9. Eskatologjia: Konsumimi i Të Gjitha Gjërave

Termi “eskatologji” vjen nga dy terma në greqisht e]scatoz dhe lovgoz që do të thonë respektivisht (me përafërsi) “i fundit”, “fund” ose “përfundimtar” dhe “fjalë,” “çështje,” “gjë”. Atëhere, duke folur nga ana teologjike, termi eskatologji i referohet “gjërave që i përkasin fundit të historisë dhe konsumimit të mbretërisë së Perëndisë.” Trajton si çështjet e eskatologjisë personale të tilla si vdekja dhe gjendja e ndërmjetme ashtu edhe tema me një fokus më të përgjithshëm dhe të përbashkët. E fundit mund të përfshijë tema të tilla si kthimi i Krishtit, ringjallja, gjykimi, mundimi, mbretërimi mijëvjeçar dhe gjendja e përjetshme.

IA. Eskatologjia Personale

1B. Kuptimi i Vdekjes Fizike

1C. Ata që i Nënshtrohen – Hebrenjve 9:27

2C. Një Pikëpamje e Pastër Materialiste

3C. Një Pikëpamje e Krishterë Materialiste

4C. Një Pikëpamje Tjetër e Krishterë: Njeriu si i Unifikuar, Por Qenie e Përbërë

2B. Kuptimi i Vdekjes Shpirtërore

1C. Gjendja – Efesianëve 2:1

2C. Fryti i Vdekjes Shpirtërore – Efesianëve 4:17-19

3C. Fundi Përfundimtar: Vdekja e Dytë

1D. Zbulesa 21:8

2D. Zbulesa 20:6

3B. Shkaku Përfundimtar i Vdekjes Fizike dhe Shpirtërore

1C. 1 Korintasve 15:21

2C. Zanafilla 2:17; 23-24; 5

4B. Problemi Ekzistencial i Vdekjes

1C. Veprat 8:2

2C. Filipianëve 2:27

3C. 1 Thesalonikasve 4:13

4C. Hebrenjve 4:15

5C. 1 Korintasve 15:55-57

5B. Natyra e Gjendjes së Ndërmjetme (Zwischenzustand)

1C. Vendi i Harresës (Burgut) së Pandërgjegjshme/Gjumi i Shpirtit (p.sh. Avdentistët e Ditës së Shtatë, Dëshmitarët e Jehovait)

1D. Përdorimi i 1 Thesalonikasve 4:13-15

2D. Luka 16:19-31

2C. Purgatori (Katolikët)

1D. 2 Makabenjve 12:42-45

2D. Mateu 5:26; 12:32

3D. 1 Korintasve 3:15

4D. 2 Timoteu 1:18

5D. Nevoja për Besim Personal në Këtë Jetë – shiko Gjoni 8:24

3C. Ringjallje e Menjëhershme (F. F. Bruce dhe W. D. Davies)

1D. 2 Korintasve 5:1-10

2D. Një Presupozim i Monizmit Antropologjik?

4C. Të Krishterët Shkojnë për Të Qenë me Perëndinë, Por Presin Trupat e Ringjalljes

1D. 2 Korintasve 5:8-9

2D. 1 Thesalonikasve 5:10

3D. Luka 23:43

4D. Jobesimtarët

1E. Luka 16:23-24

2E. Gjoni 5:28-29

3E. Mateu 25:46

IIA. Eskatologjia e Përbashkët

1B. Rikthimi i Krishtit: Zonat e Marrëveshjes së Përgjithshme

1C. Është e Sigurtë, Megjithëse Dita Nuk Dihet

1D. Veprat 1:11

2D. 1 Thesalonikasve 4:16-17

3D. Hebrenjve 9:28

4D. Zbulesa 22:12 (22:20)

5D. Filipianëve 4:5; Jakobi 5:8; 2 Pjetri 3:10; 1 Gjoni 3:2-3

2C. Burimi: Mësimi i Jezusit

1D. Mateu 24:3; 24:30

2D. Gjoni 14:3

3D. Zbulesa 1:7

3C. Përcaktimi i Veçantë i K ohës

1D. Mateu 24:36

2D. Mateu 24:36-25:30

4C. Do të Jetë Personale dhe E Dukshme për Të Gjithë

5C. Do të Jetë Madhështore

1D. Krahasimi me Ardhjen e Parë

2D. Mateu 24:23

3D. Mateu 24:27-28

6C. Ai Do të Vijë Si Gjykatës dhe Shpëtimtar

1D. Marku 13: Gjykim dhe Shpëtim

2D. Luka 21: Gjykim dhe Shpëtim¹

3D. Të Ligjtë te Mateu 24-25

4D. Të Drejtët te Mateu 24-25

2B. Rikthimi i Krishtit: Zonat e Ndryshimit midis Ungjillorëve

1C. Tekstet që Kanë të Bëjnë me Kthimin e “Shpejtë” të Krishtit

1D. Mateu 24:40-50

2D. Luka 12:40

2C. Tekstet që Kanë të Bëjnë me Ngjarjet që i Prijnë Kthimit të Krishtit

1D. Mateu 24:14

2D. Mateu 24:21

3D. 2 Thesalonikasve 2:3

4D. Romakëve 11:25-32

5D. Mateu 24:4-14

3C. Liberalizmi dhe Përgjigjja e Tij

4C. Parashikimi Profetik për Ardhjen e Tij të Shpejtë

1D. Zbulesa 22:12 – “shpejt”

2D. Hebrenjve 10:17 – “për pak kohë”

5C. Pozicioni i Berkhofit²

6C. Përgjigjja e Grudem-it³

7C. Një Përgjigje Dispensianoliste

8C. Një Përqasje Përjetuese dhe Përgjigjja

9C. Të Gjitha Ngjarjet e Mëparshme Kanë Ndodhur

3B. Natyra dhe Përcaktimi i Kohës së Rrëmbimit në Ajër

1C. Natyra e Rrëmbimit në Ajër: 1 Thesalonikasve 4:17

2C. Koha e Rrëmbimit në Ajër

1D. Rrëmbimi Para-Mundimit

2D. Rrëmbimi i Pjesshëm Gjatë Mundimit

3D. Rrëmbimi në Mes të Mundimit

4D. Rrëmbimi Pas Mundimit

4B. Natyra e Mijëvjeçarit

1C. Pas-Mijëvjeçari (P.M.)

1D. Deklarata e Pozicionit

2D. Përkrahësit e Pozicionit

1E. Euzebio (Eusebius) i Cezaresë (260-340 Ps.K.)

2E. Origjeni⁴ (185-254)

3E. Teodor (Theodore) Beza (1519-1605)

4E. Xhon (John) Owen (1616-1683)

5E. Isak (Isaac) Watts (1674-1748)

6E. Xhonathon (Jonathon) Edwards (1703-1758)

7E. A. H. Strong (1836-1921)

3D. Pikat e Forta dhe të Dobta të Pozicionit

1E. Fuqia dhe Sovraniteti i Perëndisë

2E. Sigurimi i Perëndisë në Krishtin dhe Fryma

3E. Rritja Graduale e Kishës e Përvijuar te Shëmbëlltyrat e Jezusit

4E. Në të Vërtetë Asnjë Pikë nuk e Vendos P.M. në Kontrast me Ndonjë Sistem Tjetër

5E. Kisha Karakterizohet nga Vuajtja e jo nga Triumfi Mbarëbotëror⁵

6E. Përvoja e Historisë⁶

2C. Premijëvjeçari Historik

1D. Deklarata e Pozicionit

2D. Përkrahësit e Pozicionit

1E. Tre Shekujt e Parë të Kishës

2E. Kisha e Aleksandrisë

3E. Anti-Mijëvjeçari i Agustinit (350-430) dhe Periudha Mesjetare

4E. Shekujt e Nëntëmbëdhjetë dhe Njëzetë

3D. Pikat e Forta dhe të Dobta

1E. Eksegjeza e Zbulesës 20:4-6 dhe e]zhsan

2E. Kritika e “Një Pasazhi”

3C. PreMijëvjeçari Dispensional

1D. Deklarata e Pozicionit

2D. Përkrahësit e Pozicionit

1E. J. N. Darby (1800-1882)

2E. John F. Walvoord

3E. J. Dwight Pentecost

4E. Charles C. Ryrie

5E. Darrell L. Bock

6E. Craig L. Blaising

3D. Pikat e Forta dhe të Dobta

1E. Njohja e MosVazhdimësive Strukturore Ndërmjet Dhjatave

2E. Një e Ardhme për Izraelin si Komb

3E. Dy Popuj të Perëndisë?

4E. Besëlidhja me Davidin dhe Prania e Mbretërisë Tani

4C. Anti-Mijëvjeçari

1D. Deklarata e Pozicionit

2D. Përkrahësit e Pozicionit

1E. Agustini (354-430)

2E. Martin Luteri (1483-1546)

3E. Xhon Kalvin (1509-1564)

4E. Abraham Kuyper (1837-1920)

5E. Hermann Bavinck (1854-1921)

6E. Louis Berkhof (1873-1957)

3D. Pikat e Forta dhe të Dobta

1E. Shumë Pasazhe Konfirmojnë Skemën Anti-Mijëvjeçare

2E. Lidhja e Djallit te Zbulesa 20

3E. Natyra Simbolike e Librit të Zbulesës

4E. Kisha Zëvendëson Izraelin

5E. Leximi Anti-Mijëvjeçar i Zbulesës 20 Është I Sforcuar

6E. Premtimet e Dh.V. Parashikojnë një Mbretëri Tokësore (shiko, 1 Kor. 15:24; Zbu. 5:10; 12:5)

7E. Lidhja e Djallit Nuk Ndodh me Ardhjen e Krishtit siç Argumentojnë Shumë Anti-Mijëvjeçarë

8E. Mundësia e Zbulesës Progresive brenda Kanunit të Dh.R.

9E. Kisha dhe Izraeli në Planin e Perëndisë

5B. Ringjallja, Gjykimi dhe Gjendja e Përjetshme

1C. Ringjallja e Të Gjithë Njerëzve

1D. Danieli 12:2

2D. Gjoni 5:28-29

2C. Gjykimi i Të Gjithë Njerëzve

1D. Veprat 17:31

2D. Zbulesa 20:11-15

3C. Doktrina e Parajsës dhe e Gjendjes së Përjetshme

1D. Një Gjendje apo një Vend?

2D. Një Vështrim i Zbulesës 21-22

4C. Doktrina e Ferrit

1D. Pikëpamjet Liberale

2D. Pikëpamjet Tradicionale: Vuajtje e Përjetshme e Ndërgjegjshme

3D. Pavdekshmëri e Kushtëzuar

¹ Duket se Luka ishte përqëndruar te viti 70 Ps.K. (21:20-24), por dikush nuk mund të sugjerojë se vargjet si 21:27, dhe 35 nuk po vështrojnë drejt fundit (eskaton) madhështor. Dhe ajo që ndodhi në 70-n Ps.K. mundet, gjithsesi në mënyrë teorike, të përsëritet në një kohë të mëvonshme.

² Berkhof, Systematic Theology, 695-703

³ Grudem, Systematic Theology, 1095-1105

⁴ Gentry, “Postmillennialism,” 15. Ai citon veprën e Donald G. Bloesch, Essentials of Evangelical Theology: Vol 2: Life, Ministry and Hope (San Francisco: Harper and Row, 1979), 192 dhe Philip Schaff, History of the Christian Church, 5^th ed. (Grand Rapids: Eerdmans, rep.n.d. [1910]), 2:591, shiko, 122.

⁵ Shiko Robert Strimple, “An Amillennial Response to Kenneth L. Gentry, Jr.,” in Three Views on the Millennium and Beyond, ed. Darrell L. Bock (Grand Rapids: Zondervan, 1999), 63-66.

⁶ Blaising “Premillennial Response,” 75.