naszego postępowania (5:8-13)

5. Siła i postanowienie naszego postępowania (5:14-18)

C. Postępowanie wiernych w świecie (5:19-6:9)

1. Jeżeli chodzi o nich i Kościół (5:19-21)

2. Jeżeli chodzi o ich dom (5:22-6:4)

3. Jeżeli chodzi o ich zawód (6:5-9)

D. Postępowanie wiernych w stanie wojny (6:10-20)

1. Namawianie do umacniania się (6:10-13)

2. Wyjaśnienie naszej zbroi (6:14-17)

3. Zastosowanie naszej zbroi (6:18-20)

E. Wnioski (6:21-24)

List do Filipian

Autor i tytuł

Zarówno wewnętrzne, jak zewnętrzne dowody ponownie wskazują na Pawła jako autora. „Wczesny kościół był jednogłośny w swym świadectwie, że List do Filipian został napisany przez apostoła Pawła (zobacz 1:1). List wyjawia cechę autentyczności, gdyż wiele osobistych odniesień autora pasuje do wszystkiego co wiemy z innych ksiąg NT.”²⁰

List do Kościoła w Filippi, pierwszego kościoła założonego przez Pawła w Macedonii, jest zatytułowany w tekście greckim, Pros Philippe,,sious, „Do Filipian”.

Data: 60-61 n.e.

Tak jak List do Efezjan, ten list też został napisany w czasie uwięzienia Pawła. Jego odniesienie do Strażnika Pretoriańskiego (Filip. 1:13), jak i możliwości śmierci (wersety 20-26) sugerują, że pisał on z Rzymu. Mimo, że możliwa była śmierć, Paweł także wydawał się pewny swego uwolnienia. Sugeruje to, że List do Filipian został napisany po Liście do Efezjan w 60 lub 61 roku n.e.

Temat i cel:

Podczas gdy List do Efezjan przedstawia pełną chwały tajemnicę, „Kościół, który jest ciałem Chrystusa”, Chrystusa jako głowę Kościoła (1;22-23) i wiernych jako współczłonków, którzy są po równo obdarzeni wszelkim duchowym błogosławieństwem w Chrystusie (1:3; 2:11-22), List do Filipian strzeże wykonania Listu do Efezjan. List do Filipian pilnuje, by nie doszło do porażki w wykonywaniu dostarczonej przez Chrystusa jedności, a także porażki w cieszeniu się wiernych ich błogosławieństwami i byciem w Chrystusie (Filip. 1:27; 2:2; 4:1 i n.). Temat Listu do Filipian można nazwać „radością i jednością w Chrystusie”.

Paweł miał kilka oczywistych powodów. Pisząc List do Filipian pragnął: (1) wyrazić swą miłość i wdzięczność za dar, który mu przysłali (1:5; 4:10-19); (2) przedstawić raport o okolicznościach, w jakich się znajdował (1:12-26; 4:10-19); (4) namówić ich, by żyli w pokorze i jedności (2:1-11; 4:2-5); (5) polecić Tymoteusza i Epafrodyta kościołowi filipiańskiemu (2:19-30); i (6) ostrzec Filipian przed legalistycznymi judaistami i gnostykami, którzy przenikali do ich środowiska. (rozdz. 3).

Kluczowe słowa:

Kluczowym słowem, występującym w takiej lub innej formie 16 razy jest : „radość” lub „radować”. „Jedność” lub „jednomyślność” także jest kluczowym pojęciem księgi. Jest ono wyrażone na wiele sposobów: „bycie jednej myśli, posiadanie tej samej miłości, bycie zgodnymi, ożywionymi jednomyślnością” (2:2); „stanie w jednym duchu, jednomyślnie walcząc społem” (1:27) i „bycie jednomyślne” (4:2).

Kluczowe wersety:

• 1:21 Albowiem dla mnie życiem jest Chrystus, a śmierć zyskiem.
• 3:8-11 Lecz więcej jeszcze, wszystko uznaję za szkodę wobec doniosłości, jaką ma poznanie Jezusa Chrystusa, Pana mego, dla którego poniosłem wszelkie szkody i wszystko uznaję za śmiecie, żeby zyskać Chrystusa 3:9. I znaleźć się w nim, nie mając własnej sprawiedliwości, opartej na zakonie, lecz tę, która się wywodzi z wiary w Chrystusa, sprawiedliwość z Boga, na podstawie wiary, 3:10. Żeby poznać go i doznać mocy zmartwychwstania jego, i uczestniczyć w cierpieniach jego, stając się podobnym do niego w jego śmierci, 3:11. Aby tym sposobem dostąpić zmartwychwstania.
• 4:11-13 A nie mówię tego z powodu niedostatku, bo nauczyłem się przestawać na tym, co mam, 4:12. Umiem się ograniczyć, umiem też żyć w obfitości; wszędzie i we wszystkim jestem wyćwiczony; umiem być nasycony, jak i głód cierpieć, obfitować i znosić niedostatek. 4:13. Wszystko mogę w tym, który mnie wzmacnia, w Chrystusie.

Kluczowe rozdziały:

Rozdział 2 jest z pewnością kluczowym rozdziałem, gdyż przedstawia Chrystusa jako nasz przykład stawiania innych przed nami samymi przez posiadanie umysłu Chrystusa. W tym czasie również, Paweł przechodzi do wielkiego objawienia dotyczącego pokory i wyniesienia Chrystusa w 2:5-11.

Chrystus widziany w Liście do Filipian:

Żaden fragment nie jest bardziej wyrazisty i jawniej wyrażony jeśli chodzi o charakter, fakt i cel ucieleśnienia Chrystusa niż zawarty w tej księdze, wspaniały fragment kenosis (2:5 i n.). Ponadto, w świetle tego kim Chrystus był, jest, co osiągnął i osiągnie, Paweł określa Chrystusa jako życie wiernego, „dla mnie życiem jest Chrystus” (1:21), że On jest doskonałym modelem pokory i miłości poświęcenia (2:4-5), że On jest tym, który przemieni znikome ciało nasze w postać, podobną do uwielbionego ciała swego przez zmartwychwstanie (3:21), i On jest naszym sposobem na wzmocnienia w każdej sytuacji w życiu (4:12).

Ogólny zarys:²¹

I. Powitanie i podziękowanie Filipianom (1:1-11)

II. Sytuacja osobista Pawła w Rzymie: nauczanie Chrystusa (1:12-30)

III. Model chrześcijańskiego życia: posiadanie umysłu Chrystusa (2:1-30)

A. Namawianie do pokory (2:1-4)

B. Streszczenie pokory (2:5-11)

C. Ćwiczenie pokory (2:12-18)

D. Przykłady pokory u Tymoteusza i Epafrodyta (2:19-30)

IV. Nagroda chrześcijańskiego życia: posiadanie wiedzy Chrystusa (3:1-21)

A. Ostrzeżenie przeciwko legalistycznym judaistom (3:1-4a)

B. Przykład Pawła (3:4b-14)

C. Namawianie inny chosób (3:15-21)

V. Pokój chrześcijańskiego życia: świadomość obecności Chrystusa (4:1-23)

A. Pokój z innymi (4:1-3)

B. Pokój z samym sobą (4:4-9)

C. Pokój z zaistniałymi okolicznościami (4:10-23)

1. Tron w niebie (4:1-11)

List do Kolosan

Autor i tytuł:

Za sprawą pozdrowień w 1:2, List do Kolosan stał się znany jako Pros Kolossaeis, „Do Kolosan”. Podobnie jak w innych listach Pawła dotychczas omówionych, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne dowody silnie popierają autorstwo Pawła. Jednakże niektóre osoby poddają autorstwo tego listu wątpliwości, a to za sprawą słownictwa i charakteru herezji odpieranej w tym liście. Expositor’s Bible Commentary zawiera wspaniałe podsumowanie kluczowych problemów dotyczących autorstwa i daty powstania Listu do Kolosan:

To, czy List do Kolosan nie jest autentycznym listem Pawła nie jest zazwyczaj przedmiotem sporów. We wczesnym kościele, wszyscy, którzy zabierali głos ten temat, przypisywali autorstwo Pawłowi. Jednakże w XIX wieku niektórzy, uważali, że herezja obalona w rozdz. 2 była drugowiecznym gnostycyzmem. Uważna analiza pokazuje jednak, że herezja, do której Paweł się odnosi, jest znacząco mniej rozwinięta niż gnostycyzm wiodących gnostyckich nauczycieli z drugiego i trzeciego wieku. Ponadto, zalążki tego, co w późniejszym czasie stało się rozwiniętym gnostycyzmem drugiego wieku były obecne w pierwszym wieku i starały wtargnąć do kościołów. Nie jest to więc konieczne, by datować List do Kolosan w drugim wieku, w czasie, który było już za późno dla Pawła, by napisać ten list.

Przeciwnie, należy datować ten list w okresie pierwszego uwięzienia Pawła w Rzymie, gdzie spędził przynajmniej dwa lata w areszcie domowym (zobacz Dz.Ap. 28:16-31).²²

Data: 61 n.e.

Paweł napisał wszystkie cztery list więzienne podczas swego pierwszego rzymskiego uwięzienia. Oznacza to, że napisał je w 60-61 n.e. (zobacz dyskusję na temat daty Listu do Efezjan i Filipian).

Temat i cel:

Tematem jest owocna i efektywna moc przesłania ewangelii, która zwiastuje zwierzchnictwo, nadrzędność i całkowitą wystarczalność Chrystusa dla kościoła, który jest Jego ciałem. W liście tym widzimy Pawła „szczegółowy portret Chrystusa”²³. List do Kolosan przedstawia, że z powodu tego, że Jezus Chrystus jest w Swojej osobie i że odniósł sukcesy w Swej pracy, On, jako obiekt wiary wyznawców, jest wszystkim czego potrzebujemy, gdyż w Nim mamy pełnię (2:10). W skrócie, List do Kolosan przedstawia całą nadrzędność, całą wystarczalność, unikalność i pełnię osoby i pracy Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela Boga-człowieka, Stworzyciela i Zwierzchnika wszechświata, pełne rozwiązanie ludzkich potrzeb, zarówno w czasie obecnym, jak i wieczności. Jest księgą kosmosu, przedstawiającą Chrystusa kosmosu: Stworzyciela/Zwierzchnika i Odkupiciela/Pojednawcę człowieka i całego wszechświata.

Kluczowe słowa:

Kluczowe słowa w tej księdze to „zwierzchnictwo” i „wystarczalność”.

Kluczowe wersety:

• 1:15-20 On jest obrazem Boga niewidzialnego, pierworodnym wszelkiego stworzenia, 1:16 Ponieważ w nim zostało stworzone wszystko, co jest na niebie i na ziemi, rzeczy widzialne i niewidzialne, czy to trony, czy panowania, czy nadziemskie władze, czy zwierzchności; wszystko przez niego i dla niego zostało stworzone. 1:17 On też jest przed wszystkimi rzeczami i wszystko na nim jest ugruntowane, 1:18 On także jest Głową Ciała, Kościoła; On jest początkiem, pierworodnym z umarłych, aby we wszystkim był pierwszy, 1:19 Ponieważ upodobał sobie Bóg, żeby w nim zamieszkała cała pełnia boskości 1:20 I żeby przez niego wszystko, co jest na ziemi i na niebie, pojednało się z nim dzięki przywróceniu pokoju przez krew krzyża jego.
• 2:8-10 Baczcie, aby was kto nie sprowadził na manowce filozofią i czczym urojeniem, opartym na podaniach ludzkich i na żywiołach świata, a nie na Chrystusie; 2:9 Gdyż w nim mieszka cieleśnie cała pełnia boskości 2:10 I macie pełnię w nim; On jest głową wszelkiej nadziemskiej władzy i zwierzchności.
• 3:1-3 A tak, jeśliście wzbudzeni z Chrystusem, tego co w górze szukajcie, gdzie siedzi Chrystus po prawicy Bożej; 3:2 O tym, co w górze, myślcie, nie o tym, co na ziemi. 3:3 Umarliście bowiem, a życie wasze jest ukryte wraz z Chrystusem w Bogu.

Kluczowe rozdziały:

Rozdział 2 jest kluczowym, ponieważ pokazuje dlaczego i w jaki sposób wierny ma pełnię w Chrystusie i nie potrzebuje nic dodatkowego oprócz zbawczej osoby i czynów Chrystusa. Rozdział 3 następnie wydaje owoce, drzewa, którego korzeń był poprzednim rozdziałem. Ponieważ wierni mają pełnię w Chrystusie (2:10) i wzniesieni w Nim, mają teraz wszystko czego potrzebują do przemiany na podobieństwo Chrystusa we wszystkich dziedzinach życia. (3:1 i n.).

Chrystus widziany w Liście do Kolosan:

Wilkinson i Boa zauważają:

Ta szczególna księga Chrystusowa jest skoncentrowana na Chrystusie kosmosu-„głowie wszelkiej nadziemskiej władzy i zwierzchności” (2:10), Panem stworzenia (1:16-17), Autorem pojednania (1:20-22; 2:13-15). On jest podstawą nadziei wiernych (1:5, 23, 27), źródłem mocy wiernego na nowe życie (1:11, 29), Odkupicielem i Pojednawcą wiernych (1:14, 20-22, 2:11-15), wcieleniem całej pełni boskości (1:15, 19, 2:9), Stwórcą i Zwierzchnikiem wszystkich rzeczy (1:16-17), Głową Kościoła (1:18), zmartwychwstałym Bogiem-Człowiekiem (1:18; 3:1) i w pełni wystarczalnym Zbawicielem (1:28; 2:3, 20, 3:1-4). ²⁴

Ogólny zarys:²⁵

I. Część doktrynalna: osoba i uczynki Chrystusa (1:1-2:3)

A. Wstęp (1:1-14)

1. Pozdrownienie Kolosan przez Pawła (1:1-2)

2. Wdzięczność Pawła za wiarę Kolosan (1:3-8)

3. Modlitwa Pawła za rozwój Kolosan (1:9-14)

B. Osoba Chrystusa (1:15-18)

1. W związku z Ojcem (1:15)

2. W związku ze stworzeniem (1:16-17)

3. W związku z nowym stworzeniem (1:18)

C. Uczynki Chrystusa (1:19-2:3)

1. Opis Jego uczynków (1:19-20)

2. Zastosowanie Jego uczynków (1:21-23)

3. Propagowanie Jego uczynków (1:24-2:3)

II. Część polemiczna: heretyckie problemy w świetle pojednania z Chrystusem (2:4-3:4a)

A. Nawoływanie przeciwko fałszywemu nauczaniu (2:4-8)

1. Nawoływanie przeciwko metodom fałszywych nauczycieli (2:4-5)

2. Nawoływanie o postęp w życiu wiary (2:6-7)

3. Nawoływanie przeciwko filozofii fałszywych nauczycieli (2:8)

B. Instrukcje prawdziwego nauczania (2:9-15)

1. Miejsce wiernych w Chrystusie (2:9-10)

2. Obrzezanie wiernych (2:11-12)

3. Korzyści wiernych (2:13-15)

C. Zobowiązania prawdziwego nauczania (2:16-3:4)

1. Negatywne: Przejście od legalistycznych do gnostycznych praktyk (2:16-19)

2. Negatywne: Odejście od ascetycznych obrządków (2:20-23)

3. Pozytywne: Aspiracje do życia niebieskiego (3:1-4)

III. Część praktyczna: zachowanie wiernych w Chrysusie (3:5-4:6)

1. W życiu wewnętrzym (3:5-17)

2. W domu i życiu rodzinnym (3:18-4:1)

3. W życiu zewnętrznym (4:2-6)

IV. Część osobista : Prywatne plany apostoła i wydarzenia w jego życiu (4:7-18)

1. Jego specjalni przedstawiciele (4:7-9)

2. Jego osobiste pozdrowienia (4:10-18)

Pierwszy List do Tesaloniczan

Autor i tytuł:

Jak to stwierdzono w 1:1 i 2:18, wszystkie dowody (zewnętrzne i wewnętrzne) popierają twierdzenie, że autorem 1 Listu do Tesaloniczan jest Paweł. Ojcowie wczesnego kościoła popierają autorstwo Pawła już od początku roku 140 n.e. (Marcjon). Cechy charakterystyczne dla Pawła obecne są w całym liście (porównaj 3:1-2, z 8-11 z Dz.Ap. 15:36; 2 Kor. 11:28). Ponadto wiele historycznych nawiązań w księdze odpowiada życiu Pawła odtworzonemu w Dziejach i jego własnych listach (porównaj 2:14-16; 3:1, 2, 5-6 z Dz.Ap. 17:1-15). W świetle tych dowodów niewiele osób (kilku radykalnych dziewiętnastowiecznych krytyków) poddało wątpliwości autorstwo Pawła.

Jako pierwszy z dwóch listów kanonicznych do kościoła w Tesalonice, księga ta w tekście greckim została nazwana Pros Tessalonikeis A, „Pierwszy List do Tesaloniczan”.

Data: 51-52 n.e.

Zarówno 1, jak i 2 List do Tesaloniczan były napisane z Koryntu podczas osiemnastomiesięcznego pobytu apostoła w tym mieście (porównaj Dz.Ap. 18:1-11). Pierwszy list został napisany podczas wcześniejszych miesięcy tego okresu, zaraz po tym jak Tymoteusz powrócił z Tesaloniki z wiadomościami o rozwoju tego kościoła. Drugi list powstał zaledwie kilka tygodni (najwięcej kilka miesięcy) później. Jakakolwiek przypisana mu data będzie data przybliżoną, prawdopodobnie około 51-52 r. n.e.

Temat i cel:

Temat i istota napisania do Tesaloniczan może zostać podsumowana w następujący sposób: wyrażenie wdzięczności za to, co Bóg czynił w życiu Tesaloniczan (1:2-3), obrona własna przed kampanią zniesławiającą kapłaństwo Pawła (2:1-12), zachęcenie ich, by przeciwstawiali się prześladowaniom i presji powrotu do ich poprzedniego pogańskiego stylu życia (3:2-3; 4:1-12), odpowiedź na doktrynalne pytanie odnoszące się do przeznaczenia chrześcijan, którzy umarli (4:1-13), odpowiedź na pytania dotyczące „Dnia Pańskiego” (5:1-11) i rozwiązanie pewnych problemów, które pojawiły się w ich wspólnym życiu jako kościół (5:12-13; 19-20).

Kluczowe słowa:

Dwa kluczowe słowa i pojęcia wyróżniają się w tym krótkim liście: „uświęcenie” (4:3, 4, 7) i „nadejście Pana”, o którym jest mowa w każdym rozdziale tego listu (1:10; 2:19; 3:13; 4:15; 5:23). Nadejście Pana powinno nie tylko ukoić nasze serca, ale także pobudzić nas do Bożego życia.

Kluczowe wersety:

• 1:9-10 Bo oni sami opowiadają o nas, jakiego to u was doznaliśmy przyjęcia, i jak nawróciliście się od bałwanów do Boga, aby służyć Bogu żywemu i prawdziwemu 1:10 I oczekiwać Syna jego z niebios, którego wzbudził z martwych, Jezusa, który nas ocalił przed nadchodzącym gniewem Bożym.
• 2:13 A przeto i my dziękujemy Bogu nieustannie, że przyjęliście Słowo Boże, które od nas słyszeliście nie jako słowo ludzkie, ale, jak jest prawdziwie, jako Słowo Boże, które też w was wierzących skutecznie działa.
• 4:1-3 A poza tym, bracia, prosimy was i napominamy w Panu Jezusie, abyście stosownie do otrzymanego od nas pouczenia, jak macie postępować i podobać się Bogu, jak zresztą postępujecie, abyście tym bardziej obfitowali. 4:2 Wszak wiecie, jakie przykazania daliśmy wam w imieniu Pana Jezusa. 4:3 Taka jest bowiem wola Boża: uświęcenie wasze, żebyście się powstrzymywali od wszeteczeństwa;
• 4:13-18 A nie chcemy, bracia, abyście byli w niepewności co do tych, którzy zasnęli, abyście się nie smucili, jak drudzy, którzy nie mają nadziei. 4:14 Albowiem jak wierzymy, że Jezus umarł i zmartwychwstał, tak też wierzymy, że Bóg przez Jezusa przywiedzie z nim tych, którzy zasnęli. 4:15 A to wam mówimy na podstawie Słowa Pana, że my, którzy pozostaniemy przy życiu aż do przyjścia Pana, nie wyprzedzimy tych, którzy zasnęli. 4:16 Gdyż sam Pan na dany rozkaz, na głos archanioła i trąby Bożej zstąpi z nieba; wtedy najpierw powstaną ci, którzy umarli w Chrystusie, 4:17 Potem my, którzy pozostaniemy przy życiu, razem z nimi porwani będziemy w obłokach w powietrze, na spotkanie Pana; i tak zawsze będziemy z Panem. 4:18 Przeto pocieszajcie się nawzajem tymi słowy.

Kluczowe rozdziały:

Rozdziały 4 i 5 bez wątpienia wyróżniają się jako rozdziały kluczowe, gdyż nauczają zarówno o nadejściu Pana dla kościoła, wzięciu do nieba (4:13-18), jak i dniu Pańskim (5:1-11), czasie w przyszłości, kiedy Pan wtrąci się w wydarzenia ludzkie, by dokonać Jego odkupienia i sądu.

Chrystus widziany w 1 Liście do Tesaloniczan:

Ponieważ o nadejściu Pana mowa jest w każdym rozdziale, Chrystus, przedstawiony jest jako nadzieja wiernych na zbawienie zarówno teraz, jak i w czasie Jego przyjścia. Kiedy On przyjdzie, ocali nas przez gniewem (bez wątpienia jest to nawiązanie do Cierpienia) (1:10; 4:4-11), da nagrodę (2:19), udoskonali nas (3:13), wskrzesi nas (4:13-18) i uświęci (rozdzieli) wszystkich tych, którzy Mu zaufali (5:23).

Ogólny zarys:

I. Przeszłość: działanie wiary (1:1-3:13)

A. Pochwała Tesaloniczan(1:1-10)

1. Ocena Pawła (1:1-4)

2. Dowody życia (1:5-7)

3. Wyjaśnienie dowodów (1:8-10)

B. Postępowanie apostoła i jego współpracowników (2:1-12)

1. Ich świadectwo(2:1-2)

2. Ich słowo (2:3-7a)

3. Ich zachowanie (2:7b-12)

C. Postępowanie Tesaloniczan (2:13-16)

1. Przyjęcie słowa (2:13)

2. Odpowiedź na słowo (2:14)

3. Odrzucenie słowa (2:15-16)

D. Zmartwienie apostoła (2:17-20)

1. Jego serce dla Tesaloniczan (2:17)

2. Jego przeszkoda Szatana (2:18)

3. Jego nadzieja w Tesaloniczanach (2:19-20)

E. Umocnienie Tesaloniczan (3:1-10)

1. Wysłanie Tymoteusza (3:1-5)

2. Raport Tymoteusza (3:6-10)

F. Modlitwa końcowa (3:11-13)

1. Modlitwa o jego powrót do Tesaloniczan (3:11)

2. Modlitwa o napełnienie Tesaloniczan miłością (3:12)

3. Modlitwa, by ich serca były utwierdzone w świętobliwości (3:13)

II Teraźniejszość: Praca miłości (4:1-12)

A. Ich miłość do Boga wyrażona przez uświęcone życie (4:1-8)

B. Ich miłość braterska, o której zostali pouczeni przez Boga (4:9-10)

C. Ich miłość do tych, którzy są poza zborem wyrażona przez życie Boże (4:11-12)

III. Przyszłe zapowiedzi: wytrwałość nadziei (4:13-5:28)

A. Dotyczące Dnia Chrystusa: pocieszenie Jego nadejściem (4:13-18)

1. Zmartwychwstanie śpiących świętych (4:13-16)

2. Wzięcie do nieba żyjących świętych (4:17-18)

B. Dotyczące Dnia Pańskiego (5:1-11)

1. Nadejście Dnia Pańskiego (5:1-5)

2. Postępowanie chrześcijan (5:6-10)

3. Wnioski (5:11)

C. Dotyczące zachowania w zgromadzeniu (5:12-28)

1.Końcowe nakazy (5:12-22)

2. Końcowe prośby (5:23-24)

3.Końcowe postscriptum (5:25-28)

Drugi List do Tesaloniczan

Autor i tytuł:

Tak jak 1 List do Tesaloniczan, ten list także został napisany przez Pawła (porównaj 1 Tes. 1:1; 3:17). Jednakże autorstwo tego listu Pawła było podważane częściej niż listu pierwszego, mimo tego, że ma on więcej poparcia pisarzy wczesnego kościoła. Nie ma dowodu w żadnym z pism ojców wczesnego kościoła, że autorstwo było kiedykolwiek kwestionowane. Kilku ojców wymienia nawet Pawła jako autora tego listu w swoich pismach. Dopiero w dziewiętnastym wieku pojawiły się pewne wątpliwości dotyczące autorstwa tego listu. Wątpliwości te pochodziły od racjonalistycznych krytyków, którzy odmówili, by zaakceptować fakt o boskiej inspiracji Biblii. Bez względu na to, zewnętrzne i wewnętrzne dowody popierają Pawła jako autora.

Zarzuty oparte są na czynnikach wewnętrznych, a nie na trafności wypowiedzi ojców kościoła. Stwierdzono, że istnieją różnice w słownictwie (dziesięć słów nie użytych nigdzie indziej), stylu (który jest zaskakująco oficjalny) i eschatologii (doktryna o „człowieku niegodziwości” nie jest uczona nigdzie indziej). Jednakże, takie argumenty nie przekonały współczesnych uczonych. Większość z nich nadal za autora 2 Listu do Tesaloniczan uważa Pawła.²⁶

Jako drugi list do kościoła w Tesalonice, pismo to jest nazwane w tekście greckim, Pros Thessalonikeis B, „Drugi List do Tesaloniczan”.

Data: 51-51 n.e.

Ponieważ okoliczności historyczne są bardzo podobne do tych z 1 Listu do Tesaloniczan, większość osób wierzy, że list ten został napisany niedługo- prawdopodobnie około sześć miesięcy- po pierwszym piśmie. Podczas gdy warunki w kościele były podobne, prześladowania nasiliły się (1:4-5), a to wraz z innymi czynnikami nakłoniło Pawła, by napisać ten list z Koryntu w 51 lub 52 r. n.e., po tym jak Sylas i Tymoteusz powrócili z wiadomościami o nowych wydarzeniach.

Temat i cel:

Do napisania Drugiego Listu do Tesaloniczan najwyraźniej nakłoniły Pawła trzy główne wydarzenia, o których usłyszał: (1) doszły go wieści o nasileniu się prześladowań, które ich spotykały (1:4-5), (2) pragnął wyjaśnić raporty o listach pseudo-Pawła i innych błędnych interpretacjach jego nauczania o dniu Pańskim i wzięciu kościoła do nieba (2:1 i n.), a także (3) pragnął zająć się sposobem, w jaki niektórzy odpowiadali na wiarę w bliski powrót Pana. Wiara ta była nadal używana jako wymówka do uchylania się od obowiązków zawodowych. Tak więc apostoł napisał ten list, by zająć się stanem bezczynności i nieporządku, który się wzmógł (3:5-15).

Aby wyjść naprzeciw potrzebom, które spowodowały napisanie tego listu, Pawła celem było, by pocieszyć i naprawić. Czyniąc to pragnął osiągnąć trzy ogólne cele. Napisał on ten list, by: (1) zachęcić Tesaloniczan do wytrwałości poprzez opisanie nagrody i kary, która nastąpi w przyszłym osądzie Boga (1:3-10), (2) wyjaśnić główne wydarzenia składające się na Dzień Pański, aby dowieść fałszu twierdzeń, że ten dzień już nadszedł (2:1-2) i (3) dać szczegółowe instrukcje dotyczące dyscyplinarnych kroków, które kościół powinien poczynić naprawiając tych, którzy odmawiają pracy (3:6-15).

Kluczowe słowa:

Kluczowymi słowami lub pojęciami są „osąd”, „kara” i zniszczenie”, które odnoszą się do powrotu Pana w Dniu Pańskim. W liście tym 18 z 47 wersetów (38 procent) dotyczy tego tematu. W 1 Liście do Tesaloniczan, głównym tematem było nadejście Chrystusa dla Jego Kościoła (4:13-18), podczas gdy w 2 Liście do Tesaloniczan, nacisk pada na nadchodzącego Chrystusa w Jego Kościele w osądzie niewierzącego świata (1:5-10; 2:3, 12).

Kluczowe wersety:

• 2:1-4 Co się zaś tyczy przyjścia Pana naszego Jezusa Chrystusa i spotkania naszego z nim, prosimy was, bracia, 2:2 Abyście nie tak szybko dali się zbałamucić i nastraszyć, czy to przez jakieś wyrocznie, czy przez mowę, czy przez list, rzekomo przez nas pisany, jakoby już nastał dzień Pański. 2:3 Niechaj was nikt w żaden sposób nie zwodzi; bo nie nastanie pierwej, zanim nie przyjdzie odstępstwo i nie objawi się człowiek niegodziwości, syn zatracenia, 2:4 Przeciwnik, który wynosi się ponad wszystko, co się zwie Bogiem lub jest przedmiotem boskiej czci, a nawet zasiądzie w świątyni Bożej, podając się za Boga.
• 3:1-5 Na ostatek, bracia, módlcie się za nas, aby Słowo Pańskie krzewiło się i rozsławiało wszędzie, podobnie jak u was, 3:2 I abyśmy byli wybawieni od ludzi przewrotnych i złych; albowiem wiara nie jest rzeczą wszystkich. 3:3 A wierny jest Pan, który was utwierdzi i strzec będzie od złego. 3:4 Co zaś do was, to mamy ufność w Panu, że to, co wam rozkazujemy, czynicie i czynić będziecie. 3:5 Pan zaś niech kieruje serca wasze ku miłości Bożej i ku cierpliwości Chrystusowej.
• 3:16 A sam Pan pokoju niech wam da pokój zawsze i wszędzie, Pan niechaj będzie z wami wszystkimi.

Kluczowe rozdziały:

Rozdział 2 jest kluczowym, gdyż naprawia poważny błąd, który wkradł się do kościoła w Tesalonice, który to nauczał, że Dzień Pański już nadszedł. Apostoł pouczał ich, że Dzień Pański jeszcze nie nadszedł i nie może nadejść dopóki nie będą miały miejsca pewne wydarzenia, nie wzięcie kościoła do nieba, które jest bliskie, a Dzień Pański, siódmy tydzień Daniela.

Chrystus widziany w Drugim Liście do Tesaloniczan

Głównym tematem tej księgi, szczególnie rozdziałów 1-2, jest powrót Chrystusa i jego osąd, kiedy uśpi On wszystkie bunty i przyniesie odpowiednią zapłatę. Drugi List do Tesaloniczan oczekuje na Chrystusa, nadchodzącego Sędziego.

Ogólny zarys:

Oprócz powitania i błogosławieństwa, księga dzieli się na pięć części:

I. Powitanie lub Wstęp (1:1-2)

II. Pochwalenie i pocieszenie dotyczące prześladowania (1:4-12)

III. Naprawienie i wyzwania dotyczące Dnia Pańskiego (2:1-17)

A. W związku z teraźniejszością (2:1-2)

B. W związku z odstępstwem od wiary (2:3a)

C. W związku z człowiekiem niegodziwości (2:3b-4)

D. W związku z powstrzymywaniem (2:5-9)

E. W związku z niewiernymi (2:10-12)

F. W związku z wiernymi (2:13-17)

IV. Wygłoszenie nakazów i oskarżeń dotyczących próżności (3:1-16)

A. Przekonanie apostoła (3:1-5)

B. Nakazy apostoła (3:6-15)

V. Końcowe błogosławieństwo i pozdrowienie (3:16-18)

Listy pasterskie

Ostatnią główną grupą listów Pawła są nazywane ogólnie „Listy pasterskie”, których określenie dotyczy trzech listów adresowanych do Tymoteusza i Tytusa (1 i 2 List do Tymoteusza i List do Tytusa). Pierwotnie były one uważane jako listy osobiste i były sklasyfikowane z Listem do Filemona, lecz z powodu ich silnego związku z życiem kościoła zaczęto nazywać je „Listami pasterskimi”. Mimo, że adresowane są do konkretnych osób, księgi te są nie tylko ograniczone do osobistej i prywatnej komunikacji, lecz mają dość oficjalny charakter. Paweł adresował je do Tymotuesza i Tytusa, by pokierować ich w sprawach dotyczących pasterskiej opieki nad kościołem, który jest domem Bożym (porównaj 1 Tym. 3:14-15; 4:6-15 z 2 Tym. 2:2).

Termin „pasterskie” jest osiemnastowiecznym określeniem, które przetrwało przez wiele lat²⁷, i mimo, że nie jest całkowicie poprawnym, jest dość właściwym określeniem na te trzy listy. Ponadto z powodu tego, że duża część tych listów dotyczy porządku kościelnego i dyscypliny, termin „pasterskie” jest odpowiedni. Listy te dotyczą państwa kościelnego, polityki i praktyk kościoła, które są konieczne dla pasterskiego zdrowia kościoła. Jednakże termin pasterskie jest nieodpowiedni, gdyż Tymoteusz i Tytus nie byli pastorami we współczesnym znaczeniu tego słowa. Kim więc oni byli?

Po pierwsze, byli oni oficjalnymi przedstawicielami apostoła Pawła, których wysłał on do różnych kościołów, takich jak Efez, czy Kreta. Kiedy tam przebywali, mieli oficjalne obowiązki rozwiązania wyjątkowych sytuacji, czy zaspokojenia pewnych potrzeb. Podczas ich okresu przejściowego od czasu apostołów do bardziej pełnej przemiany w starszych Kościoła i diakonów, mężczyźni ci byli wysłani przez Pawła jako jego apostolscy przedstawiciele, aby odpierać i zaradzać sytuacjom i ludziom, którzy zagrażali pracy i służbie tych kościołów.

Po drugie, Tymoteusz i Tytus bez wątpienia posiadali talent potrzebny w kapłaństwie pasterskim i podczas, gdy w tym co robili występował element opieki pasterskiej, nie byli starszymi Kościoła, czy pastorami, którzy są ofiarowani przez Pana różnym kościołom na dłuższy okres kapłaństwa (1 Piotr 5:1 i n.). Oni natomiast, jako oficjalni wysłannicy Pawła mieli pomóc kościołom w ustanawianiu ich służby poprzez pasterskie przemowy (porównaj Tyt. 1:5 i n. ).

Ogólnie mówiąc, jeżeli chodzi o treść tych ksiąg, mają one charakter pasterski i dają wskazówki dotyczące opieki, zachowania, porządku, kapłaństwa i zarządzania kościołami lub zgromadzeniami wiernych. Jest to prawdziwe bez względu na to, czy dotyczą one spraw osobistych, czy służby kapłańskiej kościoła. Podsumowując, księgi te zostały zaplanowane przez Boga, by pomóc nam w naszych pasterskich obowiązkach i organicznym rozwoju i ukierunkowaniu życia lokalnych kościołów.

Przy okazji tego tematu należy przyjrzeć się ważnej obserwacji. Z trzynastu listów Pawła, te listy były ostatnimi księgami, które napisał. Co jest w tym tak niezwykłego? Ponieważ księgi te dotyczą porządku kościoła, posługi kapłańskiej i organizacji kościoła, dlaczego nie zostały one napisane jako pierwsze? Gdybyś ty lub ja miał/a to zrobić (szczególnie dzisiaj) najpierw byśmy prawdopodobnie spróbowali uporządkować strukturę i organizację, a potem dopiero martwić się o doktrynę. Poniżej znajdują się pewne sugestie do przemyślenia:

Sugestia 1. Oczywiście organizacja i porządek są ważne. Kościół jest ciałem duchowym, organizmem i każdy wierny jest członkiem za specjalnymi funkcjami i zadaniami do wykonania, lecz podstawową potrzebą tak niezbędną do funkcjonowania w sposób, jaki Bóg zaplanował kościół, jest właściwa teologia (nauka) i zrozumienie Słowa, wspólnie z indywidualnym zastosowaniem życia na wzór Chrystusa. Daje nam to duchową i moralną podstawę, na której opieramy nasze metody, strategie i administrację. Tak więc, podczas gdy nasze metody będą się często różniły, nie mogą się nie zgadzać z moralnymi lub duchowymi zasadami Słowa Bożego.

Dawanie, na przykład, jest wspólną lub indywidualną odpowiedzialnością, lecz nasze ofiary i zbiórka pieniędzy musi być wykonana w sposób, który nie łamie pewnych zasad biblijnych, takich jak dawanie dobrowolne, a nie poprzez metody, które stosują przymus, czy manipulowanie.

Sugestia 2. Organizacja, czy organiczny i jednolity rozwój kościoła, muszą być oparte na właściwym nauczaniu, które jest oparte na prawidłowym stosowaniu Słowa, np. Boga obiektywna prawda wspólnie z użyciem tych ludzi, którzy są zakwalifikowani i duchowo w zgodzie z Bogiem. Kiedy próbujemy kierować organizacją opartą na tradycji, będzie to organizacja nie tylko nie biblijna, lecz także będzie jej brakowało duchowego zapału i zdolności do funkcjonowania zgodnie z intencjami Boga.

Księgi te dotyczą spraw porządku kościelnego, czy eklezjologii dotychczas nie omawianych. Zanim jednak Bóg dał kościołowi wskazówki dotyczące organizacji kościoła (czy jego porządku, tak konkretne jak w tych listach pasterskich) dał nam List do Rzymian, 1 i 2 List do Koryntian, Listy do Galacjan, Efezjan, Filipian i Kolosan. Czy było tak dlatego, że organizacja nie jest ważna? Nie! Było tak ponieważ organizacja i administracja nie są najważniejsze. Są one drugorzędne. Ponadto było tak dlatego, że samo nauczanie i duchowość są tym, co tworzy kościoły, które spełniają wymagania Boga i manifestują duch i charakter Chrystusa w kapłaństwie, i które sięgają dalej.

Sugestia 3. Ściśle z powyższym powiązane jest kolejne pojęcie. Niektóre obszary eklezjologii są trudniejsze do określenia niż inne. W rezultacie tego, uczniowie Słowa spierają się na temat pewnych spraw przez wiele lat. Te sprawy to na przykład dokładna forma rządu lub tego jak należy wybierać i nominować osoby, które przewodniczą. Czy wybór ten na być dokonywany przez radę starszych, czy zgromadzenie, czy przez jednych i drugich razem?

Ponieważ istnieje taka rozbieżność opinii, czy oznacza to, że powinniśmy zaniechać spraw takich jak rząd kościoła? Oczywiście, że nie. Powinniśmy uważnie badać te sprawy i poszukiwać biblijnych odpowiedzi, abyśmy mogli wysnuć wnioski oparte na naszych studiach faktów z Pisma Św. Chodzi jednak zwyczajnie o to: bez względu na rodzaj rządu, w pewnych granicach, oczywiście, jeśli Słowo Boże jest stale i właściwie głoszone w modlitewnym zaufaniu w Panu i jeśli ludzie biorą je sobie do serca, kościół będzie żywy, będzie w witalnym dotyku z Chrystusem i będzie efektywny dla Boga.

Pierwszy List do Tymoteusza

Autor i tytuł:

Z powodu bliskiego związku, jeśli chodzi o przewodnią myśl i temat, poświadczenie i autorstwo wszystkich trzech listów pasterskich zostanie tu omówione. Zostało również zauważone, że ponieważ te trzy listy przedstawiają tak podobne myśli i style, że są one zwykle wszystkie zaakceptowane, albo wszystkie odrzucone, jako te napisane przez Pawła.

Mimo, że te trzy listy były atakowane bardziej niż inne listy Pawła, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne dowody popierają autorstwo Pawła. Niektórzy ojcowie wczesnego kościoła, tacy jak Polikarp i Klemens z Rzymu, wspominają o tych listach jako o listach Pawła. Podobnie jak i Ireneusz, Tertulian i Klemens z Aleksandrii, czy Kanon Muratoriego. Ponadto, same księgi oznajmiają, że Paweł jest autorem (1 Tym. 1:1; 2 Tym. 1:1; Tyt. 1:1). Także doktrynalne pouczenie i szczegóły autobiograficzne odpowiadają tym z życia Pawła w podeszłym wieku, u kresu jego kapłaństwa (zobacz 1:12-17; 2:7; 2 Tym. 1:1-8; 4:9-22; Tyt. 1:5; 3:12-13).²⁸ Ci, którzy podważają autorstwo Pawła, czynią to zwykle z poniższych przyczyn:

...(1) podróże Pawła opisane w listach pasterskich nie odpowiadają żadnej z historycznych relacji księgi Dziejów,(2) organizacja kościoła opisana w nich pochodzi z drugiego wieku, a (3) słownictwo i styl znacznie się różnią od innych listów Pawła. Ci, którzy utrzymują, że listy napisał Paweł odpowiadają: (1) nie ma nieodpartego powodu, by wierzyć, że dzieje zawierają kompletną historię życia Pawła. Ponieważ jego śmierć nie jest zapisana w dziejach, został on zwolniony z pierwszego aresztu w Rzymie, podróżował po imperium przez kilka lat (być może nawet po Hiszpanii), został ponownie aresztowany i zginął śmiercią męczeńską za Nerona; (2) nic w organizacji kościoła odzwierciedlonej w listach pasterskich nie wymaga późniejszej daty (zobacz Dz.Ap. 14:23; Filip. 1:1); i (3) na pytanie o autorstwo nie można odpowiedzieć jedynie w oparciu o słownictwo bez zastanowienia się nad tym, jak temat wpływa na dobór słów autora. Należy spodziewać się, że słownictwo użyte, by opisać organizację kościoła, na przykład, będzie różniło się od tego, używanego do nauczania doktryny Ducha Św. Nie istnieje argument przeciwko autorstwu Pawła, który nie miałby rozsądnej odpowiedzi. Poza tym, same list oczywiście oznajmiają, że zostały napisane przez Pawła.²⁹

Greckie tytuły dla 1 i 2 Listu do Tymoteusza to Pros Timotheon A i Pros Timotheon B, „Pierwszy List do Tymoteusza” i „Drugi List do Tymoteusza”. Imię Tymoteusz oznacza, „oddawanie czci Bogu.”

Data: 63-66 n.e.

Wydaje się jasne, że w porównaniu Dziejów z tymi listami, że 1 List do Tymoteusza i List do Tytusa pochodzą z okresu po pierwszym uwolnieniu Pawła i poznaniu Rzymu. Z tego powodu, 1 List do Tymoteusza musi być datowany po jego pierwszym uwolnieniu, na wiosnę 63 r. n.e., lecz przed rozpoczęciem prześladowań Nerona w 64 n.e. Pierwszy List do Tymoteusza został prawdopodobnie napisany w 63 n.e., zaraz po jego pierwszym uwolnieniu. Tytus został napisany około 65 r. n.e., a 2 List do Tymoteusza w roku 66 n.e. Paweł zmarł w 67 r. n.e., jak twierdził ojciec wczesnego kościoła, Euzebiusz. Jako obywatel Rzymu, zginął od miecza (przez ścięcie głowy), a nie poprzez ukrzyżowanie, tak jak Piotr.

Podróże misyjne Pawła zajęły w przybliżeniu lata 48-56 n.e. W latach 56-60 Paweł powoli przenikał do rzymskich dworów, gdzie ostatecznie przyjechał. Przez dwa lata 61-62 przebywał w areszcie domowym w Rzymie, a pod koniec tego okresu, jak należy przypuszczać, został uwolniony. W latach 62-67 Paweł mniej lub bardziej swobodnie podróżował, zostawiając Tymoteusza w Efezie i Tytusa na Krecie, po czym kolejno napisał do nich listy. Dlatego przybliżona data powstania 1 Listu do Tymoteusz i Listu do Tytusa to prawdopodobnie 63-66. Po ponownym schwytaniu i uwięzieniu, Paweł napisał Drugi List do Tymoteusza. Dlatego Drugi List do Tymoteusza, datowany w przybliżeniu na rok 67 n.e., stanowi ostatni z Listów Pawła.³⁰

Temat i cel:

Przynajmniej pięć jasnych celów można wyróżnić w Pierwszym Liście do Tymoteusza. Paweł napisał go, by: (1) rozpalić i dodać ducha i odwagi Tymoteuszowi, przypominając mu o jego służbie i obowiązkach (1:3), o jego duchowych darach (4:14), o jego dobrym wyznaniu (6:12) i o powierzonej mu doktrynie (6:20); (2) przedstawić Tymoteuszowi biblijny pogląd na to, jak radzić sobie z błędami fałszywych nauczycieli i zachęcić Tymoteusza, by kontynuował zdrową naukę (1:3-11, 18-20; 4:1-16; 6:3 i n.). (3) dać wskazówki dotyczące właściwego postępowania kościoła w okazywaniu chwały (rozdz. 2); (4) doradzić mu w sprawie licznych problemów, które pojawią się i pokazać mu jak powinny być potraktowane. Dotyczyłyby one takich rzeczy jak: kwalifikowanie do grona starszych, czy diakonów (rozdz. 3), właściwego zachowania w stosunku do różnych grup wiekowych- w stosunku do starszych i wdów (rozdz.5). Na końcu, (5) napisał ten list, by ostrzec przed złem materializmu (rozdz. 6).

Temat Pierwszego Listu do Tymoteusza, podobnie jak i Listu do Tytusa i Drugiego Listu do Tymoteusza, jest podwójny, jeden dotyczy jednostki, a drugi kościoła.

• Dla jednostki, tematem jest „staczać dobry bój” (1:18)
• Dla kościoła, tematem jest to „jak należy postępować w kościele, domu Bożym” (3:15).

Kluczowe słowa:

Podczas gdy Pierwszy List do Tymoteusza jest podręcznikiem na temat kierownictwa i postępowania kościoła, to kluczowym terminem jest „zdrowa nauka”, która jest podkreślona w wielu miejscach (zobacz 1:10; 4:6; 6:1-3). Nie należy jednak pominąć pojęcia „postępowania”, czy „pobożności”, które występuje dziewięć razy (porównaj 2:2, 10; 3:16; 4:7, 8; 6:3, 5, 6, 11 z 3:15 i 4:12). Jest to oczywiście na miejscu, by zdrowa nauka prowadziła do pobożnego postępowania.

Kluczowe wersety:

• 1:5 A celem tego, co przykazałem, jest miłość płynąca z czystego serca i z dobrego sumienia, i z wiary nieobłudnej.
• 3:14-16 Piszę do ciebie w nadziei, że rychło przyjdę do ciebie 3:15 Gdyby jednak przyjście moje się odwlokło, to masz wiedzieć, jak należy postępować w domu Bożym, który jest Kościołem Boga żywego, filarem i podwaliną prawdy. 3:16 Bo bezsprzecznie wielka jest tajemnica pobożności: Ten, który objawił się w ciele, Został usprawiedliwiony w duchu, Ukazał się aniołom, Był zwiastowany między poganami, Uwierzono w niego na świecie, Wzięty został w górę do chwały.
• 6:11-12 Ale ty, człowiecze Boży, unikaj tego, a zabiegaj o sprawiedliwość, pobożność, wiarę, miłość, cierpliwość, łagodność. 6:12 Staczaj dobry bój wiary, uchwyć się żywota wiecznego, do którego też zostałeś powołany i złożyłeś dobre wyznanie wobec wielu świadków.

Kluczowe rozdziały:

Ponieważ kierowanie jest tak znaczące dla duchowego rozwoju i efektywności kościoła, rozdział 3, który przedstawia wymagania dotyczące kierownictwa, jest z pewnością kluczowym rozdziałem. „W znacznym stopniu pominięte są cechy wymagane do osiągnięcia sukcesu ziemskiego i pozycji. W zamian tego, Paweł wymienia cechy charakteru pokazujące, że prawdziwe przewodnictwo pochodzi od naszego postępowania wobec Boga, a nie osiągnięć, czy sukcesów zawodowych.”³¹

Chrystus widziany w Pierwszym Liście do Tymoteusza:

Kilka fragmentów wyróżnia się tym, że odnoszą się do osoby i kapłaństwa Zbawiciela. Jest On źródłem naszego powołania, siły, wiary i miłości tak potrzebnej w kapłaństwie (1:12-14), Tym, który przyszedł, aby zbawić grzeszników (1:15), „pośrednikiem między Bogiem a ludźmi” (2:5), „Tym, który objawił się w ciele, został usprawiedliwiony w duchu, ukazał się aniołom, był zwiastowany między poganami, uwierzono w niego na świecie, wzięty został w górę do chwały” (3:16) i „Zbawicielem wszystkich ludzi, zwłaszcza wierzących” (4:10).

Ogólny zarys:

I. Powitanie (1:1-2)

II. Wstęp na temat nauki (1:3-20)

A. Ostrzeżenie przeciwko fałszywej nauce (1:3-11)

B. Pawła świadectwo łaski (1:12-17)

C. Nakaz Pawła dany Tymoteuszowi (1:18-20)

III. Instrukcje dotyczące okazwyania chwały (2:1-2:15)

A. Instrukcje dotyczące modlitwy (2:1-7)

B. Instrukcje dotyczące mężczyzn i kobiet (2:8-15)

IV. Instrukcje dotyczące przywódców (3:1-16)

A. Dotyczące starszych i diakonów (3:1-13)

B. Wyjaśnienia marginesowe (3:14-16)

V. Instrukcje dotyczące niebezpieczeństw (4:1-16)

A. Opis niebezpieczeństw (4:1-5)

B. Postępowanie chroniące przed niebezpieczeństwami (4:6-16)

VI. Instrukcje dotyczące różnych zobowiązań (5:1-6:10)

A. Dotyczące różnych grup wiekowych (5:1-2)

B. Dotyczące wdów (5:3-16)

C. Dotyczące starszych (5:17-25)

D. Dotyczące niewolników i panów (6:1-2)

E. Dotyczące heretyków i skąpców (6:3-10)

VII. Końcowe pouczenie Tymoteusza (6:11-21)

A. Nawoływanie do pobożności (6:11-16)

B. Instrukcje dla zamożnych (6:17-19)

C. Nawoływanie do pozostanie wiernym (6:20-21)

Drugi List do Tymoteusza

Autor i tytuł:

Zobacz materiał na temat 1 Listu do Tymoteusza.

Data: 67 n.e.

Zobacz materiał na temat 1 Listu do Tymoteusza.

Temat i cel:

Kiedy przechodzimy do 2 Listu do Tymoteusza, odnajdujemy w nim zupełnie inną atmosferę. W Pierwszym Liście do Tymoteusza i Liście do Tytusa Paweł był wolny i mógł podróżować, lecz tu jest więźniem w zimnych lochach, stawiającym czoła śmierci. W liście tym Paweł miał na myśli dwa główne cele. Napisał go, by (1) ponaglić Tymoteusza, by przybył jak najszybciej do Rzymu, gdyż zagrażała mu śmierć (porównaj 4:9, 21 z 4:6-8), a także (2) przestrzec Tymoteusza, by trzymał się zdrowej nauki, bronił jej przeciwko wszelkim błędom, trwał w swej trudnej sytuacji jako dobry żołnierz i zdawał sobie sprawę, że żyje w czasach odszczepieństwa.

Tak jak w Pierwszym Liście do Tymoteusza, w temacie księgi występuje indywidualny i wspólny aspekt:

• Dla jednostki, tematem jest „rozniecenie na nowo daru łaski Bożej, który jest w tobie” (2 Ty. 1:6), mimo, że jest kilka innych wersetów, które mogłyby sformułować zarówno indywidualny, jak i wspólny temat (porównaj 1:14; 2:1, 2; 2:15; 4:5).
• Dla kościoła, tematem może być zaufanie zdrowej nauce wiernych ludzi, którzy będą potrafili uczyć innych, także przez cierpienie i służbę jako dobrzy żołnierze Chrystusa (2:2-4) lub być może stoczenie dobrego boju i ukończenie biegu życia (4:6-7).

Kluczowe słowo:

W świetle wyzwania rozdziału 2 i modelu w rozdziale 4, „wytrwałość w kapłaństwie” jest kluczowym pojęciem tego listu.

Kluczowe wersety:

• 1:7 Albowiem nie dał nam Bóg ducha bojaźni, lecz mocy i miłości, i powściągliwości.
• 2:1-4 Ty więc, synu mój, wzmacniaj się w łasce, która jest w Chrystusie Jezusie, 2:2 A co słyszałeś ode mnie wobec wielu świadków, to przekaż ludziom godnym zaufania, którzy będą zdolni i innych nauczać. 2:3 Cierp wespół ze mną jako dobry żołnierz Chrystusa Jezusa, 2:4 Żaden żołnierz nie daje się wplątać w sprawy doczesnego życia, aby się podobać temu, który go do wojska powołał.
• 3:14-17 Ale ty trwaj w tym, czegoś się nauczył i czego pewny jesteś, wiedząc, od kogoś się tego nauczył. 3:15 I ponieważ od dzieciństwa znasz Pisma święte, które cię mogą obdarzyć mądrością ku zbawieniu przez wiarę w Jezusa Chrystusa. 3:16 Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości, 3:17 Aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany.

Kluczowe rozdziały:

Jestem przekonany, że Wilkinson i Boa mają rację pisząc, że: „drugi rozdział Drugiego Listu do Tymoteusza powinien być wymaganą codzienną lekturą każdego pastora lub innego chrześcijańskiego pracownika na pełnym etacie. Paweł wylicza warunki na istnienie trwałej i odnoszącej sukcesy posługi kapłańskiej: Pomnożone kapłaństwo (3-13); studiowane kapłaństwo (14-18); i święte kapłaństwo (19-26).”³²

Ponieważ w rzeczywistości wszyscy wierni są powołani do służby na pełnym etacie w taki, czy inny sposób, rozdział ten byłby niezwykle przydatny dla wszystkich chrześcijan.

Chrystus widziany w Drugim Liście do Tymoteusza:

W sercu całej służby kapłańskiej i naszej zdolności do trwania w tej posłudze jest nauka o osobie i uczynkach Chrystusa. Nie dziwi więc to, że nawet w księdze podkreślającej wytrwałość w kapłaństwie, wyróżnia się naukę Chrystusa. Jest On tu opisany, jako Ten, który „śmierć zniszczył, a żywot i nieśmiertelność na jaśnię wywiódł przez ewangelię” (1:10), jako Ten, który został wskrzeszony z martwych (2:8), jako ten, który ofiaruje zbawienie i wiekuistą chwałę (2:10), jako Ten, z którym umarli wszyscy wierni, i z którym żyć będą, i od którego otrzymają nagrodę za wierną służbę (jak w koronie sprawiedliwości) w zaszczycie wspólnego z Nim panowania (2:11-13; 4:8).

Ogólny zarys:

I. Powitanie (1:1-2)

II. Wyrażenie podziękowania Tymoteuszowi (1:3-7)

III. Nawołanie, by Tymoteusz pamiętał o swych obowiązkach (1:8-18)

IV. Character wiernego sługi (2:1-26)

A. jest silny w łasce (2:1)

B. pomnaża uczniów (2:2)

C. jest uczciwy jak żołnierz (2:3-4)

D. jest surowy jak zapaśnik i wytrwały jak rolnik (2:5-13)

E. jest pilnym pracownikiem (2:14-19)

F. jest uświęconym naczyniem (2:20-23)

G. jest uprzejmym sługą (2:24-26)

V. Ostrzeżenie dla wiernego sługi (3:1-17)

A. Zagrożenie odszczepieństwa (3:1-9)

B. Ochrona przed odszczepieństwem (3:10-17)

VI. Polecenie głoszenia Słowa (4:1-5)

VII. Pocieszenie wiernego sługi (4:6-18)

A. Dobre zakończenie życia (4:6-7)

B. Dobra przyszłość po życiu (4:8)

C. Dobrzy przyjaciele w życiu (4:9-18)

VIII. Końcowe pozdrowienia (4:19-22)

List do Tytusa

Autor i tytuł:

Ponieważ temat autorstwa Listów Pasterskich został już wcześniej omówiony, zobacz materiał o Pierwszym Liście do Tymoteusza. W tekście greckim, List do Tytusa jest zatytułowany Pros Titon, „Do Tytusa”.

Mimo, że Tytus nie jest nigdzie wspomniany w Dziejach, jest do jego osoby wiele odniesień w listach Pawła (13 razy), co czyni jasnym, że był jednym z Pawła najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników w głoszeniu ewangelii. Kiedy Paweł wyjechał z Antiochii do Jerozolimy, by omówić ewangelię łaski (Dz.Ap. 15:1 i n.) z tamtejszymi przywódcami, zabrał ze sobą Tytusa (Greka) (Gal. 2:1-3) jako przykład osoby zaakceptowanej przez łaskę, nieobrzezanej, co dowodziło Pawła poglądów w tej sprawie (Gal. 2:3-5). Prawdopodobnie Tytus pracował z Pawłem w Efezie podczas jego trzeciej podróży misyjnej. Stamtąd apostoł wysłał go do Koryntu, gdzie pomógł w pracy tamtejszemu kościołowi (zobacz 2 Kor. 2:12-13; 7:5-6; 8:6).

Data: 62-67 n.e.

Odtworzenie wydarzeń mających związek z tym listem pomoże nam w ustaleniu prawdopodobnej daty powstania Listu do Tytusa, mimo, że dokładna data nie jest znana. Najpierw Paweł został wypuszczony z aresztu domowego w Rzymie (gdzie znajduje się w zakończeniu Dziejów). Być może ponieważ Paweł był obywatelem rzymskim i nie można było dowieść mu żadnych zarzutów, jego oskarżyciele nie złożyli na niego skargi do Cezara (zobacz Dz.Ap. 24-25; 28:30). Ich sprawa była więc przegraną i Paweł został uwolniony. Apostoł odwiedził potem Efez, gdzie powierzył Tymoteuszowi zadanie nadzorowania kościoła i udał się do Macedonii. Z Macedonii (północna Grecja) napisał 1 List do Tymoteusza (1 Tym. 1:3). Następnie odwiedził Kretę, zostawiając tam Tytusa, który miał uporządkować pozostałe sprawy w kościołach Krety. Potem udał się do Nikopolis w Achai (południowa Grecja, Tyt. 3:12). Później, z Macedonii lub Nikopolis, napisał Paweł List do Tytusa, by mu dodać odwagi i go pouczyć. Następnie odwiedził Troadę (2 Tym. 4:13), gdzie został aresztowany, zabrany do Rzymu, uwięziony i zamordowany przez ścięcie głowy. Jak już wcześniej wspomniano, to właśnie z Rzymu, podczas jego drugiego uwięzienia w lochach napisał 2 List do Tymoteusza. Wydarzenia te miały miejsce w latach 62-67 n.e.

Temat i cel:

Kilka tematów i celów jest zawartych w tym liście. Paweł napisał go, by:

1. Pouczyć Tytusa co powinien zrobić, by uporządkować to co zostało do zrobienia, by właściwie ustanowić kościoły na Krecie.

2. Dać Tytusowi osobiste upoważnienie w obliczu opozycji i odszczepieńców, z którymi Tytus się spotykał (zobacz 2:15; 3:1-15).

3. Pouczyć go jak skonfrontować się z tą opozycją i dać szczegółowe wskazówki dotyczące wiary i zachowania, a także ostrzec przeciwko fałszywym nauczycielom (1:5, 10-11; 2:1-8, 15; 3:1-11).

4. Wyrazić jego plany, by ponownie dołączyć do Tytusa do Nikolois zimą (3:12). Nie wiemy czy kiedykolwiek doszło do tego spotkania. Przekazy ustne mówią, że Tytus powrócił później na Kretę, gdzie służył przez resztę swego życia.

Tematem Jest pokazanie jak łaska Boża, która nam się objawiła w zbawczym życiu i śmierci Chrystusa, poucza nas by odrzucić bezbożność i żyć w prawości i trzeźwości jako ludzie pełni dobrych czynów, którzy zachowują się zgodnie z nauką Boga (2;10-3:9).

Ważne sprawy poruszone w liście dotyczyły ustanowienia starszych (1:5-9), instrukcji dotyczących różnych grup wiekowych (2:1-8), stosunków z rządem (3:1-2), związku odnowienia z ludzkimi uczynkami i z Duchem Św. (3:5), a także roli łaski w szerzeniu dobrych uczynków pomiędzy ludem Boga (2:11-3:8).

Kluczowe słowa:

W tym krótkim liście, pojęcie „dobrych uczynków” występuje sześć razy (1;16; 27, 14; 3:5, 8, 14). Pozostałymi dwoma kluczowymi słowami są „łaska” (1:4; 2:11; 3:7, 15) i „wiara” (1:1, 4, 13; 2:10, 13 i 3:15), Dobre uczynki nie mają być wytworem ludzkiej pomysłowości, czy martwej religii, lecz działaniem łaski Bożej prze wiarę w moc Boga ujawnioną w Chrystusie, Zbawicielu.

Kluczowe wersety:

• 1:5 Pozostawiłem cię na Krecie w tym celu, abyś uporządkował to, co pozostało do zrobienia, i ustanowił po miastach starszych, jak ci nakazałem.
• 2:11-13 Albowiem objawiła się łaska Boża, zbawienna dla wszystkich ludzi. 2:12 Nauczając nas, abyśmy wyrzekli się bezbożności i światowych pożądliwości i na tym doczesnym świecie wstrzemięźliwie, sprawiedliwie i pobożnie żyli, 2:13 Oczekując błogosławionej nadziei i objawienia chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Chrystusa Jezusa.
• 3:3-7 Bo i my byliśmy niegdyś nierozumni, niesforni, błądzący, poddani pożądliwości i rozmaitym rozkoszom, żyjący w złości i zazdrości, znienawidzeni i nienawidzący siebie nawzajem. 3:4 Ale gdy się objawiła dobroć i miłość do ludzi Zbawiciela naszego, Boga, 3:5 Zbawił nas nie dla uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, lecz dla miłosierdzia swego przez kąpiel odrodzenia oraz odnowienie przez Ducha Świętego, 3:6 Którego wylał na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego. 3:7 Abyśmy, usprawiedliwieni łaską jego, stali się dziedzicami żywota wiecznego, którego nadzieja nam przyświeca.

Kluczowe rozdziały:

Bez wątpienia rozdział 2 jest kluczowym za sprawą jego nacisku na relacje w kościele (2:1-10) i tego, jak właściwe zrozumienie i koncentracja na zarówno pierwszym, jak i drugim nadejściu Chrystusa (błogosławiona nadzieja) powinny wpływać na życie kościoła.

Chrystus widziany w Liście do Tytusa:

Ponownie, tak jak we wszystkich pismach Pawła, widzimy jak dobre uczynki, czy zachowanie chrześcijan jest związane z osobą i uczynkami Chrystusa, w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. W księdze tej widzimy boskość i odkupienie Zbawiciela (2:12). Jezus jest tu emfatycznie opisany jako „nasz wielki Bóg i Zbawiciel Chrystus Jezus, który dał samego siebie za nas, aby nas wykupić od wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud na własność, gorliwy w dobrych uczynkach” (2:13-14).

Wyrażenie „nasz wielki Bóg i Zbawiciel, Jezus Chrystus” jest jednym z chrystologicznie znaczących tekstów dotkniętych przez regułę Granville’a Sharpa. Zgodnie z tą regułą, w konstrukcji przedimek(rodzajnik)-rzeczownik-spójnik (kaiv)-rzeczownik, drugi rzeczownik odnosi się do tej samej osoby co osoba określona przez pierwszy rzeczownik kiedy (1) są to rzeczowniki pospolite; (2) żaden z rzeczowników nie jest w liczbie mnogiej; (3) żaden z rzeczowników jest imieniem własnym. Więcej informacji znajdziesz w Wallace, Exegetical Syntax (Egzegetyczna składnia), 270-78, szczególnie 276.³³

Ogólny zarys:

I. Powitanie i wstępne pozdrowienia (1:1-4)

II. Ordynacja starszych w kościele (1:5-9)

III. Grzesznicy w kościele (1:10-16)

IV. Kierowanie w kościele (2:1-3:11)

A. Obowiązki dla Tytusa (2:1-10)

B. Wskazówki dotyczące łaski Bożej (2:11-15)

C. Przedstawienie czynów Bożych (3:1-11)

V. Końcowe instrukcje i pozdrowienia (3:12-15)

List do Filemona

Autor i tytuł:

Podobnie jak inne listy więzienne (do Efezjan, Filipian i Kolosan), List do Filemona został napisany przez Pawła podczas jego pierwszego uwięzienia w Rzymie. To, że Paweł jest jego autorem jest poparte zarówno przez zewnętrzne, jak i wewnętrzne dowody. Najpierw „spośród ojców kościoła, Ignacjusz, Tertulian, Origen i Euzebiusz podają dowody na przynależność tej księgi do kanonu. Zawarta ona była w kanonie Marcjana i fragmencie kanonu Muratoriego.”³⁴ Jeśli chodzi o dowód wewnętrzny, Paweł odnosi się do samego siebie jako autora w wersetach 1, 9 i 19.

List jest napisany do Filemona, właściciela Onezyma, jednego z miliona niewolników w imperium rzymskim, który okradł swego pana i zbiegł. Onezym dotarł do Rzymu, gdzie za sprawą Bożej Opatrzności spotkał apostoła Pawła, dzięki któremu zaufał Chrystusowi (w. 10). Teraz więc zarówno Onezym, jak i Filemon wykonywali swe powinności chrześcijańskie jeden wobec drugiego. Onezym miał powrócić do swego pana, a Filemon miał mu przebaczyć i przyjąć go jako chrześcijańskiego brata. Śmierć była karą dla zbiegłego niewolnika, lecz Paweł wstawił się za Onezyma.

Dlatego księga ta jest zatytułowana pros Philemona, „Do Filemona”.

Data: 61 n.e.

Ponieważ list został napisany podczas pierwszego uwięzienia Pawła w Rzymie, był on napisany około roku 61 n.e.

Temat i cel:

Głównym celem tego listu, najbardziej osobistego z listów Pawła, było poproszenie Filemona, by wybaczył Onezymowi i przyjął go z powrotem jako ukochanego brata i współsługę w głoszeniu ewangelii (zobacz w. 10-17). Paweł poprosił Filemona, by zapisać to na jego rachunek. List ten odpowiada ilustracji Chrystusa, który zajął nasze miejsce (zobacz w. 18). Kolejnym celem było nauczenie praktyczności chrześcijańskiej miłości, która, gdy pragniemy wyrazić zmieniające nasze życie czynniki życia Chrystusa w naszym życiu, zmienia nasze relacje z innymi czy to z domownikami, czy panem/niewolnikiem, czy pracodawcą/pracownikiem. W innych listach więziennych, Paweł mówił o tych nowych relacjach (Efez. 6:5-9; Kol. 3:22; 4:1). W tym liście mamy na to wspaniały przykład. Ostatnim celem Pawła było wyrażenie swej wdzięczności dla Filemona i prośba o przygotowanie mieszkania dla niego kiedy zostanie wypuszczony z więzienia (w. 4-7 i 22).

Tematem więc jest zmieniająca życie moc ewangelii, która dosięga zróżnicowanych warunków społecznych i przemienia te relacje z niewolniczych w braterskie.

Filemon nie był jedynym, który trzymał niewolników w kościele kolosańskim (zobacz Kol. 4:1), więc list ten dawał wskazówki innym chrześcijańskim panom na ich relacje z niewolnikami-braćmi. Paweł nie kwestionował praw Filemona wobec swego niewolnika, lecz poprosił Filemona, by zastosować zasadę chrześcijańskiego braterstwa w przypadku Onezyma (w. 16). Jednocześnie Paweł zaoferował, że osobiście zwróci to, co winien mu był Onezym. List ten nie jest atakiem przeciwko niewolnictwu, lecz propozycją jak chrześcijańscy panowie i niewolnicy mogą żyć w ich wierze w tym złym systemie. Możliwe jest, że Filemon uwolnił Onezyma i odesłał go Pawłowi (w. 4). Sugerowano także, że Onezym został kapłanem, a potem biskupem kościoła w Efezie (Ignacjusz, Do Efezjan, 1).³⁵

Kluczowe słowa:

Kluczowymi słowami i pojęciami są: „jedność” i „przebaczenie w Chrystusie”.

Kluczowy werset:

• 1:15-18 Bo, być może, że dlatego utraciłeś go na krótki czas, abyś go odzyskał na wieki, 1:16 I to już nie jako sługę, ale więcej niż sługę, bo jako brata umiłowanego, zwłaszcza dla mnie, a tym bardziej dla ciebie, tak według ciała, jak i w Panu. 1:17 Jeżeli więc masz mnie za przyjaciela, przyjmij go jak mnie. 1:18 A jeżeli ci jakąś szkodę wyrządził albo jest ci coś winien, mnie to przypisz.

Chrystus widziany w Liście do Filemona:

Przebaczenie, które wierni odnajdują w Chrystusie jest pięknie pokazane poprzez analogię w Liście do Filemona. Onezym, winny wielkiego przestępstwa (w. 11, 18), dzięki miłości Pawła zgadza się, by Paweł wstawił się za niego (w. 10-17). Paweł odkłada na bok swe przywileje (w. 8) i staje w zastępstwie Onezyma biorąc na siebie jego dług (w. 19-19). Dzięki łaskawości Filemona Onezym zostaje odnowiony i umiejscowiony w nowych relacjach (w. 15-16). Analogicznie, my jesteśmy jak Onezym. Wstawiennictwo Pawła przed Filemonem odpowiada pracy Chrystusa jako pośrednika przed swoim Ojcem. Onezym został potępiony przez prawo, lecz zbawiony przez łaskę.³⁶

Ogólny zarys:

I. Modlitwa dziękczynna za Filemona (w. 1-7)

II. Prośba Pawła w sprawie Onezyma (w. 8-18)

III. Obietnica Pawła dana Filemonowi (w. 19-21)

IV. Sprawy osobiste (w. 22-25)

---

¹ Walter M. Dunnett, str. 40.

² Materiał ten pochodzi z J. Sidlow Baxtera Explore the Book (Eksploruj księgę), str. 63-64

³ Frank E. Gaebelein, Główny wydawca, The Expositor’s Bible Commentary, New Testament (Komentarz Biblijny, Nowy Testament), Zondervan, Grand Rapids, 1976-1992, media elektroniczne.

⁴ Ryrie, str. 1786.

⁵ Ryrie, str. 1786.

⁶ Wilkinson/Boa, str. 374

⁷ Henry Clarene Thiessen, Introduction to the New testament (Wstęp do Nowego testamentu), Eerdmans, Grand Rapids, 1943, str. 202-03.

⁸ Gaebelein, media elektroniczne.

⁹ Ryrie, str. 1844

¹⁰ Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

¹¹ Wilkinson/Boa, str. 390.

¹² Ogólny zarys został zaczerpnięty z the Expositor’s Bible Commentary, New Testament (Komentarz Biblijny,

Nowy Testament) , Frank E. Gaebelein, Główny wydawca, Zondervan, Grand Rapids, 1976-1992, media

elektroniczne.

¹³ Merrill F. Unger, The New Unger’s Talking Bible Dictionary (Nowy Słownik Nowego Testamentu Ungera), oryginalne prawa autorskie © 1957 Instytut Biblijny Moody’ego w Chicago, media elektroniczne.

¹⁴ Ryrie, str. 1863.

¹⁵ Thiessen, str. 212.

¹⁶ Ryrie, str. 1875.

¹⁷ Thiessen, str. 239.

¹⁸ Wilkinson/Boa, str. 400.

¹⁹ Ryrie, str. 1875. Więcej szczegółów znajduje się w notatce 2 na temat tego wersetu w Biblii NET.

²⁰ Notatki Studiów Biblijnych NIV, Zodervan, Grand Rapids, media elektroniczne

²² Gaebelein, media elektroniczne.

²³ A.T. Robertson, Paul and the Intelectuals (Paweł i intelektualiści), poprawiono i wydano przez W.C. Strickland (Nashville: Broadman, 1959), str. 12.

²⁴ Wilkinson/Boa, str. 413.

²⁵ Ogólny zarys użyty tutaj został zaczerpnięty z wybitnej serii 12 studiów Dr. S. Lewisa Johnsona w Bibliotheca Sacra, „Studies in the Epistle to the Colossians” („Studia Listu do Kolosan”), pocz. Tom 118, # 471.

²⁶ Studia Biblijne NIV, Zondervan, 1985, media elektroniczne.

²⁷ Theissen, str. 253.

²⁸ szczegółowa dyskusja na temat spraw dotyczących autorstwa znajduje się w Donald Guthrie, The Pastoral Epistles (Listy Pasterskie), Tyndale Press, Londyn, 1969, str. 11-52; W. Hendricksen, A Commentary On I & II Timothy and Titus (Komentarz do I i II Listu do Tymoteusza i Listu do Tytusa), The Banner of Truth Trust, Londyn, 1957, str. 4-33; i Henry Clarence Theissen, Introduction To The New Testament (Wstęp do Nowego testamentu), Eerdmans, Grand Rapids, 1943, str. 253-60.

²⁹ Ryrie, str. 1961.

³⁰ Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

³¹ Wilkinson/Boa, str. 429.

³² Wilkinson/Boa, str. 435.

³³ Przypis w Biblii NET, CD z witryny internetowej BSF, media elektroniczne.

³⁴ Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

³⁵ Ryrie, str. 1939.

³⁶ Wilkinson/Boa, str. 444.