MENU

Where the world comes to study the Bible

5. Listy inne niż te napisane przez Pawła

Wstęp

Przejdziemy teraz do ostatnich ośmiu listów kanonu Nowego Testamentu, z których siedem jest często nazywanych Ogólnymi lub Katolickimi Listami, lecz List do Hebrajczyków został wyłączony z tej grupy. Termin Katolickie został użyty w znaczeniu ogólne, czy uniwersalne, by odróżnić je od Listów Pawła, które były adresowane do kościołów lub osób.1 Adresat tych listów (z wyjątkiem 2 i 3 Listu Jana) nie ogranicza się do grupy osób z jednego miejsca. Na przykład, List Jakuba jest adresowany do „dwunastu pokoleń, które żyją w rozproszeniu” (1:1), które oznaczają wszystkich wierzących (prawdopodobnie wszystkich żydowskich chrześcijan w tamtych latach). 1 List do Piotra jest z kolei adresowany „do wychodźców rozproszonych po Poncie, Galacji, Kappadocji, Azji i Bitynii”, co oznacza wiernych z tych obszarów. 2 i 3 List do Jana także znajdują się w tej grupie mimo, że zostały zaadresowane do konkretnych osób. Z powodu tych różnic, w omówieniu tym tych osiem ksiąg określa się jako „listy inne niż te napisane przez Pawła”. Należy zauważyć, ze Listy Pawła są zatytułowane zgodnie z ich adresatami, lecz z wyjątkiem Listu do Hebrajczyków, te listy są zatytułowane od imion ich autorów.

Możemy powiedzieć, że List Jakuba i 1 List Piotra są etyczne, nawołując wiernych do świętego podążania ze Zbawicielem. Drugi list do Piotra i List Judy są eschatologiczne, ostrzegając wiernych przed obecnością fałszywych nauczycieli i nawołując ich do walki w obronie wiary. List do Hebrajczyków i Listy Jana są przede wszystkim Chrystologiczne i etyczne, nawołując chrześcijan, by trwali w Chrystusie, który jest objawieniem Boga i wypełnieniem przymierza Starego Testamentu, by doświadczyli jego życia i nie odchodzili od prawdy ewangelii.

Tych osiem listów ma duże znaczenie, mimo ich długości (mniej niż 10 procent Nowego Testamentu). Uzupełniają one trzynaście Listów Pawła dostarczając innych spojrzeń na bogactwo prawdy chrześcijańskiej. Każdy z pięciu autorów-Jakub, Piotr, Jan, Juda i autor Listu do Hebrajczyków-ma swój unikalny wkład w przedstawieniu swego własnego punktu widzenia. Tak jak cztery uzupełniające się spojrzenia na życie Chrystusa w Ewangelii, ci autorzy dostarczają szerokiego obrazu życia chrześcijańskiego, w którym całość jest większa od sumy poszczególnych składników. Choć Listy Pawła są naprawdę wspaniałe, objawienie Nowego Testamentu po Dziejach byłoby znacznie ograniczone, gdyby przedstawiało punkt widzenia jednego apostoła, a pisma tych pięciu autorów nie byłyby zawarte.2

List do Hebrajczyków

Autor i tytuł:

Przez około 1200 lat (od ok. 400 do 1600 n.e.) księga ta miała tytuł: „List Pawła do Hebrajczyków”, mimo, że nie było zgody we wczesnych wiekach co do jej autorstwa. Najstarszy i najpewniejszy tytuł to Pros Ebraious, „Do Hebrajczyków”.

Jak już powiedziano, autor jest nieznany. Wiele sugestii i wiele szczegółowych argumentów zostało przedstawionych przez uczonych, lecz faktem jest, że autor nie jest nigdzie w księdze wymieniony i podobnie jak miejsce napisania listu, data, a nawet jego czytelnicy, jest nieznany. Ryrie pisze:

Wiele propozycji dotyczących autora tej anonimowej księgi wskazuje na-Pawła, Barnabę, Apollosa, Sylasa, Akwila i Pryscyllę, czy Klemesa z Rzymu. Występują tu zarówno podobieństwa, jak i różnice do teologii i stylu Pawła, ale Paweł często apeluje w swych listach do swego własnego apostolskiego autorytetu, podczas gdy ten autor apeluje do tych, którzy byli naocznymi świadkami kapłaństwa Jezusa (2:3). Najbezpieczniej jest stwierdzić, tak jak zrobił to teolog Orygenes w trzecim wieku, że tylko Bóg wie, kto napisał do Hebrajczyków.3

Z powodu braku pewności co do autorstwa, uznanie listu jako część kanonu Nowego Testamentu, przynajmniej na Zachodzie, opóźniła się aż do czwartego wieku, kiedy wreszcie został on zaakceptowany w kościele Zachodu dzięki zeznaniom Jeremiego i Augustyna. Ponieważ Paweł uważany był za autora w kościele Wschodu, list ten był tam akceptowany od dawna.

Sprawa kanoniczności została poruszona ponownie podczas Reformacji, jednak głębia duchowa i jakość Listu do Hebrajczyków świadczy o jego inspiracji, mimo anonimowości.

Rozdział 13, wersety 18-24, mówią nam, że księga ta nie była anonimowa dla pierwotnych czytelników; bez wątpienia znali oni autora. Z jakiegoś powodu, jednakże, zdanie wczesnego kościoła jest podzielone w sprawie osoby autora. Część kościoła przypisuje autorstwo Pawłowi; inni wola Barnabę, Łukasza, czy Klemensa; a niektórzy wybierają anonimowość. Dlatego też dowody zewnętrzne nie pomogą w określeniu autora.

Dowodem wewnętrznym musi być najwyższy sąd apelacyjny, ale w tym przypadku też wyniki są niejasne. Niektóre elementy języka, stylu i teologii Listu do Hebrajczyków są bardzo podobne do listów Pawła, a autor odnosi się także do Listu do Tymoteusza (13:23). Jednakże znaczące różnice doprowadziły do tego, że uczeni biblijni odrzucają Pawła autorstwo: (1) Grecki styl Listu do Hebrajczyków jest o wiele bardziej dopracowany i subtelny niż ten, który znajdziemy w innych listach uznanych jako Pawła. (2) W świetle Pawła ciągłych twierdzeń, że był apostołem i naocznym świadkiem Chrystusa, jest bardzo wątpliwym, że użyłby słownictwa, które znajduje się w rozdz. 2, wersecie 3: „Najpierw było ono zwiastowane przez Pana, potem potwierdzone nam przez tych, którzy (Jego) słyszeli.”(3) Brak typowego dla Pawła powitania, które zawierało jego imię odbiega od modelu, który odnajdujemy w jego innych listach. (4) Podczas gdy Paweł używał tekstu hebrajskiego, jak i Septuaginty, kiedy cytował Stary Testament; autor Listu do Hebrajczyków nie znał hebrajskiego i cytował wyłącznie Septuagintę. (5) Częste użycie przez Pawła złożonych tytułów, kiedy odnosił się do Syna Bożego nie jest zawarte w Liście do Hebrajczyków, który zazwyczaj nazywa Go Chrystusem, Jezusem i Panem. (6) List do Hebrajczyków koncentruje się na obecnej posłudze kapłańskiej Chrystusa, lecz pisma Pawła mają mało do powiedzenia na temat obecnej pracy Chrystusa. Dlatego też, nie wydaje się, by List do Hebrajczyków został napisany przez Pawła, mimo, że autor pokazuje wpływ Pawła. Autorytet Listu do Hebrajczyków w żaden sposób nie zależy od bycia napisanym przez Pawła, szczególnie, że sam tak nie twierdzi.4

Odbiorcy:

Ponieważ odbiorcy nie są wymienieni, podobnie jak w Listach Pawła, powiemy o nich kilka słów. Sam charakter księgi, z wieloma cytatami ze Starego Testamentu i naciskiem na system ofiarny, silnie sugeruje, że odbiorcami byli Hebrajczycy. W The Bible Knowledge Commentary (Komentarzu wiedzy biblijnej), Zane C. Hodges pisze:

Tożsamość pierwszych czytelników Listu do Hebrajczyków, tak jak i jego autor, jest nieznana. Mimo tego byli oni najwyraźniej częścią konkretnej społeczności. Świadczy o tym kilka rozważań na ten temat. Czytelnicy posiadają określoną historię, a autor odnosi się do ich „dni poprzednich” (Heb. 10:42-34); wiedział o ich przeszłej i teraźniejszej hojności dla innych chrześcijan (6:10); potrafił być dokładny na temat ich obecnego stanu duchowego (5:11-14). Ponadto autor miał z nimi określone więzi i wyrażał pragnienie odwiedzenia ich, być może z Tymoteuszem (13:19, 23). Prosił także o ich modlitwy (13:18).

Prawdopodobnie czytelnicy byli głównie pochodzenia żydowskiego. Mimo, że jest to jednak czasem podważane, treść listu świadczy o tym. Oczywiście starożytny tytuł „Do Hebrajczyków” może być nie tylko przypuszczeniem, lecz prawdziwym tytułem. Kiedy wszystko zostało już powiedziane czytelnikom greckim, faktem pozostaje to, że silny nacisk autora na prototypy żydowskie i jego gorliwa polemika z trwałością systemu Lewitów, są najlepiej wyjaśnione jeśli odbiorcy byli głównie Żydami i skłaniali się do powrotu do swej starej wiary. Silne i rozległe odwołania do autorytetu Pism Starego Testamentu również najbardziej pasują do czytelników, którzy zostali na tych pismach wychowani.5

Data: 64-68 n.e.

Kilka czynników wskazuje na datę w przedziale 64-68 n.e. Po pierwsze, księga była cytowana przez Klemesa z Rzymu w roku 95 n.e., więc musiała być napisana wcześniej. Po drugie, wydaje się dość oczywistym, że księga została napisana przez zniszczeniem Jerozolimy w 70 n.e. z następującej przyczyny. Po pierwsze, autor z pewnością wspomniałby o zniszczeniu świątyni, tak jak i zakończeniu systemu ofiarnego Żydów, gdyby wydarzenie takiej wagi zdarzyło się wcześniej, szczególnie w obliczu dyskusji w tej księdze. Po drugie, autor cały czas używa greckiego czasu teraźniejszego, kiedy mówi o świątyni i czynnościach kapłańskich, co sugeruje, że nadal się one odbywały (zobacz 5;1-3; 7:23, 27; 8:3-5; 9:6-9, 13, 25; 10:1, 3-4, 8, 11; 13:10-11). Po trzecie, autor w 13:23 odnosi się do niedawnego uwolnienia Tymoteusza, co w nawiązaniu do jego służby u Pawła w Rzymie, wymaga daty w późnych latach 60-tych.

Temat i cel:

Bez wątpienia tematem Listu do Hebrajczyków jest niezrównana wielkość Chrystusa lub Jego wyższość, a więc także i wyższość chrześcijaństwa w stosunku do porządku Starego Testamentu. Kilka słów, lepszy, doskonały i niebiański używane jest, by to wyrazić. Głównym celem autora było więc pokazanie pięciu znaczących sposobów, w których Chrystus posiada wyższość lub jest lepszy. Jako Syn, jest On (1) nad prorokami Starego Testamentu (1:1-3), (2) aniołami (1:4-2:18), (3) Mojżeszem (3:1-6) Jozuą (3:7-4:16) i (5) kapłaństwem Aarona (5:1-10:18). Celem tego tematu jest ostrzeżenie czytelników listu przeciwko niebezpieczeństwom zaniechania istoty tego, co mają w Chrystusie dla tymczasowych złudzeń porządku Starego Testamentu. Dlatego też czytelnicy są napominani, by dążyli do dojrzałości i nagrody za bycie wiernymi wyznawcami, udziałowcami ich niebieskiego powołania. W tym celu znajduje się pięć ostrzegających fragmentów, które mają stanowić wezwanie do dokonywania postępu w ich chrześcijańskiej wierze 92:1-4; 3:1-4:13; 5:11-6:20; 10:26-39; 12;14-29).

Kluczowe słowa:

Kluczowymi słowami są lepszy, które występuje trzynaście razy, doskonały, które występuje dziewięć razy i niebiański, które występuje sześć razy. Kluczową koncepcją Listu do hebrajczyków jest zatem wyższość lub niezrównana wielkość Chrystusa.

Kluczowe wersety:

  • 2:1-4 Dlatego musimy tym baczniejszą zwracać uwagę na to, co słyszeliśmy, abyśmy czasem nie zboczyli z drogi. 2:2 Bo jeśli słowo wypowiedziane przez aniołów było nienaruszalne, a wszelkie przestępstwo i nieposłuszeństwo spotkało się ze słuszną odpłatą, 2:3 to jakże my ujdziemy cało, jeżeli zlekceważymy tak wielkie zbawienie? Najpierw było ono zwiastowane przez Pana, potem potwierdzone nam przez tych, którzy słyszeli, 2:4 a Bóg poręczył je również znakami i cudami, i różnorodnymi niezwykłymi czynami oraz darami Ducha Świętego według swojej woli.
  • 4:12-13 Bo Słowo Boże jest żywe i skuteczne, ostrzejsze niż wszelki miecz obosieczny, przenikające aż do rozdzielenia duszy i ducha, stawów i szpiku, zdolne osądzić zamiary i myśli serca; 4:13 I nie ma stworzenia, które by się mogło ukryć przed nim, przeciwnie, wszystko jest obnażone i odsłonięte przed oczami tego, przed którym musimy zdać sprawę.
  • 4:14-16 Mając więc wielkiego arcykapłana, który przeszedł przez niebiosa, Jezusa, Syna Bożego, trzymajmy się mocno wyznania. 4:15 Nie mamy bowiem arcykapłana, który by nie mógł współczuć ze słabościami naszymi, lecz doświadczonego we wszystkim, podobnie jak my, z wyjątkiem grzechu. 4:16 Przystąpmy tedy z ufną odwagą do tronu łaski, abyśmy dostąpili miłosierdzia i znaleźli łaskę ku pomocy w stosownej porze.
  • 12:1-2 Przeto i my, mając około siebie tak wielki obłok świadków, złożywszy z siebie wszelki ciężar i grzech, który nas usidla, biegnijmy wytrwale w wyścigu, który jest przed nami, 12:2 patrząc na Jezusa, sprawcę i dokończyciela wiary, który zamiast doznać należytej mu radości, wycierpiał krzyż, nie bacząc na jego hańbę, i usiadł na prawicy tronu Bożego.

Kluczowe rozdziały:

Rozdział 1, który tak silnie deklaruje boskość Chrystusa jako Syna i ostateczne objawienie Boga, jest z pewnością kluczowym rozdziałem. Rozdział 11 także się wyróżnia. Odnosząc się do wielu świętych Starego Testamentu, którzy żyli zgodnie z wiarą, pokazuje prawdziwość 11:6: „Bez wiary zaś nie można podobać się Bogu; kto bowiem przystępuje do Boga, musi uwierzyć, że On istnieje i że nagradza tych, którzy go szukają.”

Chrystus widziany w Liście do Hebrajczyków:

Osiągając cel pokazania wyższości Chrystusa, List do Hebrajczyków bez wątpienia jest najbardziej Chrystologiczną księgą Nowego Testamentu. Jest on tutaj ogłoszony Synem, najbardziej zaćmiewającym przedstawieniem istoty Boga (1:3, 13), tym, który zasiadł po prawicy Boga (1:3), tym, który został ogłoszony przez Boga Ojca Bogiem (1:8-9), wiecznym Stwórcą (1:10-12) i wiecznym Kapłanem, według zakonu Melchisedeka (7). Jezus jest tu przedstawiony jako bosko-ludzki Prorok, Kapłan i Król. Jest On tu postrzegany jako Odkupiciel, który uczyniony jak Jego brat, raz i na zawsze uporał się z naszym grzechem i zrobił to, czego nigdy nie mogłyby zrobić tymczasowe poświęcenia. Tak więc, wstąpił On teraz do niebios jako nasz Najwyższy Kapłan i jako ten, który solidaryzuje się z naszymi słabościami.

Ogólny zarys:

I. Wyższość Chrystusa nad przywódcami starego przymierza (1:1-7:28)

A. Chrystus ma wyższość nad prorokami Starego Testamentu (1:1-3)

B. Chrystus ma wyższość nad aniołami (1:4-2:18)

C. Chrystus ma wyższość nad Mojżeszem (3:1-6)

D. Chrystus ma wyższość nad Jozuą (3:7-4:13)

E. Chrystus ma wyższość nad kapłaństwem Aarona (4:14-7:28)

1. Nawoływanie do trzymania się mocno wyznania (4:14-16)

2. Wymagania kwalifikujące na kapłana (5:1-10)

3. Nawoływanie do zakończenia duchowego letargu (5:11-6:12)

4. Pewność obietnicy Boga (6:13-20)

5. Zakon kapłański Chrystusa (rozdz.. 7)

II. Wyższośc czynów ofiarnych naszego Najwyższego Kapłana (rozdz. 8-10)

A. Lepsze przymierze (rozdz.8)

B. Lepszy przybytek (9:1-12)

C. Lepsze poświęcenie (9:13-10:18)

D. Nawoływania (10:19-39)

III. Końcowe prośby o ochronę wiary (rozdz.11-12)

A. Przykłady przeszłych bohaterów wiary (rozdz.11)

B. Zachęcenie do ochrony wiary (12:1-11)

C. Nawoływanie do ochrony wiary (12:12-17)

D. Motywacja do ochrony wiary (12:18-29)

IV. Wnioski (rozdz.13)

A. Praktyczne zasady chrześcijańskiego życia (13:1-17)

B. Prośba o modlitwę (13:18-19)

C. Błogosławieństwo (13:20-21)

D. Uwagi osobiste (13:22-23)

E. Pozdrowienia i końcowe błogosławieństwo (13:24-25)

List Jakuba

Autor i tytuł:

List ten zaczyna się od słów „Jakub Boga ... pozdrawia dwanaście pokoleń”. By jasno określić nadawcę, Biblia NET tłumaczy: „Jakub, sługa Boga ... pozdrawia dwanaście pokoleń...” Było jednakże czterech mężczyzn o imieniu Jakub w Nowym Testamencie. Byli to: (1) syn Zebedeusza i brat Jana (Mar. 1:19), (2) syn Alfeusza (Mar. 3:18), (3) ojciec Judasz (nie Iskariot; Łuk. 6:16) i (4) brat Pański (Gal. 1:19). Ryrie na temat tej sprawy pisze:

Z czterech mężczyzn noszących imię Jakub w Nowym Testamencie, tylko dwóch proponuje się na autorów tego listu-Jakuba, syna Zebedeusza (i brata Jana) oraz Jakuba, brata Pańskiego. Jest mało prawdopodobne, że syn Zebedeusza był autorem, gdyż zginął on śmiercią męczeńską w 44 n.e. (Dz.Ap. 12:2). Autorytatywny ton listu nie tylko wyklucza dwóch pozostałych, mniej znanych Jakubów Nowego Testamentu („Jakuba Mniejszego” i Jakuba Łukasza 6:16), lecz także wskazuje na brata przyrodniego Jezusa, który stał się uznanym przywódcą kościoła w Jerozolimie (Dz.Ap. 15:13; 21:18). Wnioski te poparte są podobieństwem greki tego listu z przemową Jakuba na soborze w Jerozolimie (Jak. 1:1 i Dz.Ap. 15:23; Jak. 1:27 i Dz.Ap. 15:14; Jak. 2:5 i Dz.Ap. 15:13).6

W tekście greckim, księga jest zatytułowana Jakobos od Jakuba 1:1. Wczesny tytuł brzmiał Jakobou Epistle, „List Jakuba”. Imię Jakuba to w oryginale Iako’’bos. Angielscy tłumacze przetłumaczyli to imię jako James, a nie Jacob (Jakub). Ich powody nie są znane. „James”, „Jake” i „Jacob” pochodzą od tego samego rdzenia. Tłumaczenia Biblii na inne języki stosują zazwyczaj transliterację imienia z języka hebrajskiego yaàa qo’’b, „Jakub”. Można się zastanowić, czy przypadkiem Król James nie chciał widzieć swego imienia w tłumaczeniu angielskim, które zatwierdził.

Odbiorcy:

Ponownie, z powodu sposobu w jaki Jakub zwraca się do odbiorców, wymagane jest wyjaśnienie. List Jakuba adresowany jest do „dwunastu pokoleń, które są w rozproszeniu (diaspora), zdrowia życząc. Jak sugeruje „mój brat” w 1:19 i 2:1, 7, jest tu odniesienie nie do rozproszenia, które miało miejsce w latach 66-70 n.e., lecz do Żydów przebywających z dala od ich ojczyzny z powodu ich rozproszenia w przeszłości (zobacz Mat. 1;11, 12, 17). W początkowych rozdziałach Dziejów, Żydzi przybyli do Jerozolimy ze wszystkich części świata na święto Zesłania Ducha Św. Wielu z nich słyszało o fenomenie Ducha Św. i przybyli tu, by uwierzyć w Chrystusa. Wielu powróciło potem do swych domów w różnych częściach świata. Do nich właśnie pisze Jakub. Inni, jednakże, postrzegają to jako odniesienie do tych chrześcijańskich Żydów, którzy rozproszyli się po śmierci Szczepana.7

Data: 45 lub 46 n.e.

Podczas gdy niektórzy na datę powstania Listu Jakuba proponują lata 30-ste, a inni lata 150-te, większość uczonych datuje księgę na ok. 45 r. n.e. Powody są następujące: (1) Księga cechuje się żydowskim charakterem, co sugeruje, że została napisana kiedy kościół był nadal w przeważającym stopniu żydowski. (2) Nie występują żadne odniesienia do kontrowersji na temat obrzezywania osób niemojżeszowego wyznania. (3) Grecki termin synagoge („synagoga”, czy „spotkanie”) jest używane do określenia spotkania kościoła lub miejsca spotkania, a nie „kościoła”, ekklesia (2:2). (4) Brak odniesień do spraw poruszanych na soborze w Jerozolimie, takich jak stosunki greckich chrześcijan i żydowskich chrześcijan (Dz.Ap. 15:1 i n.; 49 n.e.) także wskazuje na wcześniejszą datę. (5) „Nawiązania do nauczania Chrystusa są tak mało zgodne z Ewangeliami synoptycznymi, że prawdopodobnie poprzedzały je.”8

Temat i cel:

Istnieje wiele kontrowersji na temat precyzyjnej natury tematu i celu tego listu. W związku z tymi kontrowersjami, Ron Blue pisze:

Niewiele ksiąg Biblii było bardziej oczerniane niż Księga Jakuba. Kontrowersje dotyczyły jej autorstwa, daty powstania, odbiorców, kanoniczności i jednorodności.

Jest powszechnie wiadome, że Martin Luther miał problemy z tą księgą, Nazwał ją „słomianym listem.” Jest on jednak „słomiany” do tego stopnia, że jest „lepki”. Jest wystarczająco dużo igieł w stogu siana, by wywołać wyrzuty sumienia u każdego ospałego, pokonanego i zdegenerowanego chrześcijanina. Jest to „poruszający list” stworzony, by nawoływać i zachęcać, stawiać wyzwanie i uświadamiać, by upominać i obudzić, by opisać świętość i prowadzić wiernych do celu, jakim jest wiara, która działa. List Jakuba jest bardzo etyczny i pokrzepiająco praktyczny.9

Z pewnością, List Jakuba zastanawia się nad posiadaniem wiary, która działa, która jest witalna, silna i funkcjonalna. Część jednak kontrowersji dotyczy natury tej wiary. Czy pisze on, by stworzyć charakterystykę prawdziwej wiary praktykującego wyznawcy, w celu odróżnienia jej od fałszywej wiary wyznawcy, który ją tylko udaje, czy mówi on o prawdziwej wierze prawdziwego wyznawcy, którego wiara stała się martwa i nieaktywna, a przez to nieużyteczna? Niektórzy stwierdziliby, że Jakub „efektywnie używa tych cech charakterystyki jako serię prób, by pomóc czytelnikowi ocenić rzeczywistość jego relacji z Chrystusem.”10 Inni podkreśliliby, że Jakub pisze, by ostrzec wiernych przed konsekwencjami martwej, nieaktywnej wiary zarówno indywidualnej, jak i grupowej i poruszyć ich do rozwoju i osiągnięcia prawdziwej dojrzałości duchowej. Pamiętając o tym, Blue napisał wspaniałe podsumowanie celu Listu Jakuba:

Celem tego przekonującego listu jest nawoływanie wczesnych wyznawców do chrześcijańskiej dojrzałości i świętości życia. List ten bardziej dotyczy praktykowania chrześcijańskiej wiary niż jej nakazów. Jakub powiedział swym czytelnikom jak osiągnąć dojrzałość duchową za pomocą trwania w pewności, gorliwej służby, uważnej mowy, pełnego skruchy poddania i troskliwego dzielenia się. Dotknął on każdej dziedziny życia chrześcijanina: kim on jest, co robi, co mówi, co czuje i co ma.

W swych dość surowych nauczaniach dotyczących praktykowania świętości, Jakub pokazał jak wiara chrześcijan i miłość chrześcijan powinna być wyrażana w różnych sytuacjach. Pozornie nie związane ze sobą części księgi stanowią całość w świetle tego jednorodnego tematu. Perły nie odbijają się do siebie w pudełku; są one ostrożnie zawieszane, by stworzyć bezcennym piękny naszyjnik.11

Kluczowe słowa:

W księdze składającej się z tylko pięciu rozdziałów, wiara występuje szesnaście razy. Słowo to, a także silny nacisk na życie Boże i powtórzone trzynaście razy w rozdz. 2 działa, działający, pokazuje, że są to dwa kluczowe słowa księgi.

Kluczowe wersety:

  • 1:2-5 Za największą radość miejcie, bracia moi! gdy w rozmaite pokusy wpadacie, 1:3 wiedząc, iż doświadczenie wiary waszej sprawuje cierpliwość; 1:4 A cierpliwość niech ma doskonały uczynek, żebyście byli doskonali i zupełni, którym by na niczem nie schodziło. 1:5 A jeśli komu z was schodzi na mądrości, niech prosi u Boga, który ją szczerze wszystkim daje, a nie wymawia; i będzie mu dana.
  • 1:19-27 A tak, bracia moi mili! niech będzie każdy człowiek prędki ku słuchaniu, ale nierychły ku mówieniu i nierychły ku gniewowi.1:20 Bo gniew męża nie sprawuje sprawiedliwości Bożej. 1:21 A tak odrzuciwszy wszelakie plugastwo i zbytek złości, z cichością przyjmijcie słowo wszczepione, które może zbawić dusze wasze. 1:22 A bądźcie czynicielami słowa, a nie słuchaczami tylko, oszukiwającymi samych siebie. 1:23 Albowiem jeśli kto jest słuchaczem słowa a nie czynicielem, ten podobny jest mężowi przypatrującemu się obliczu narodzenia swego we zwierciadle; 1:24 Bo samego siebie obejrzał i odszedł, a wnet zapomniał, jakim był. 1:25 Ale kto by wejrzał w on doskonały zakon wolności i zostawałby w nim, ten nie będąc słuchaczem zapamiętliwym, ale czynicielem uczynku, ten błogosławionym będzie w uczynku swoim. 1:26 Jeśli kto między wami zda się być nabożnym, nie kiełznając języka swego, ale zwodząc serce swe, tego nabożeństwo próżne jest. 1:27 Nabożeństwo czyste i niepokalane u Boga i Ojca to jest: Nawiedzać sieroty i wdowy w ucisku ich i zachować samego siebie niepokalanym od świata.
  • 2:14-17 Cóż pomoże, bracia moi! jeśliby kto rzekł, iż ma wiarę, a uczynków by nie miał? izali go ona wiara może zbawić? 2:15 A gdyby brat albo siostra byli nieodziani i schodziłoby im na powszedniej żywności, 2:16 I rzekłby im kto z was: Idźcie w pokoju, ugrzejcie się i najedzcie się, a nie dalibyście im potrzeb ciału należących, cóż to pomoże? 2:17 Także i wiara, nie mali uczynków, martwa jest sama w sobie.

Kluczowe rozdziały:

Wybranie kluczowego rozdziału w Liście Jakuba jest trudne, jednak rozdziały 1 i 4 z pewnością się wyróżniają. Rozdział 1 jest kluczowym ponieważ podaje nam wszystkie konieczne informacje o naturze i celu prób i kuszenia. Próby budują charakter i tworzą dojrzałość, kiedy połączone są z wiarą, a nasze kuszenie jest wewnątrz nas samych i nie pochodzi od Boga. Rozdział 4 jest także kluczowym rozdziałem za sprawą tego czego nas uczy o prawdziwym źródle sporów, zdradzieckiej naturze zamiłowania do spraw doczesnych, zbliżeniu się do Boga, odparciu Szatana, który ucieka, kiedy my zbliżamy się do Boga i go odrzucamy. Inne kluczowe tematy z pozostałych rozdziałów to: wiara i uczynki (2:14-26), użycie języka (3:1-12), modlitwa za chorych (5:13-16).

Chrystus widziany w Liście do Jakuba:

W 1:1 i 2:1 Jakub odnosi się specjalnie do „Pana Jezusa Chrystusa”, a potem oczekuje Jego przyjścia w 5:7-8. „W 108 wersetach listu znajdują się odniesienia lub nawiązania do 22 ksiąg Starego Testamentu i przynajmniej 15 nawiązań do nauczania Chrystusa, takich jak Kazanie na Górze.”12

Ogólny zarys:13

I. Trwaj w pewności (rozdz.. 1)

A. Powitanie i pozdrowienie (1:1)

B. Raduj się z różnych prób (1:2-12)

1. Postawa w próbach (1:2)

2. Zalety prób (1:3-4)

3. Pomoc w próbach (1:5-12)

C. Odpieraj śmiertelne pokusy (1:13-18)

1. Źródło pokus (1:13-14)

2. Kroki w pokusach (1:15-16)

3. Lekarstwo na pokusy (1:17-18)

D. Spoczywaj w boskiej prawdzie (1:19-27)

1. Odbiór Słowa (1:19-21)

2. Odpowiedź na Słowo (1:22-25)

3. Rezygnacja ze Słowa (1:26-27)

II. Służ gorliwie (rozdz. 2)

A. Akceptuj innych (2:1-13)

1. Uprzejmość dla wszystkich (2:1-4)

2. Litość dla wszystkich (2:5-9)

3. Stałość we wszystkim (2:10-13)

B. Pomagaj innym (2:14-26)

1. Wyrażanie prawdziwej wiary (2:14-17)

2. Dowody prawdziwej wiary (2:18-20)

3. Przykłady prawdziwej wiary (2:21-26)

III. Mów uważnie (rozdz.. 3)

A. Kontroluj mowę (3:1-12)

1. Język jest mocny (3:1-5)

2. Język jest zepsuty (3:6-8)

3. Język jest zanieczyszczony (3:9-12)

B. Kultywuj myśl (3:13-18)

1. Mądrość jest pokorna (3:13)

2. Mądrość jest łaskawa (3:14-16)

3. Mądrość jest pojednawcza (3:17-18)

IV. Poddawaj się ze skruchą (rozdz.. 4)

A. Zamień nienawiść w pokorę (4:1-6)

1. Przyczyna konfliktu (4:1-2)

2. Konsekwencje konfliktu (4:3-4)

3. Lek na konflikt (4:5-6)

B. Zamień osąd w sprawiedliwość (4:7-12)

1. Rady dotyczące sprawiedliwości (4:7-9)

2. Zalety sprawiedliwości (4:10-11)

3. Autor sprawiedliwości (4:12)

C. Zamień pychę w wiarę (4:13-17)

1. Stwierdzenie pychy (4:13)

2. Zdanie na temat pychy (4:14)

3. Lekarstwo na pychę (4:15-17)

V. Dziel się troskliwie (rozdz.. 5)

A. Dziel się dobrami materialnymi (5:1-6)

1. Przerażenie bogaczy (5:1)

2. Pordzewienie bogactwa (5:2-3)

3. Potępienie bogactwa (5:4-6)

B. Dziel się cierpliwie (5:7-12)

1. Istota cierpliwości (5:7-9)

2. Przykłady cierpliwości (5:10-11)

3. Dowody na cierpliwość (5:12)

C. Dziel się w modlitwie (5:13-20)

1. Wrażliwość na potrzeby (5:13)

2. Prośba o potrzebujących (5:14-18)

3. Znaczenie potrzeb (5:19-20)

Pierwszy List Piotra

Autor i tytuł:

To, że apostoł Piotr jest autorem jest wyraźnie stwierdzone w pierwszym wersecie, „Piotr, apostoł Jezusa Chrystusa” (1:1). 1 List Piotra był powszechnie uznany przez wczesny kościół jako dzieło apostoła Piotra, a ponadto silne dowody wewnętrzne także potwierdzają jego autorstwo. Jeżeli chodzi o dowody zewnętrzne, Euzebiusz zaliczył 1 List Piotra do homologumeny, a żadna inna księga nie zawiera wcześniejszego lub silniejszego poświadczenie niż 1 List Piotra, co jest potwierdzone w 2 Liście Piotra 3:1.

List był wyłącznie przypisywany Piotrowi przez grupę ojców kościoła, których świadectwo występuje w poświadczeniach tak wielu prawdziwych pism NT, a mianowicie Ireneusza (140-203 n.e.), Tertuliana (150- 222), Klemensa z Aleksandrii (155-215) i Origena (185-253). Oczywiste jest więc, że autorstwo Piotra posiada wczesne i silne poparcie.14

Dowody wewnętrzne potwierdzające autorstwo Piotra są następujące: (1) Istnieją wyraźne podobieństwa tego listu do kazań Piotra zapisanych w Dziejach (porównaj 1 Piotr 1:20 z Dz.Ap. 2:23; 1 Piotr 4:5 z Dz.Ap. 10:42). (2) Greckie słowo xylon, „drewno, drzewo” jest użyte przez Piotra w dziejach i 1 Liście (porównaj Dz.Ap. 5:30; 10:39; 1 Piotr 2:24). (3) Tematyka, pojęcia i nawiązania do doświadczeń Piotra z ziemskim kapłaństwem Pana i czasem apostolskim także popierają autorstwo Piotra (porównaj 1:8; 2;23; 3:18; 4:1; 5:1).

Nawet mimo tych dowodów, niektórzy nowożytni uczeni podważają autorstwo Piotra na kilku podstawach. Ich argumenty wraz z odpowiedziami znajdują się w podsumowaniu Rogera Raymera:

Aż do niedawna autentyczność dotycząca apostolskiego autorstwa listu nie była podważana. Jednak niektórzy nowożytni uczeni zauważyli, że piotr uważany był przez żydowskich przywódców religijnych za „nieuczonego” i „prostego” (Dz.Ap. 4:13). Wspaniały styl literacki i wyszukane słownictwo w 1 Liście Piotra wskazują, że jego autor musiał być mistrzem języka greckiego. Ci, którzy odrzucają autorstwo Piotra twierdzą, że takie artystyczne dzieło greckiej literatury nie mogło powstać spod pióra galilejskiego rybaka.

Mimo, że Piotr mógł być nazywany „nieuczonym” i mimo, że grecki nie był jego ojczystym językiem, w żadnym wypadku nie był on prostym. Żydowscy przywódcy postrzegali Piotra jako nieuczonego ponieważ, nie był on szkolony w tradycji rabinowej, a nie dlatego, że był analfabetą. Łukasz także zapisał (Dz.Ap. 4:13), że ci sami przywódcy byli zadziwieni pewnością Piotra i siłą jego kontrolowanej przez Ducha osobowości. Publiczna służba Piotra trwała ponad 30 lat i w jej czasie udał się z Jerozolimy do Rzymu. Mieszkał i nauczał w wielokulturowym świecie. Rozsądnie będzie uwierzyć, że po trzydziestu latach Piotr mógł władać językiem tych, którym służył jako kapłan.

Retoryczny styl i użycie metafor w 1 Liście Piotra może być przypisane znakomitemu mówcy publicznemu, jak i pisarzowi. Z pewnością piotr posiadał czas i talent, by stać się wybitnym przekazicielem ewangelii za pomocą języka greckiego.

Kolejne wątpliwości dotyczące autorstwa Piotra oparte na stylu lingwistycznym, mogą zostać wyjaśnione przez fakt, że Piotr zatrudniał Sylasa jako swego sekretarza (1 Piotr 5:12). Sylas, mimo, że był jerozolimskim chrześcijaninem, był obywatelem rzymskim (Dz.Ap. 16:36-37) i mógł posiadać doskonałą znajomość języka greckiego. Bez względu na to czy Sylas pomógł Piotrowi w niuansach gramatyki greckiej, treść tego listu nadal pozostaje osobistym przesłaniem Piotra, przypieczętowanym przez jego własny autorytet.15

Odbiorcy:

List jest adresowany do „tych, którzy tymczasowo przebywają w rozproszeniu (w Poncie, Galacji, Kappadocji, Azji i Bitynii) i którzy są wybrani”. Piotr użył dwóch kluczowych słów, by opisać odbiorców: „tymczasowo przebywający” (w jęz. greckim słowo parepide’’mos oznacza zarówno tymczasowo przebywających, jak i obcą narodowość) i „rozproszenie” (w jęz. greckim, diaspora, „rozproszenie). Słowo to jest „zazwyczaj używane w odniesieniu do Żydów nie mieszkających w Palestynie, lecz rozproszonych na obszarze Morza Śródziemnego. Tutaj jest ono prawdopodobnie metaforą, opisującą greckich chrześcijan rozproszonych jako lud Boży pośród bezbożnego świata.”16 Być może jednak Piotr miał na myśli zarówno Żydów, jak i Greków:

Pierwszy List Piotra jest adresowany do chrześcijan rozproszonych po pięciu rzymskich prowincjach półwyspu Azji Mniejszej. Ten obszar to obecnie północna Turcja. Do kościołów w tych prowincjach należeli zarówno Żydzi, jak i z Grecy. List ten bogaty jest w odniesienia do i cytaty ze Starego Testamentu. Żydowscy chrześcijanie odnaleźliby szczególne znaczenie terminu diasporas, przetłumaczonego jako „w rozproszeniu”, użytego w powitaniu (1:1). Żydzi, którzy mieszkali poza Jerozolimą byli określani jako żyjący w rozproszeniu.

Czytelnicy greccy dostrzegliby nawoływania Piotra do życia w świętości w świetle ich całkowitej ignorancji Słowa Bożego w przeszłości (1:14). Greccy chrześcijanie byliby ponadto zachęceni faktem, że mimo, że żyli w ignorancji, teraz byli uważani za „lud Boży” (2:10). Z pewnością Piotr zwarł w swym liście, który był słowami zachęty skierowanymi do kościołów Azji Mniejszej, zarówno żydowskich, jak i greckich chrześcijan.17

Data 63-64 n.e.

Historia kościoła łączy List Piotra z drugą połową jego życia w Rzymie. Jeżeli odniesienie do Babilonu w 5:13 jest ukrytym odniesieniem do Rzymu, list ten został napisany kiedy Piotr był w Rzymie w czasie ostatniego dziesięciolecia jego życia, około 63 r. n.e., na krótko przed wybuchem prześladowań Nerona w 64 n.e. Piotr pozdrawia państwo w harmonijny lub pojednawczy sposób (zobacz 1 Piotr 2:13-17), co byłoby znacznie trudniejsze (lecz nie niemożliwe) w późniejszym czasie, w trakcie prześladowań Nerona.

Temat i cel:

Podczas gdy 1 List Piotra dotyka wielu nauk i ma dużo do powiedzenia na temat życia chrześcijańskiego i chrześcijańskich obowiązków, temat i cel 1 Listu Piotra koncentruje się wokół problemu cierpienia-szczególnie cierpienia w formie prześladowania czyjejś wiary. List został nazwany przewodnikiem lub podręcznikiem, pokazującym chrześcijanom jak mają żyć jako przebywający tymczasowo ambasadorowie Boga w obcym i wrogim świecie (1:1, 13-21; 2:11-12; 3:14, 14; 4:1, 13, 15, 16, 19).

W księdze występuje kilka zamierzeń i celów. Powstała ona, by dać wiernym wskazówki dotyczące prześladowań (1) koncentrując się na nadejściu objawienia Chrystusa i uwolnieniu od cierpienia, (2) naśladując Chrystusa jako doskonały przykład cierpienia (2:21 i n.) oraz (3) żyjąc w świecie w zgodzie z ich powołaniem do bycia ludem Bożym poprzez utrzymywanie dobrych relacji ze światem niewierzących (2:4-12 i n.; 4:1 i n.). Inne cele dotyczą przedstawienia życiodajnego ogniwa łączącego doktrynę i praktykę (5:12) i zachęcenia Bożego przywództwa i pasterstwa Bożego stada (5:1 i n.), co jest kluczowym elementem w zdolności kościoła do efektywnego funkcjonowania we wrogim świecie.

Kluczowe słowo:

Kluczowym słowem i pojęciem jest oczywiście ”cierpienie dla Chrystusa”. Różne formy słowa „cierpieć” pojawiają się szesnaście razy w tej księdze. Ściśle powiązane z tym cierpieniem jako wielkie źródło nadziei i pocieszenia, jest pojęcie nadchodzącego objawienia i chwała Chrystusa, które zostaną objawione wiernym razem z towarzyszącym mu uwolnieniem, czy ostatecznym zbawieniem (zobacz 1:5, 7, 12, 13; 4:13; 5:1, 10-11).

Kluczowe wersety:

  • 1:3-7 Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który według wielkiego miłosierdzia swego odrodził nas ku nadziei żywej przez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, 1:4 Ku dziedzictwu nieznikomemu i nieskalanemu, i niezwiędłemu, jakie zachowane jest w niebie dla was,1:5 Którzy mocą Bożą strzeżeni jesteście przez wiarę w zbawienie, przygotowane do objawienia się w czasie ostatecznym. 1:6 Weselcie się z tego, mimo że teraz na krótko, gdy trzeba, zasmuceni bywacie różnorodnymi doświadczeniami, 1:7 Ażeby wypróbowana wiara wasza okazała się cenniejsza niż znikome złoto, w ogniu wypróbowane, ku chwale i czci, i sławie, gdy się objawi Jezus Chrystus.
  • 1:14-21 Jako dzieci posłuszne nie kierujcie się pożądliwościami, jakie poprzednio wami władały w czasie nieświadomości waszej, 1:15 Lecz za przykładem świętego, który was powołał, sami też bądźcie świętymi we wszelkim postępowaniu waszym, 1:16 Ponieważ napisano: „Świętymi bądźcie, bo Ja jestem święty.” 1:17 A jeśli wzywacie jako Ojca tego, który bez względu na osobę sądzi każdego według uczynków jego, żyjcie w bojaźni przez czas pielgrzymowania waszego, i 1:18 Wiedząc, że nie rzeczami znikomymi, srebrem albo złotem, zostaliście wykupieni z marnego postępowania waszego, przez ojców wam przekazanego, 1:19 Lecz drogą krwią Chrystusa, jako baranka niewinnego i nieskalanego. 1:20 Wprawdzie był On na to przeznaczony już przed założeniem świata, ale objawiony został dopiero w czasach ostatnich ze względu na was, 1:21 Którzy przez niego uwierzyliście w Boga, który go wzbudził z umarłych i dał mu chwałę, tak iż wiara wasza i nadzieja są w Bogu.
  • 3:15-17 Lecz Chrystusa Pana poświęcajcie w sercach waszych, zawsze gotowi do obrony przed każdym, domagającym się od was wytłumaczenia się z nadziei waszej. 3:16 Lecz czyńcie to z łagodnością i szacunkiem. Miejcie sumienie czyste, aby ci, którzy zniesławiają dobre chrześcijańskie życie wasze, zostali zawstydzeni, że was spotwarzali. 3:17 Lepiej bowiem jest, jeżeli taka jest wola Boża, cierpieć za dobre niż za złe uczynki.
  • 4:12-13 Najmilsi! Nie dziwcie się, jakby was coś niezwykłego spotkało, gdy was pali ogień, który służy doświadczeniu waszemu, 4:13 Ale w tej mierze, jak jesteście uczestnikami cierpień Chrystusowych, radujcie się, abyście i podczas objawienia chwały jego radowali się i weselili.

Kluczowy rozdział:

Prawdopodobnie ze względu na szeroki zakres wskazówek na to jak radzić sobie z prześladowaniami, rozdział czwarty jest kluczowym rozdziałem1 Listu Piotra.

Chrystus widziany w 1 Liście Piotra:

Księga obfituje w osobę i czyny Chrystusa. Przez zmartwychwstanie Chrystusa, Chrześcijanie dostali „żywą nadzieję” i „nieznikome (niezniszczalne) dziedzictwo” (1:3-4). W kilku miejscach Piotr mówi o nadejściu chwały i objawieniu Chrystusa (1:7, 13; 4:13; 5:1). Mówi także (1) o osobie i czynach Chrystusa jako Baranku Bożym, który odkupił nas przez niesienie naszych grzechów na krzyżu (1;18-19; 2:24), (2) o Chrystusie jako doskonałym przykładzie cierpienia (2:21 i n.) i (3) o Chrystusie jako Pasterzu i Stróżu wiernych (2:25; 5:4).

Ogólny zarys:

Pierwszy List Piotra można podzielić na cztery części: (1) Zbawienie wiernych (1:1-12), (2) Uświęcenie wiernych (1:13-2:12), (3) Poddanie wiernych (2:13-3:12) i (4) Cierpienie wiernych (3:13-5:14).

I. Zbawienie wiernych (1:1-12)

A. Powitanie (1:1-2)

B. Przyszła (żywa) nadzieja i obecne próby (1:3-9)

C. Obecne Zbawienie i przeszłe objawienie (1:10-12)

II. Uświęcenie wiernych (1:13-2:12)

A. Nawołanie do świętości (1:13-21)

B. Nawołanie do żarliwej wzajemnej miłości (1:22-25)

C. Nawołanie do pragnienia niesfałszowanego mleka duchowego (2:1-3)

D. Nawołanie do ofiarowania duchowych poświęceń (2:4-10)

E. Nawołanie do powstrzymywania się od żądzy cielesnych (2:11-12)

III. Poddanie wiernych (2:13-3:12)

A. Poddanie państwu (2:13-17)

B. Poddanie w pracy (2:18-25)

C. Poddanie w małżeństwie (3:1-8)

D. Poddanie we wszystkich dziedzinach życia (3:9-12)

IV. Cierpienie wiernych (3:13-5:14)

A. Postępowanie potrzebne w cierpieniu (3:13-17)

B. Przykład cierpienia Chrystusa (3:18-4:6)

C. Nakazy dotyczące cierpienia (4:7-19)

D. Strażnicy (Pasterze) w cierpieniu (5:1-9)

E. Wnioski i błogosławieństwo (5:10-14)

Drugi List Piotra

Autor i tytuł:

Jeśli chodzi o autorstwo tego listu, jest to najbardziej sporny list w Nowym Testamencie. Jednakże nie tylko autor wymienia siebie jako Szymon Piotr (1:1), lecz także inne wewnętrzne dowody wskazują na apostoła Piotra jako autora. W bardzo osobistym fragmencie, prawie jako ostatni testament umierającego ojca, używa pierwszej osoby liczby pojedynczej w odniesieniu do siebie (1:14), oznajmia, że był naocznym świadkiem Przemienienia Pańskiego (porównaj 1:16-18 z Mat. 17:1-5), zapewnia, że ten list jest drugim do jego czytelników (3:1) oraz pokazuje swą znajomość z apostołem Pawłem, którego nazywa: „naszym drogim bratem” (3:15). Ryrie pisze na temat autorstwa Piotra:

Wiele osób sugeruje, że to ktoś inny niż Piotr napisał ten list po 80 r. n.e., z powodu (1) różnic w stylu, (2) przypuszczanej zależności od Judy oraz (3) wspomnieniu, że listy Pawła zostały zebrane (2 Piotr 3:16). Jednakże użycie różnych przepisywaczy lub żadnego przepisywacza, także wpłynęłoby na zmiany stylistyczne; nie ma powodu, dla którego miałby nie zapożyczać od Judy, choć bardziej prawdopodobnym jest fakt, że List Judy został napisany później niż 2 List Piotra; oraz 3:16 niekoniecznie dotyczy wszystkich listów Pawła, lecz tych, które zostały napisane do tego czasu. Ponadto podobieństwa pomiędzy 1 i 2 Listem Piotra wskazują na tego samego autora, a jego przyjęcie do kanonu wymaga apostolskiego autorytetu. Jeśli Piotr jest autorem, list ten został napisany tuż przed jego śmiercią męczeńską w 67 n.e. i najprawdopodobniej z Rzymu.18

W The Bible Knowledge Commentary (Komentarzu wiedzy biblijnej) Kenneth Gangel pisze:

W czwartym wieku autorstwo 2 Listu Piotra było silnie utrzymywane. Dwóch wielkich teologów wczesnego kościoła, Atanazjusz i Augustyn, uważali 2 List Piotra za kanoniczny. Synod w Laodycei (372 n.e.) dołączył ten list do kanonu Pisma Św. Jeremi zamieścił 2 List Piotra w łacińskiej Wulgacie (ok. 404 n.e.). Również wielki trzeci synod w Kartaginie (397 n.e.) uznał faktyczny autorytet i wartość 2 Listu Piotra i oficjalnie potwierdził, że list był napisany przez apostoła Piotra.

Mimo, że 2 List Piotra jest najsłabiej potwierdzoną księgą Nowego Testamentu, jego zewnętrzne dowody przewyższają dowody wielu innych ksiąg Biblii. Brak poparcia ze strony wczesnych ojców kościoła dla 2 Listu Piotra mogło być z pewnością spowodowane zwięzłością listu i brakiem porozumiewania się ze sobą chrześcijan w czasach okrutnych prześladowań. Konsekwentnie cisza drugiego wieku i ostrożność trzeciego wieku nie stanowiły problemów nie do pokonania dla uważnych uczonych synodów kanonicznych czwartego wieku.19

List ten jest zatytułowany Petrou B, „Drugi List Piotra”, dla odróżnienia go od pierwszego listu napisanego przez Piotra.

Odbiorcy:

Jest to drugi z dwóch listów, które Piotr napisał do grupy wiernych (zobacz 3:1) jako rodzaj ostatniego testamentu, ostrzeżenia i listu „dnia ostatniego” (1:14; 2:1 i n.; 3:3), napisany u schyłku kariery apostoła (1:12-14). Pisał do chrześcijan o rzeczach takich jak cenna wiara, bez wątpienia pisał do żydowskich i greckich kościołów „Pontu, Galacji, Kappadocji, Azji i Bitynii” (1 Piotr 1:1).

Data: 67-68 n.e.

Ten rodzaj listu pożegnalnego ostrzegającego o niebezpiecznych chmurach na horyzoncie, napisał Piotr u schyłku swej kariery zawodowej. Według historyka wczesnego kościoła, Euzebiusza, Piotr zginął śmiercią męczeńską w czasie prześladowań Nerona (ok. 67-68 n.e.) List był prawdopodobnie napisany w obrębie tego czasu.

Temat i cel:

Ponieważ apostoł Paweł ostrzegał przed nadchodzącymi niebezpieczeństwami odchodzenia od wiary w późniejszych latach swego życia i kapłaństwa (2 Tym.), Piotr więc także ostrzegał o pojawiających się niebezpieczeństwach fałszywych nauczycieli, jak było to przepowiedziane przez proroków, przez samego Pana oraz Jego apostołów (2:1; 3:1-3). Cel tego krótkiego listu jest odnajdywany w sprawie nadejścia fałszywych nauczycieli. Dlatego celem jest ostrzeżenie przeciwko tym niebezpieczeństwom grożącym kościołowi.

Widząc, że Bóg dał nam wszystko co jest potrzebne do życia i pobożności (1:3), 2 List Piotra jest gorliwą prośbą swych słuchaczy, by rośli i dojrzewali w Chrystusie, a nie byli bezczynni i bezużyteczni (1:8), a z tą podstawą strzegli się przez nadchodzącą falą fałszywych nauczycieli. Piotr śpieszył się z tymi słowami, gdyż wiedział, że jego czas na ziemi był krótki (1:13-15) i że ciału Chrystusa groziło rychłe niebezpieczeństwo (2:1-3). Dlatego Piotr pragnął im przypomnieć i poruszyć ich do myślenia (1:13; 3:1-2), by mieli jego naukę stale w pamięci (1:15). By tak się stało, dokładnie opisał jak powinni wyglądać dojrzali wierni, zachęcając ich do rozwoju w łasce i wiedzy Zbawiciela (porównaj 1:2-11; 3:18). Jako o kolejnej podstawie do walki z fałszywymi nauczycielami, przypomniał im o naturze Słowa Bożego jako ich pewnym oparciu (1:12-21), a potem ostrzegł ich przed nadchodzącym niebezpieczeństwem fałszywych nauczycieli, których także dokładnie opisał i osądził (rozdz. 2). Wreszcie zapewnił swych czytelników o pewności powrotu Chrystusa (3:1-16). W swym końcowym nacisku na powrót Pana, stawia Piotr końcowe wezwanie. „Przeto, umiłowani, oczekując tego starajcie się, abyście znalezieni zostali przed nim bez skazy i bez nagany, w pokoju...Wy tedy, umiłowani, wiedząc o tym wcześniej, miejcie się na baczności, abyście, zwiedzeni przez błędy ludzi nieprawych, nie dali się wyprzeć z mocnego swego stanowiska. Wzrastajcie raczej w łasce i w poznaniu Pana naszego i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa. Jemu niech będzie chwała teraz i po wieczne czasy.” (3:14, 17-18).

Kluczowe słowo:

Kluczowym słowem lub pojęciem 2 Listu Piotra jest ostrzeżenie przeciwko fałszywym prorokom, czy nauczycielom i szydercom z fałszywymi naukami (2:1-3; 3:3).

Kluczowe wersety:

  • 1:3 Boska jego moc obdarowała nas wszystkim, co jest potrzebne do życia i pobożności, przez poznanie tego, który nas powołał przez własną chwałę i cnotę,
  • 1:20-21 Przede wszystkim to wiedzcie, że wszelkie proroctwo Pisma nie podlega dowolnemu wykładowi. 1:21 Albowiem proroctwo nie przychodziło nigdy z woli ludzkiej, lecz wypowiadali je ludzie Boży, natchnieni Duchem Świętym.
  • 3:8-11 Niech to jedno, umiłowani, nie uchodzi uwagi waszej, że u Pana jeden dzień jest jak tysiąc lat, a tysiąc lat jak jeden dzień. 3:9 Pan nie zwleka z dotrzymaniem obietnicy, chociaż niektórzy uważają, że zwleka, lecz okazuje cierpliwość względem was, bo nie chce, aby ktokolwiek zginął, lecz chce, aby wszyscy przyszli do upamiętania. 3:10 A dzień Pański nadejdzie jak złodziej; wtedy niebiosa z trzaskiem przeminą, a żywioły rozpalone stopnieją, ziemia i dzieła ludzkie na niej spłoną. 3:11 Skoro to wszystko ma ulec zagładzie, jakimiż powinniście być wy w świętym postępowaniu i w pobożności,

Kluczowe rozdziały:

Rozdział 1 jest kluczowym rozdziałem 2 Listu Piotra ponieważ w nim otrzymujemy najwyraźniejsze fragmenty dotyczące natury inspiracji Biblii. Podczas gdy 2 Tym. 3:16 jasno oznajmia fakt natchnienia, 2 Piotr 1:19-21 opisuje naturę tego natchnienia. Pokazuje, że Pismo Św. jest absolutnie pewnym źródłem proroctwa, (2) że żadne proroctwo Pisma Św. nie powstaje w wyniku własnej wyobraźni proroka, np. nie stworzył on go sam, lecz (3) to sam Duch Św., który jest źródłem Pisma Św. zapewnia jego prawdziwość. Zobacz przypis zaczerpnięty z Biblii NET.20

Chrystus widziany w 2 Liście Piotra:

Piotr mówi o Chrystusie jako o źródle życia i pobożności oraz, trzymając się głównego tematu, wyraża się o Chrystusie jako o „Panie i Zbawicielu” cztery razy, a nazywa Jego „Panem” czternaście razy. Ponadto odnosi się do pełnego chwały Przemienienia Pańskiego na świętej górze i oczekuje na ponowne przyjście Zbawiciela (parousia). W tym czasie cały świat zobaczy, że Piotr wspólnie z dwoma innymi uczniami mieli zaszczyt być świadkami zdarzenia na tej świętej górze.

Ogólny zarys:

I. Pozdrowienia (1:1-2)

II. Rozwój i doskonalenie chrześcijańskiego charakteru (1:3-21)

A. Rozwój wiary (1:3-11)

B. Podstawy wiary (1:12-21)

III. Zdemaskowanie i potępienie fałszywych nauczycieli (2:1-22)

A. Ich niebezpieczeństwo i postępowanie (2:1-3)

B. Ich zniszczenie lub potępienie (2:4-9)

C. Ich opis i charakterystyka (2:10-22)

IV. Model i pewność na przyszłość (3:1-18)

A. Wyszydzenie fałszywych nauczycieli (3:1-7)

B. Opóźnienie Dnia Pańskiego (3:8-9)

C. Zagłada po Dniu Pańskim (3:10-13)

D. Pilność potrzebna w obliczu niebezpieczeństw (3:14-18)

Pierwszy List Jana

Autor i tytuł:

Ponieważ imię autora nie występuje w liście, list ten został przypisany apostołowi Janowi. Odniesienia wczesnych chrześcijańskich pisarzy, takich jak Ireneusz, Klemens z Aleksandrii, czy Tertulian, mówią o Janie jako o autorze tego listu. Z punktu widzenia dowodów wewnętrznych, występują pewne różnice stylistyczne z ewangelią Jana, lecz mogą być one przypisane różnicom listu i ewangelii. Ponadto istnieje też wiele podobieństw kluczowych słów (trwać lub pozostawać), czy kontrastowe pojęcia, takie jak prawość i grzech, światło i ciemność, życie i śmierć, miłość i nienawiść oraz prawda i fałsz. Ponadto pisarz był jednym ze świadków Zbawiciela, którego dobrze znał (1:1-5). W liście i ewangelii występuje także wiele podobnych wyrażeń i zwrotów: porównaj 1 Jan 1:1 z Jan 1:1, 14; 1:4 z Jan 16:24; 1:6-7 z Jan 3:19-21; oraz 4:9 z Jan 1:14, 18; 3:36. Nie istnieją żadne powody, aby nie przypisywać tej księgi Janowi.

Mimo, że panuje zgoda co do tego, że ta sama osoba napisała ewangelię Jana i te trzy listy, niektórzy uważają, ze nie zostały one napisane (jak utrzymywano przez tradycję) przez Jana apostoła, syna Zebedeusza, lecz innego Jana (starszego lub prezbitera, 2 Jan 1; 3 Jan 1). Uważa się, że (1) niewykształcony człowiek (Dz.Ap. 4:13) nie mógł napisać czegoś tak głębokiego jak ewangelia; (2) syn rybaka nie znałby Najwyższego Kapłana, którego znał Jan apostoł; oraz (3) apostoł nie nazwałby siebie starszym. Lecz „niewykształcony” nie oznaczało niepiśmienny, tylko niewyszkolony w tradycji rabinowej; niektórzy rybacy byli zamożni (porównaj Mar. 1:20); Piotr, mimo, że był apostołem nazwał się starszym (1 Piotr 5:1). Ponadto jeśli Jan starszy jest „umiłowanym uczniem” i autorem ewangelii, dlaczego nie wymienił Jana, syna Zebedeusza, tak ważnej postaci w życiu Chrystusa, w tej ewangelii? Każdy dowód wskazuje, że Jan starszy był tą samą osobą co Jan apostoł i autor tego listu.21

Odbiorcy:

W całym tym liście znajdują się wersety, które wskazują, że Jan pisał do wiernych (2:1, 12-14, 19; 3:1; 5:13), lecz Jan nigdzie nie wspomina kim oni byli ani gdzie mieszkali. Może to sugerować, że był to list obiegowy, który krążył między kilkoma kościołami, prawdopodobnie w okolicach Efezu, gdyż wcześni pisarze chrześcijańscy umiejscawiali Jana w Efezie w jego późniejszych latach życia.

Najwcześniejsze potwierdzone użycie 1 Listu Jana miało miejsce w prowincji Azji (w obecnej Turcji), gdzie znajdował się Efez. Klemens z Aleksandrii wskazuje, że Jan pełnił posługę w różnych kościołach rozproszonych po prowincji. Można twierdzić dlatego, że 1 List Jana został wysłany do Kościołów prowincji Azji.22

Data: 85-90 n.e.

Trudno jest dokładnie określić datę tego i innych listów Jana, ale ponieważ wiele z jego tematów i słów podobne jest do ewangelii Jana, należy przypuszczać, że ten list był napisany po ewangelii. Został on więc napisany po ewangelii, lecz przed prześladowaniami Domicjana w 95 n.e.. Dlatego rozsądna data to między 85-90 n.e.

Temat i cel:

Tematem księgi jest społeczność z Bogiem za pośrednictwem Pana Jezusa (1:3-7). W obliczu herezji dotykającej tych wiernych, być może wczesnej formy gnostycyzmu, Jan pisał, by zdefiniować naturę społeczności z Bogiem, którego opisuje jako światło, miłość i życie. Bóg jest światłem (1:5), Bóg jest miłością (4:8, 16) i Bóg jest życiem (zobacz 1:1-2; 5:11-13). Postępowanie w społeczności z Bogiem oznacza więc postępowanie w świetle, które prowadzi do doświadczania Jego życia, Jego miłości do innych i Jego sprawiedliwości. Księga podaje więc wiele prób, czy dowodów społeczności, mimo, że niektórzy postrzegają je jako próby Zbawienia. Trzymając się tematu nauczania fałszywych nauczycieli i natury jego odbiorców jako wiernych, najlepiej jest traktować je jako próby, czy dowody społeczności, próby wytrwałości i poznania Zbawiciela w bliskim związku, który doświadcza transformacji życia Zbawiciela w wiernych.

Dokładna forma herezji, która spotkała chrześcijan jest trudna do określenia, lecz z treści 1 Listu Jana dotyczyła zaprzeczenia faktu wcielenia i twierdzenia, że grzeszne zachowanie nie przeszkadzało w społeczności z Bogiem. Dlatego Jan pisał do „swych dzieci” (2:1, 18, 28; 3:7, 18; 5:21) z przynajmniej pięciu powodów: (1) propagowania prawdziwej społeczności (1:3 i n.), (2) doświadczenia pełnej radości (1:4), (3) propagowania świętości poprzez prawdziwą społeczność (1:6-2:2), (4) zapobiegania i strzeżenia się przed herezją (2:18-27) oraz (5) dodania pewności (5:11-13).

Kluczowe słowa:

Kluczowym pojęciem jest społeczność wyrażona w określeniach społeczność (1:3, 6, 7), a także trwać, trwając, itp. (2:6, 10, 14, 17, 27, 28; 3:6, 9, 14, 15, 17, 24; 4:12, 13, 15, 16). Inne kluczowe słowa to sprawiedliwy, sprawiedliwość, światło, ciemność, grzech i bezprawie.

Kluczowe wersety:

  • 1:5-10 A zwiastowanie to, które słyszeliśmy od niego i które wam ogłaszamy, jest takie, że Bóg jest światłością, a nie ma w nim żadnej ciemności. 1:6 Jeśli mówimy, że z nim społeczność mamy, a chodzimy w ciemności, kłamiemy i nie trzymamy się prawdy. 1:7 Jeśli zaś chodzimy w światłości, jak On sam jest w światłości, społeczność mamy z sobą, i krew Jezusa Chrystusa, Syna jego, oczyszcza nas od wszelkiego grzechu. 1:8 Jeśli mówimy, że grzechu nie mamy, sami siebie zwodzimy, i prawdy w nas nie ma. 1:9 Jeśli wyznajemy grzechy swoje, wierny jest Bóg i sprawiedliwy i odpuści nam grzechy, i oczyści nas od wszelkiej nieprawości. 1:10 Jeśli mówimy, że nie zgrzeszyliśmy, kłamcę z niego robimy i nie ma w nas Słowa jego. 2:1 Dzieci moje, to wam piszę, abyście nie grzeszyli. A jeśliby kto zgrzeszył, mamy orędownika u Ojca, Jezusa Chrystusa, który jest sprawiedliwy. 2:2 On ci jest ubłaganiem za grzechy nasze, a nie tylko za nasze, lecz i za grzechy całego świata.
  • 5:11-13 A takie jest to świadectwo, że żywot wieczny dał nam Bóg, a żywot ten jest w Synu jego. 5:12 Kto ma Syna, ma żywot; kto nie ma Syna Bożego, nie ma żywota. 5:13 To napisałem wam, którzy wierzycie w imię Syna Bożego, abyście wiedzieli, że macie żywot wieczny.

Kluczowe rozdziały:

Z pewnością jednym z kluczowych fragmentów 1 Listu Jana, a nawet Nowego Testamentu, jest rozdział 1, za sprawą jego prawdy o grzechu, nawet w życiu chrześcijan. Postępowanie w świetle oznacza uczciwe dostrzeżenie problemu grzechu. Zamiast zaprzeczenia grzechu, rozdział ten pokazuje nam potrzebę wyznania prawdy o grzechu (1:8), wyznania konkretnych, czy własnych grzechów (1:9) oraz wyznania grzesznych czynów (1:10).

Chrystus widziany w 1 Liście Jana:

Księga ta koncentruje się na obecnej służbie Zbawiciela w życiu wiernych i oczekuje na Jego ponowne przyjście. Jego krew stale oczyszcza wiernych ze wszystkich grzechów (1:7) i swoich grzechów i wszelkiej nieprawości poprzez wyznanie grzechów (1:9). Oznajmia ona, że Chrystus jest naszym sprawiedliwym Orędownikiem u Ojca (2:1) i ubłaganiem za grzechy nasze, a nie tylko za nasze, lecz i za grzechy całego świata (2:2), że Jezus jest Chrystusem, który przyszedł w ciele (2:22; 4:2-3), że przyszedł On przez wodę i krew, odniesienie do jego chrztu i krzyża (5:6), a także, że nadejdzie ponownie, kiedy to i my Go ujrzymy i będziemy jak On (2:28-3:3).

Ogólny zarys:

I. Wstęp i cel listu (1:1-4)

II. Warunki konieczne do społeczności (1:5-2:2)

A. Postępowanie w świetle (1:5-7)

B. Wyznanie grzechu (1:8-2:2)

III. Zachowanie w zgodzie ze społecznością (2:3-27)

A. Charakter społeczności-bycie jak Chrystus (2:3-11)

B. Przykazania społeczności—nie miłujcie świata (2:12-17)

C. Ostrzeżenia dotyczące społeczności-strzeżcie się Antychrysta (2:18-27)

IV. Charakterystyka społeczności (2:28-5:3)

A. Czystość w obliczu naszego planu (2:28-3:3)

B. Sprawiedliwość w obliczu śmierci Chrystusa (3:4-24)

C. Dowody (próby) Duchów (4:1-6)

D. Model społeczności, kochaj jak Chrystus kochał (4:7-5:3)

V. Skutki społeczności (5:4-21)

A. Zwycięstwo nad światem (5:4-5)

B. Potwierdzenie wiarygodności Chrystusa (5:6-12)

C. Potwierdzenie (zapewnienie) Zbawienia wiernych (5:13)

D. Potwierdzenie wysłuchanej modlitwy (5:14-17)

E. Zwycięstwo nad grzechem powszednim (5:18-21)

Drugi List Jana

Autor i tytuł:

Mimo, że nie autor nie jest wymieniony, jest nim bez wątpienia apostoł Jan. Odnosi się on do siebie jako: „starszy” (presbuteros, „starszy, starszy człowiek”), co autor Ewangelii Jana i 1 Listu Jana, czyni by się zidentyfikować. Takie samo wskazanie na siebie występuje w 3 Liście Jana. To, że określa on siebie jako „starszy” sugeruje, że był on znanym i docenianym wśród tych, do których pisał. Był to oficjalny tytuł stanowiska starszego, lecz może używał go jako czułego określenia, pod którym znany był swym czytelnikom.

Podobieństwa stylu między tym listem a 1 Listem i Ewangelią Jana sugerują, że ta sama osoba napisała te trzy księgi. Kilka fragmentów pokazuje te podobieństwa: porównaj 2 Jan 5 z 1 Jan 2:7 i Jan 13:34-35; 2 Jan 6 z 1 Jan 5:3 i Jan 14:23; 2 Jan 7 z 1 Jan 4:2-3; i 2 Jan 12 z 1 Jan 1:4 i Jan 15:11.

Mimo, że Jan mógł wysłać krótki list osobisty przypominający dłuższy list, który napisał wcześniej, mało prawdopodobnym jest by fałszerz próbował stworzyć taki krótki dokument, który wnosił tak niewiele do treści 1 Listu Jana. Ponadto późniejsze fałszerstwo 2 Listu Jana (lub 3 Listu Jana) pozbawiłoby go autorytetu dla czytelników, gdyż zawartość 2 i 3 Listu Jana wskazuje, że znali oni autora osobiście.23

Ponieważ tradycja łączy tę księgę z apostołem Janem jako jej autorem, w tekście greckim została ona zatytułowana Ioannou B, Drugi List Jana.

Odbiorcy:

List adresowany jest do „wybranej pani i jej dzieci” (w. 1; porównaj w. 4-5).

Wyrażenie może odnosić się do osoby lub do jednego kościoła (lub kościoła ogólnie). Niektórzy proponowali, że adresatką jest chrześcijanka o imieniu „Elekta”, lecz to samo słowo w w.13 jest wyraźnie przymiotnikiem, a nie imieniem własnym. Inni postrzegają ten list jako adresowany do chrześcijanki o imieniu „Kyria” (pierwszy zaproponował ją Atanazjusz) lub do chrześcijanki, której imię nie jest wymienione. Dowody wewnętrzne 2 Listu Jana wyraźnie popierają odniesienie do grupy. W w. 6 adresat jest wymieniony w drugiej osobie liczby mnogiej i jest to powtórzone w w. 8, 10 i 12. Tylko w w. 13 ponownie pojawia się liczba pojedyncza. Użycie w w. 1 i 13 jest najprawdopodobniej zbiorowe. Niektórzy dostrzegają tu odniesienie do całego kościoła, lecz w. 13 odnoszący się do „dzieci siostry twojej wybranej” jest trudny do zrozumienia, jeśli chodziłoby tu o uniwersalny kościół. Dlatego najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest, że „wybrana pani” jest konkretnym okolicznym kościołem, znajdującym się w pewnej odległości od autora.

Komentarz 2 List Jana został napisany, by ostrzec „siostrzany” kościół, który znajduje się w pewnej odległości, który określono jako wybraną panią, przed staraniami misyjnymi fałszywych nauczycieli (omówionych w 1 Liście Jana) i niebezpieczeństwami powitania ich kiedy przybędą.24

Data: 85-90 n.e.

Trudno jest ustalić datę powstania listu, ale okoliczności i tematy listu sugerują, że był on napisany prawdopodobnie w tym samym czasie co 1 List Jana (85-90 n.e.). Powyższe podobieństwa także na to wskazują (zobacz datę w omówieniu 1 Listu Jana).

Temat i cel:

Tematem 2 Listu Jana jest apostolska troska, by jego czytelnicy kontynuowali postępowanie w prawdzie nauki apostolskiej i zgodnie z przykazaniami (w. 4-6). Ponieważ „wyszło na świat wielu zwodzicieli, którzy nie chcą uznać, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele” (w.7), Jan pisze, by ochronić ich przed kłamstwem tych, którzy odrzucili nauczanie Chrystusa i nie trzymali się prawdy (w. 9). W obrębie tego tematu obserwujemy kilka celi: (1) Pisał on, by trzymać swych czytelników przed utraceniem rzeczy, nad którymi wspólnie pracowali, łącznie z pełną nagrodą (w. 9) i (2) by dać im jasne wskazówki przeciwko przyjmowaniu fałszywych nauczycieli w ich domach czy kościołach i pozdrawianiu ich po chrześcijańsku. Z pewnością dotyczyło to uznawania ich jako nauczycieli prawdy w ich kościołach. Jan nie mówił im, by byli nieuprzejmi, czy odmawiali kontaktu z nimi.

Kluczowe słowa:

Kluczowymi słowami są „prawda” (dziewięć razy) i „przykazanie” (14 razy).

Kluczowe wersety:

  • 6-11 (A to jest miłość, abyśmy postępowali według przykazań jego.) Takie jest to przykazanie, które słyszeliście od początku, aby było zasadą waszego postępowania. 7 Bo wyszło na świat wielu zwodzicieli, którzy nie chcą uznać, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele. Taki jest zwodzicielem i antychrystem. 8 Miejcie się na baczności, abyście nie utracili tego, nad czym pracowaliśmy, lecz abyście pełną zapłatę otrzymali. 9 Kto się za daleko zapędza i nie trzyma się nauki Chrystusowej, nie ma Boga. Kto trwa w niej, ten ma i Ojca, i Syna. 10 Jeżeli ktoś przychodzi do was i nie przynosi tej nauki, nie przyjmujcie go do domu i nie pozdrawiajcie. 11 Kto go bowiem pozdrawia, uczestniczy w jego złych uczynkach.

Kluczowe rozdziały:

Ponieważ w 2 Liście Jana jest tylko jeden rozdział punkt ten nie dotyczy tej księgi.

Chrystus widziany w 2 Liście Jana:

Tak jak i 1 List, 2 List Jana dotyczy ochrony nauki biblijnej dotyczącej ucieleśnienia. Pisał on, by obalić teorię, która zaprzecza temu, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele. Stwierdzenie w wersecie 7 dotyczące zaprzeczenia tego, że „Jezus Chrystus przyszedł w ciele” może nawet odnosić się do wcielenia na trzy sposoby. W przeciwieństwie do 1 Jan 4:2, gdzie w oryginale użył on czasownika dokonanego (ele’’luthota) – „przyszedł w ciele”, tutaj Jan użył imiesłowu czynnego (erchomenon) – „przychodzący w ciele”. Ponieważ imiesłów czynny może podkreślać rezultaty i jest czasem tłumaczony jako czas teraźniejszy, może nie być tu żadnej różnicy. Być może jednak Jan pragnął podkreślić tutaj znaczenie wcielenie.

Ten imiesłów czynny wydaje się dotyczyć przeszłego przyjścia Chrystusa w ciele podczas Wcielenia, obecnej kontynuacji Jego zmartwychwstałego człowieczeństwa, a także Jego przyszłego przyjścia na ziemię. Czasownik dokonany w 1 Jan 4:2 podkreśla tylko Jego wcielenie.25

Ogólny zarys:

I Prolog i pozdrowienie (1:1-3)

II. Pochwała postępowania w prawdzie (1:4)

III. Przykazanie kontynuowania wzajemnej miłości (1:5-6)

IV. Ostrzeżenia i wskazówki dotyczące fałszywych nauczycieli (1:7-11)

V. Uwagi końcowe i pozdrowienia (1:12-13)

Trzeci List Jana

Autor i tytuł:

Apostoł Jan jest autorem tego listu, podobnie jak i 1 i 2 Listu Jana. W 2 i 3 Liście Jana, autor identyfikuje się jako „starszy”. Ponadto należy zauważyć podobieństwa między tymi dwoma lisami: „miłość jest prawdą” (w. 1 w obu listach) i „chodzenie w prawdzie” (w. 4 w obu listach). Styl obu listów jest wyraźnie taki sam, a wysiłki, by zaprzeczyć temu, że Jan jest autorem wszystkich trzech lisów nie są poparte żadnymi dowodami.

Starożytna opinia, że Apostoł Jan napisał ten list, tak jak i pozostałe dwa, może być od razu przyjęta. Argumenty, które popierają apostolskie autorstwo 1 Listu Jana dotyczą także tego krótkiego listu dzięki wyraźnym podobieństwom stylistycznym. Ponadto pewność siebie i autorytet autora 3 Listu Jana (porównaj w. 10) także pasują do apostoła.26

Odbiorcy:

Jest to zdecydowanie najbardziej osobisty list Jana. Jest on adresowany do mężczyzny, którego Jan nazwał „umiłowanym Gajusem” (w. 1) w sprawie kościelnych problemów, z którymi Gajus się spotkał. Odbiorca jest zidentyfikowany jedynie przez powyższy opis, co sugeruje, że był dobrze znany w kościołach Azji Mniejszej, w których Jan służył w ostatnich latach swego życia. Gajus jest znanym imieniem w Nowym Testamencie. Pojawia się w Rzym. 16:23 (Gajus z Koryntu), Dz.Ap. 19:29 (Gajus z Macedonii) i Dz.Ap. 20:4 (Gajus z Derbe).

Data: 85-90 n.e.

Ponownie, podobieństwa do 1 i 2 Listu Jana sugerują podobną datę około roku 85 –90 n.e.

Temat i cel:

Jan pisze do Gajusa w sprawie gościnności i fizycznego wsparcia dla wędrownych misjonarzy chrześcijańskich, szczególnie kiedy są nam obcy. Temat koncentruje się wokół kontrastu pomiędzy kapłaństwem Gajusa i jego hojnym okazywaniem miłości chrześcijańskiej jako tego postępującego w prawdzie a zachowaniem samolubnego Diotrefesa, który zamiast postępowania w prawdzie, odrzucił to, co Jan mu powiedział i zajął się własnym kierownictwem (w. 9).

Kilka różnych celów wyłania się z tego listu: (1) pochwalenie Gajusa, (2) pouczenie i zachęcenie do kontynuacji jego wsparcia dla chrześcijańskich misjonarzy, wysłanych najwyraźniej przez Jana (w. 6b-8), (3) potępienie Diotrefesa za jego skoncentrowane na sobie zachowanie (w. 9-11), (4) wskazówki dla Demetriusza (w. 12) i (5) poinformowanie Gajusa o pragnieniu i zamiarze Jana, by go odwiedzić i rozprawić się z tymi trudnościami (w. 10a,13-14).

Kluczowe słowo:

Podczas gdy żadne słowo nie wyróżnia się w 2 Liście Jana pod względem powtórzeń, kluczowe pojęciem jest wierne kapłaństwo bezinteresownej służby innym, którzy są współtowarzyszami (braćmi) w prawdzie (w. 5-8).

Kluczowe wersety:

  • 6-8 Którzy złożyli świadectwo przed zborem o miłości twojej, i dobrze postąpisz, jeżeli wyprawisz ich w drogę, jak przystoi przed Bogiem. 7 Wyruszyli oni bowiem dla imienia jego, nic nie przyjmując od pogan. 8 My więc powinniśmy takich gościnnie podejmować, aby przyczynić się do rozpowszechnia prawdy.
  • 11 Umiłowany! Nie naśladuj tego, co złe, ale to, co dobre. Kto czyni dobrze, z Boga jest, kto czyni źle, nie widział Boga.

Kluczowe rozdziały:

Podobnie jak w 2 Liście Jana punkt ten nie dotyczy tego listu, gdyż składa się on tylko z jednego rozdziału.

Chrystus widziany w 3 Liście Jana:

Podczas gdy imię Jezusa Chrystusa nie jest wymienione bezpośrednio, stwierdzenie: „Wyruszyli oni bowiem dla imienia jego” odnosi się do Niego. Jest to bez wątpienia nawiązanie do kapłaństwa w imieniu Pana Jezusa (zobacz Dz.Ap. 5:40-41, gdzie mamy identyczną grecką konstrukcję w w. 41). Paweł użył podobnego sformułowania w Rzym. 1:5, a w 1 Jan 2:12, autor napisał: „odpuszczone są wam grzechy dla imienia jego (Chrystusa).” Ewangelia Jana także czyni odniesienia do wiary w „imię Jezusa” (Jan 1:12; 3:18).

Ogólny zarys:

I. Pozdrowienie i wstęp (1)

II. Pochwała Gajusa (2-8)

A. Jego pobożności (2-4)

B. Jego hojności (5-8)

III. Potępienie Diotrefesa (9-11)

A. Jego egoistycznych ambicji (9)

B. Jego egoistycznych czynów (10-11)

IV. Pochwała Demetriusza (12)

V. Uwagi końcowe (13-14)

List Judy

Autor i tytuł:

Autor wymienia siebie jako Juda (w.1). W języku greckim imię to to dosłownie Judasz. Wersja angielska używa imienia Juda dla odróżnienia go od Judasza, który zdradził Jezusa. Ponadto identyfikuje on siebie jako brat Jakuba i sługa (w jęz. Greckim doulos) Jezusa Chrystusa. Juda jest wymieniony jako przyrodni brat Jezusa w Mat. 13:55 i Marek 6:3. Biblia NET posiada ciekawe informacje na ten temat:

Mimo, że Juda był przyrodnim bratem Jezusa, pokornie łączy się z Jakubem, swym „pełnym” bratem. Nazywając się na początku sługą Jezusa Chrystusa najwidoczniej nie chce, by ktoś dociekał jego fizycznych związków. Jednocześnie musi on zidentyfikować się bardziej szczegółowo, ponieważ imię Juda było popularnym imieniem w pierwszym wieku (dwóch apostołów Jezusa nosiło takie imię, w tym Jego zdrajca), nazywając się bratem Jakuba.27

Tytuł w tekście greckim to Iouda, nieodmienna forma hebrajskiego Judah i greckiego Judas.

Odbiorcy:

Juda nie pisał prawdopodobnie do konkretnej grupy ludzi. List jest adresowany „do powołanych, w Bogu Ojcu umiłowanych, a dla Jezusa Chrystusa zachowanych” (w. 1), a dalej nazywa ich „umiłowanymi”, czy „drogimi przyjaciółmi” (w. 3).

Data: 70-80 n.e.

Mimo, że temat jest bardzo podobny do 2 Listu Piotra, jedną z podstawowych różnic między Listem Judy a 2 Listem Piotra jest to, że podczas gdy Piotr ostrzegał, że „nadejdą fałszywi nauczyciele” (2:1), Juda oznajmia, że „wkradli się pomiędzy was jacyś ludzie” (w. 4). Ponieważ 2 List Piotra spodziewa się problemu, a Juda mówi o nim jako o teraźniejszości, najwidoczniej List Judy został napisany później niż 2 List Piotra. Jeśli 2 List Piotra jest datowany na 66 n.e., wtedy List Judy można umiejscowić w latach 70-80 n.e.

Temat i cel:

Juda pragnął napisać o powszechnym zbawieniu, lecz z powodu wtargnięcia herezji i niebezpieczeństwa grożącego kościołowi, był on zmuszony, by zachęcić wiernych do żarliwej walki o wiarę przeciwko fałszywym naukom, które potajemnie przedostawały się do kościołów. Najwidoczniej, rozwinęła się już początkowa forma gnostycyzmu - nie ascetyczna, jak ta atakowana przez Pawła w Liście do Kolosan, lecz w odmiennej formie.

Gnostycy postrzegali wszystkie rzeczy materialne jako zło, a duchowe jako dobro. Dlatego oddawali kult ich „duchowemu” życiu i pozwalali swemu ciału robić to, co mu się podobało, z takim rezultatem, że byli oni winnymi wszelkiego bezprawia.28

Dwa główne cele znajdują się w Liście Judy: (1) potępienie praktyk bezbożnych rozpustników, którzy nawiedzili kościoły i psuli wiernych oraz (2) wsparcie wiernych, by trwali i rozwijali się w wierze, a także walczyli o apostolską prawdę, która została zesłana kościołowi.

Kluczowe słowo:

Kluczowym pojęciem, czy słowem jest „walka za wiarę”.

Kluczowe wersety:

  • 3. Umiłowani! Zabierając się z całą gorliwością do pisania do was o naszym wspólnym zbawieniu, uznałem za konieczne napisać do was i napomnieć was, abyście podjęli walkę o wiarę, która raz na zawsze została przekazaną świętym.
  • 24. A temu, który was może ustrzec od upadku i stawić nieskalanych z weselem przed obliczem swojej chwały.

Kluczowe rozdziały:

Tak jak 2 i 3 List Jana księga ma tylko jeden rozdział.

Chrystus widziany w Liście Judy:

Juda koncentruje naszą uwagę na bezpieczeństwie wiernych w Chrystusie (w. 24), na życiu wiecznym, które On nam daje (w. 21) i na Jego pewnym ponownym przyjściu (w. 21). To Jezus Chrystus, Nasz Pan daje nam dostęp do Boga (w. 25).

Ogólny zarys:

I. Pozdrowienia i cel (1-4)

II. Opis i narażenie na fałszywych nauczycieli (5-16)

A. Ich przeszły osąd (5-7)

B. Ich obecna charakterystyka (8-13)

C. Ich przyszły osąd (14-16)

III. Obrona i nawoływanie wiernych (17-23)

IV. Błogosławieństwo (24-25)


1 Thiessen, str. 271.

2 Wilkinson/Boa, str. 450.

3 Ryrie, str. 1943.

4 Wilkinson/Boa, str. 454.

5 Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

6 Ryrie, str. 1966.

7 Zane Hodges, The Epistle of James: Proven Character Through Testing (List Jakuba: Charakter udowodniony w próbach), Grace Evangelical Society, Irving, TX, 1994, str. 15.

8 Wilkinson/Boa, str. 465.

9 Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

10 Wilkinson/Boa, str. 465.

11 Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

12 Ryrie, str. 1966.

13 Zdecydowałem się użyć tu zarysu Rona Blue pochodzącego z The Bible Knowledge Commentary (Komentarza wiedzy biblijnej). Jest on jednym z najbardziej właściwych i nowatorskich zarysów na temat księgi Jakuba, jakie widziałem. Razem z Ronem studiowałem na Seminarium w Dallas i zarys ten jest typowy dla jego wspaniałej pracy.

14 The NIV Study Bible Notes (Notatki studiów nad Biblią NIV), Zondervan NIV Biblioteka elektroniczna.

15 Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

16 Przypis z Biblii NET, Wydawnictwo Studiów Biblijnych.

17 Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

18 Ryrie, str. 1984.

19 Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

20 Komentarz tłumacza Werset 20 jest interpretowany w różny sposób. Znajdują się w nim trzy kluczowe terminy, które pomagają decydować o interpretacji i tłumaczeniu. Ponadto związek z w. 21 informuje o znaczeniu tego wersetu. (1) Słowo „podlega” (giventai [ginetai]) jest często tłumaczone „jest przedmiotem”, tak jak w „jest przedmiotem czyjejś własnej interpretacji.” Progresywna siła tego czasownika jest jednak częściej stosowana. (2) Przymiotnik ijdiva (idias) jest rozumiany w odniesieniu do (a) czyjejś własnej (np. czytelnika), (b) swej własnej (np. konkretnego proroctwa), lub (3) proroka. Katoliccy uczeni widzą tu odniesienie do czytelnika (w znaczeniu, że żaden indywidualny czytelnik nie może zrozumieć Pisma Św., gdyż potrzebuje do tego interpretacji Kościoła), podczas gdy starsi uczeni protestanccy dostrzegają tu odniesienie do indywidualnego fragmentu, będącego proroctwem ( i stąd doktryna Reformacji analogia fidei [analogia wiary], czy Pismo Św. interpretujące Pismo Św. Żaden z tych poglądów jednak w satysfakcjonujący sposób nie wyjaśnia związku w. 20 i w. 21, ani też nie oddaje pełnego znaczenia giventai. (3) Znaczenie ejpivlusi (epilusis) jest trudne do określenia, gdyż jest to biblijne hapax legomenon. Mimo, że jest ono czasem używane w znaczeniu interpretacji w poza biblijnej grece, w żadnym wypadku nie jest to konieczne znaczenie. Podstawowym znaczeniem słowa jest odsłonięcie, co może wskazywać na wyjaśnienie lub tworzenie. Czasami ma ono siłę rozwiązania, czy nawet uroku, co można z łatwością dostosować do pewnego rodzaju proroczej wypowiedzi. Ponadto, nawet znaczenie wyjaśnienie

21 y interpretacja z łatwością pasują do proroczej wypowiedzi, ponieważ prorocy często, jeśli nie zazwyczaj, wyjaśniali wizje i sny. Nie ma przykładu tego słowa, które by się odnosiło do interpretacji Pisma, jednakże proponując, że jeśli interpretacja jest znaczeniem, jest to interpretacja proroka jego własnej wizji. (4) Gavr (gar) na początku w. 21 daje podstawę do prawdy tezy z w. 20. Związek, który ma największy sens to to, że prorocy nie wymyślili swych własnych proroctw (w. 20), lecz ich natchnienie do proroctwa przyszło od Boga (w. 21).

Komentarz Wszelkie proroctwo Pisma nie podlega dowolnemu wykładowi. 2 Piotr 1:20-21, wtedy występuje inclusio z w.16: chrześcijańska wiara i nadzieja się są oparte na zręcznie zmyślonych baśniach, lecz na pewnym Słowie Bożym-które prorocy, przy pomocy Duch Św., wypowiedzieli. Punkt widzenia Piotra jest taki sam jak w całym NT, np. prorocy nie stworzyli przesłania, lecz przekazali je używając do tego swych własnych osobowości.

21 Ryrie str. 1990.

22 NIV Study Bible (Studia biblijne NIV), Biblioteka elektroniczna.

22

23 Craig S. Keener, The IVP Bible Background Commentary: New Testament (Komentarz tła biblijnego IVP: Nowy Testament, Inter Varsity, Downers Grove, 1997, c 1993, media elektroniczne, Logos Library System

24 Komentarz tłumacza, The NET Bible (Biblia NET), Wydawnictwo Studiów Biblijnych, 1998, media elektroniczne, Logos Library System.

25 Ryrie, str. 2000.

26 Walvoord/Zuck, media elektroniczne.

27 Biblia NET, media elektroniczne.

28 Ryrie, str. 2005.

Report Inappropriate Ad